%0 Journal Article %J Neuropsychiatria i Neuropsychologia/Neuropsychiatry and Neuropsychology %@ 1896-6764 %V 1 %N 1 %D 2006 %F Rybakowski2006 %T Artykuł poglądowyDziałanie neuroprotekcyjne leków przeciwdepresyjnych i normotymicznych %X Koncepcje patogenetyczne i terapeutyczne chorób afektywnych przeszły w ostatnich dekadach drogę od zaburzeń neuroprzekaźnictwa synaptycznego w ośrodkowym układzie nerwowym (oun) i ich regulacji, do zaburzeń czynności neuronalnej i przywracania ich prawidłowej funkcji (działania neuroprotekcyjnego). W 1997 r. zaproponowano tzw. molekularną i komórkową teorię depresji, w myśl której w patogenezie depresji występują zaburzenia plastyczności neuronalnej oun, takie jak atrofia komórek hipokampa, zmniejszenie ekspresji czynników neurotropowych oraz osłabienie neurogenezy, występujące pod wpływem czynników stresowych u osób z predyspozycją genetyczną. Leki przeciwdepresyjne przeciwdziałają tym procesom, powodując zapobieganie toksycznemu działaniu hiperkortyzolemii na komórki hipokampa, zwiększoną ekspresję czynników neurotrofowych, głównie czynnika neurotrofowego pochodzenia mózgowego (BDNF) oraz wzrost neurogenezy. Od kilku lat gromadzone są również dowody, dotyczące neuroprotekcyjnych własności leków normotymicznych (głównie soli litu i walproinianów), co może mieć znaczenie w terapeutycznym działaniu tych leków w chorobie afektywnej dwubiegunowej. U podstaw takich własności leży prawdopodobnie wpływ tych leków na procesy związane z sygnalizacją wewnątrzkomórkową, takie jak układ fosfatydyloinozytolu, aktywność kinazy białkowej C, czynnika neuroprotekcyjnego bcl-2 oraz kinazy syntetazy glikogenu 3-beta, jak również działanie wzmagające ekspresję BDNF oraz pobudzające neurogenezę. Coraz więcej danych wskazuje na własności neuroprotekcyjne nowych (atypowych) leków neuroleptycznych, mających działanie normotymiczne, takie jak np. zapobieganie apoptozie, zwiększona ekspresja czynników neurotropowych oraz zwiększenie neurogenezy. %A Rybakowski, Janusz %P 49-55 %9 journal article %U https://www.termedia.pl/Review-article-Neuroprotective-effect-of-antidepressant-and-mood-stabilizing-drugs,46,7120,1,1.html