eISSN: 2299-0046
ISSN: 1642-395X
Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Publication charge Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
5/2003
vol. 20
 
Share:
Share:

80-lecie Katedry i Kliniki Dermatologii w Poznaniu. Część III: Alergologia

Magdalena Czarnecka-Operacz
,
Wojciech Silny

Online publish date: 2003/10/29
Get citation
 
 
Choroby alergiczne skóry należą do najczęściej występujących dermatoz i z tego powodu ich patomechanizmowi, rozpoznawaniu, klinice oraz leczeniu poświęcane jest zazwyczaj dużo uwagi. Doceniając wagę problemu wszyscy kierownicy Katedry i Kliniki Dermatologii w Poznaniu zajmowali się alergicznymi schorzeniami skóry w zależności od stopnia ówczesnych możliwości poznawczych, diagnostycznych i leczniczych. Prezentowane wówczas prace były przeważnie doniesieniami kazuistycznymi, opartymi na doświadczeniach poszczególnych autorów, a prowadzone badania dotyczyły zazwyczaj niewielkiego materiału chorych. Problem chorób alergicznych w dermatologii szczególnie docenił prof. A. Straszyński, organizując na terenie Kliniki w 1958 r. ośrodek diagnostyki i leczenia chorób alergicznych skóry, ukierunkowany głównie na rozpoznawanie i leczenie chorób zawodowych skóry. W roku 1961 na mocy porozumienia pomiędzy Katedrą i Kliniką Dermatologii a Przychodnią Przemysłową dla miasta Poznania i woj. poznańskiego powstała w Klinice Poradnia Chorób Zawodowych Skóry, prowadzącą działalność diagnostyczną, profilaktyczną i leczniczą, a przed wszystkim orzeczniczą dla potrzeb Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W Poradni Chorób Zawodowych Skóry została zatrudniona lek. med. Izabella Hryniewiecka, początkowo jako asystent, a od roku 1969 jako jej kierownik. W miarę rozwoju przemysłu oraz wprowadzenia nowych technologii lekarze pracujący w poradni zapoznali się z szeregiem nowych związków chemicznych, które mogły oddziaływać toksycznie lub alergizująco na zatrudnionych pracowników. Przeprowadzone były liczne wizytacje w zakładach przemysłowych, oceniające narażenie skóry pracowników na czynniki chemiczne, mechaniczne i biologiczne. Ustalono charakterystykę poszczególnych stanowisk pracy, opracowano nowe metody profilaktyki, badań wstępnych i okresowych. Opublikowano także wytyczne dla lekarzy przemysłowych, dotyczące wskazań i przeciwwskazań przy kwalifikowaniu pracowników do pracy i w zakresie badań okresowych. Ustalono rodzaj i charakterystykę zmian skórnych powstałych w wyniku styczności z żywicami epoksydowymi oraz tworzywami sztucznymi, co wówczas stanowiło nowość. Przeprowadzono badania u osób zatrudnionych przy produkcji intencordiny, u których masowo występowały zmiany skórne. Ustalono zalecenia profilaktyczne, zmianę technologii produkcji leku, co w następstwie doprowadziło do zmniejszenia liczby zachorowań. Wyniki tych badań i dociekań stały się tematem rozprawy doktorskiej lek. med. I. Hryniewieckiej pt.O masowych zachorowaniach na zapalenie skóry u pracowników zatrudnionych przy produkcji intencordiny w Poznaniu. W latach 1964–1990 w Poradni Chorób Zawodowych Skóry były zatrudnione dr med. Olga Frezer, dr med. Eugenia Peisert, lek. med. Anna Pawłowska, lek. med. Anna Furmanowska i lek. med. Maria Stawińska, która od 1993 r. objęła kierownictwo poradni po przejściu dr med. I. Hryniewieckiej na emeryturę. Prof. J. Rosner był konsultantem naukowym poradni w latach 1965–1973, a później doc. A. Burda i prof. J. Bowszyc. Z poradnią współpracowali również prof. W. Silny i prof. B. Raszeja-Kotelba. W roku 1989 Poradnia Chorób Zawodowych Skóry została przeniesiona z pomieszczeń Kliniki do Wojewódzkiej Przychodni Przemysłowej, mieszczącej się w Poznaniu, przy ul. Poznańskiej 55 i w tej strukturze istnieje do dnia dzisiejszego.

Zadaniem Poradni Chorób Zawodowych Skóry było przede wszystkim działanie diagnostyczne, profilaktyczne, lecznicze i orzecznicze w odniesieniu do różnych form wyprysku. Z pewnością mniej uwagi poświęcono innym alergicznym chorobom skóry. Dopiero po objęciu kierownictwa Kliniki przez doc. J. Bowszyca w 1977 r. zwrócono większą uwagę na etiologię i patomechanizm pokrzywki, atopowego zapalenia skóry, osutek polekowych itp. Dzięki zaangażowaniu dr. med. W. Silnego i wydatnej pomocy doc. J. Bowszyca powstała Pracownia Cytopatologii, w której zajmowano się przede wszystkim patomechanizmem alergicznych chorób skóry. W latach 1978–79 dr med. W. Silny odbył szkolenie naukowe w I Wiedeńskiej Klinice Dermatologicznej oraz w Instytucie Immunologicznym w Wiedniu, co zaowocowało powstaniem Pracowni Diagnostyki Alergii Wczesnej w Poznaniu oraz pracą habilitacyjną W. Silnego (1984 r.). Została następnie rozwinięta w pełnym zakresie diagnostyka alergii, zarówno wczesnej, jak i późnej. W oparciu o szereg badań powstało 11 prac doktorskich (A. Karpisiewicz, M. Wojnerowicz-Grajewska, Janina Bowszyc, H. Hertmanowska, M. Czarnecka-Operacz, M. Piotrowski, E. Gołąbka, A. Chojecka-Adamska, P. Silny, A. Stach, M. Bator-Wegner) oraz praca habilitacyjna M. Czarneckiej-Operacz. Służyliśmy również pomocą innym koleżankom i kolegom w przygotowaniu pracy habilitacyjnej (Z. Adamski, M. Bowszyc-Dmochowska).

W roku 1982 powstało w Bydgoszczy Polskie Towarzystwo Alergologiczne. Rok później, tzn. w 1983 r. z inicjatywy prof. U. Mackiewicz i dr. med. W. Silnego powstała grupa założycielska Oddziału Poznańskiego PTA. Pierwszym przewodniczącym Oddziału Poznańskiego PTA został prof. U. Mackiewicz, a sekretarzem dr med. W. Silny, skarbnikiem dr M. Kosicka. Oddział skupiał lekarzy pulmonologów, internistów, laryngologów, pediatrów i dermatologów o zainteresowaniach alergologicznych. Pod kierownictwem prof. U. Mackiewicz Oddział Poznański PTA rozwijał się prężnie, prowadzono szkolenie podyplomowe i kształcenie kadry dla potrzeb specjalistycznych. Zebrania naukowe odbywały się regularnie na terenie Katedry i Kliniki Dermatologii przez 12 lat. Prof. U. Mackiewicz kierowała Oddziałem Poznańskim PTA w latach 1983–1988, a następnie przewodniczącym oddziału został doc. W. Silny (1988–1994). W okresie działalności Oddziału wielu kolegów – dermatologów uzyskało specjalizację z zakresu alergologii, m.in. W. Silny, Z. Karaś, W. Soroko, M. Czarnecka-Operacz, M. Piotrowski, J. Żuchowska, A. Nowakowska, R. Górski. Powstał szereg nowych poradni alergologicznych, świadczących usługi dla społeczeństwa. Od 1995 przewodniczącym Oddziału Poznańskiego byli kolejno: prof. J. Alkiewicz (1994–1997), dr hab. A. Bręborowicz (1997–2000), prof. J. Alkiewicz (2000–2003).

Od kwietnia 2003 roku obowiązki przewodniczącej Oddziału Poznańskiego PTA powierzono dr hab. M. Czarneckiej-Operacz. W latach 1983–2003 dermatolodzy-alergolodzy brali czynny udział w pracach ZG PTA, przez szereg kadencji byli członkami Zarządu Głównego (prof. W. Silny), brali czynny udział w opracowaniach zlecanych przez ZG PTA, m.in. dotyczących niekonwencjonalnych metod leczenia, diagnostyki chorób skóry, zastosowania leków przeciwhistaminowych, pokrzywek itp. (prof. W. Silny, prof. W. Gliński, dr hab. M. Czarnecka-Operacz, dr hab. Z. Samochocki, dr med. A.
Wilkowska). Wynikiem tej współpracy była integracja środowiska lekarskiego, tzn. pulmonologów, pediatrów, laryngologów, internistów i dermatologów, zajmujących się problemami alergologii.

W roku 1988 doc. W. Silny zorganizował w Rydzynie sympozjum na temat Postępy w diagnostyce i leczeniu atopowego zapalenia skóry. W sympozjum uczestniczyło wielu wybitnych dermatologów z Polski i zagranicy, w tym koledzy z Czechosłowacji i Niemiec (fot. 1., 2.). W komitecie naukowym sympozjum brał czynny udziałojciec polskiej alergologii , prof. B. Romański, osoba niezwykle życzliwa, popierająca rozwój polskiej alergologii i bardzo przyjazna dermatologom.

W 1998 roku ośrodek poznański zorganizował w Kierzu interdyscyplinarne sympozjum pt. Wpływ środowiska na choroby alergiczne dzieci i młodzieży. Kierownikiem komitetu naukowego i organizacyjnego był prof. W. Silny (fot. 3.). Tematyka sympozjum była aktualna dla lekarzy pulmonologów, laryngologów, internistów, pediatrów i dermatologów, zajmujących się problemami alergologicznymi i z tego względu cieszyła się dużym zainteresowaniem. Referaty programowe wygłosiły autorytety polskiej alergologii (fot. 4.), dyskusje były bardzo owocne, a na zakończeniu sympozjum podkreślono konieczność organizowania takich interdyscyplinarnych spotkań naukowych.

W trakcie sympozjum naukowo-szkoleniowego w Juracie w 2000 r. wybrano prof. Wojciecha Silnego nowym przewodniczącym Sekcji Alergologicznej PTD. Nowy Zarząd Sekcji Alergologicznej PTD zorganizował w styczniu 2001 r. w Hurgadzie konferencję dla 120 jej członków pt. Leki przeciwhistaminowe w chorobach alergicznych(patrz: sprawozdanie – Postępy Dermatologii i Alergologii2001, 18, 1). Ponadto Zarząd Sekcji Alergologicznej PTD od 2001 r. przyjął patronat nad czasopismemPostępy Dermatologii i Alergologii , które obecnie wydawane jest jako dwumiesięcznik.

W roku 1994 dzięki staraniom prof. W Silnego rektor AM w Poznaniu, prof. Janusz Gadzinowski utworzył Ośrodek Diagnostyki Chorób Alergicznych na Wydziale Lekarskim II Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Do zadań Ośrodka należało prowadzenie badań naukowych, uczestnictwo w sprawowaniu specjalistycznej opieki zdrowotnej w ramach statutowych zadań Akademii, prowadzenie szkolenia lekarzy alergologów oraz wykonywanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych dla jednostek zakładów opieki zdrowotnej oraz chorych indywidualnie zgłaszających się do Ośrodka. Kierownikiem Ośrodka został prof. dr hab. W Silny, który pełnił tę funkcję przez 6 lat, a od 1.01.2001 r. obowiązki kierownika Ośrodka powierzono dr hab. Magdalenie Czarneckiej-Operacz. Nawiązano współpracę z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, zatrudniono mgr Alicję Stach (UAM-Poznań) oraz zakupiono aparat Burkarda, umożliwiający mierzenie stężenia aeroplanktonu w powietrzu miasta Poznania. Aparat Burkarda jest wyposażony w urządzenie zegarowe, które przesuwa się z prędkością 2 mm/godz.; szkiełko (w przypadku przystawki jednodniowej) lub bęben ze specjalną taśmą w przypadku przystawki tygodniowej. Przez wąski wlot urządzenie zasysa 10 litrów powietrza na minutę, osadzając na szkiełku lub taśmie pokrytych specjalnym lepikiem zawieszone w powietrzu sporomorfy (pyłek i zarodniki). Po ich rozpoznaniu pod mikroskopem, określa się liczbę ziaren roślin lub zarodników (najbardziej uczulających) w 1 m3 powietrza, co pozwala na formułowanie komunikatu dla alergików. W roku 1995 i 1997 (odpowiednio Leiden i Worcester) przeszkolono mgr Alicję Stach w zakresie rozpoznawania aeroplanktonu w powietrzu. Od tego czasu jest prowadzony stały monitoring pyłkowy dla miasta Poznania i Wielkopolski, a dane są przekazywane do Polskiego Monitoringu Pyłkowego w Warszawie oraz do Europejskiego Monitoringu Pyłkowego w Wiedniu (Europa – prof. dr hab. S. Jäger). Monitoring pyłkowy jest prowadzony stale od 1995 r. do chwili obecnej. W uznaniu zasług za stałe prowadzenie badań powierzono Ośrodkowi Diagnostyki Chorób Alergicznych organizację VI Europejskiego Kursu Aerobiologicznego w Poznaniu, który odbył się w dniach 7.08–13.08.2003 r. (fot. 5., 6.).
Copyright: © 2003 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.