Termedia.pl
 
 
eISSN: 2449-9382
ISSN: 1730-2935
Menedżer Zdrowia
Current issue Archive About the journal Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors
4/2003
 
Share:
Share:

Dane epidemiologiczne narzędziem w zarządzaniu ochroną zdrowia

Katarzyna Paczek
,
Michał Kamiński
,
Paweł Goryński

Online publish date: 2003/08/20
Article file
- Dane.pdf  [0.13 MB]
Get citation
 
 
Dane epidemiologiczne narzędziem w zarządzaniu ochroną zdrowia




Decyzje podejmowane w ochronie zdrowia, podobnie jak i w innych dziedzinach, powinny być podejmowane na podstawie wnikliwych analiz. Informacji o wielu zjawiskach dostarczają nam systemy statystyczno-sprawozdawcze. W Polsce w chwili obecnej funkcjonuje kilka równoległych systemów statystycznych, badających sektor ochrony zdrowia. Do podstawowych instytucji zajmujących się obserwacją sektora ochrony zdrowia, a w związku z tym prowadzących odpowiednie systemy należą: Główny Urząd Statystyczny, realizujący zadania z zakresu statystyki publicznej, instytuty resortowe ministra zdrowia, prowadzące badania w określonych dziedzinach medycyny (w tym Państwowy Zakład Higieny) oraz Narodowy Fundusz Zdrowia, a do 2003 r. kasy chorych, analizujące poziom realizacji świadczeń zakontraktowanych przez poszczególne oddziały działające na terenie województw.



Praca ta jest próbą pokazania możliwości wykorzystania dostępnych w Polsce danych epidemiologicznych, dotyczących lecznictwa szpitalnego oraz oceną wiarygodności danych poprzez porównanie poszczególnych zbiorów oceniających te same zjawiska.
Jednym z podstawowych zagadnień, jakie poddawane są szczegółowej analizie w ocenie sektora ochrony zdrowia jest opieka szpitalna. Wynika to w dużej mierze z ogromnej kosztochłonności tej formy realizacji opieki nad pacjentem oraz z dużej dostępności do danych. Informacje na temat hospitalizacji poszczególnych ubezpieczonych gromadzone są przez różne instytucje. Do podstawowych należy Państwowy Zakład Higieny, gromadzący w imieniu ministra zdrowia sprawozdania MZ Szp. 11, pochodzące z statystyki publicznej. Pobyt każdego hospitalizowanego w szpitalu powinien zostać zakończony wypełnieniem i przekazaniem informacji o przeprowadzonym leczeniu szpitalnym. Na podstawie danych zawartych w tym sprawozdaniu można uzyskać informacje o przyczynie hospitalizacji, długości pobytu, zastosowanych procedurach terapeutycznych oraz dane, dotyczące leczonego, takie jak wiek, płeć, miejsce zamieszkania.
Podobny zakres danych gromadzony jest w oddziałach wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia, a wcześniej w kasach chorych. Instytucje te gromadzą dane związane z realizacją kontraktów zawartych z poszczególnymi świadczeniodawcami. Z zakresu lecznictwa stacjonarnego są to, podobnie jak w statystyce publicznej, dane dotyczące przyczyny leczenia, długości pobytu, wykonanych procedur, oraz dotyczące leczonego i jego miejsca zamieszkania. Ponieważ dane te są podstawą rozliczeń finansowych, zawierają również informacje o wysokości środków finansowych refundowanych przez płatnika na rzecz leczenia wskazanego ubezpieczonego.
Dzięki istnieniu tych dwóch systemów równolegle zbierających podobne dane można dokonać porównania pomiędzy poszczególnymi zbiorami i oszacować wiarygodność posiadanych danych. W tym przypadku, gdy zbiory danych oceniają to samo zjawisko i różnią się w minimalnym stopniu źródłem pochodzenia danych, zbieżność zbiorów dotyczących hospitalizacji powinna być bardzo wysoka. Porównanie zbiorów umożliwia więc ocenę wiarygodności danych, a w związku z tym wskazuje na ich potencjalne możliwości wykorzystania. Tylko bowiem wiarygodne dane mogą być podstawą podejmowania decyzji i zarządzania ochroną zdrowia.
Chcąc zweryfikować wiarygodność danych pochodzących z byłych kas chorych oraz z systemu statystyki publicznej, dokonano porównania dostępnych informacji o hospitalizacjach w wybranym województwie, którego wyniki z uwagi na wymogi redakcyjne prezentujemy w niewielkim fragmencie.
Na podstawie dokonanych porównań można stwierdzić, że w dużym zakresie analizowane zbiory danych są zbliżone. Ze względu na nieco inny zakres podmiotów zobowiązanych do składania poszczególnych sprawozdań mogą wystąpić niewielkie różnice. W przypadku bowiem systemu statystyki publicznej mam do czynienia z analizą dotyczącą publicznych szpitali ogólnych funkcjonujących na terenie Polski, natomiast w przypadku danych kas chorych źródłem informacji są szpitale, posiadające kontrakt na realizację określonych świadczeń.
Porównanie danych dla wybranego województwa w podziale na główne grupy schorzeń prezentuje ryc. 1.
Na podstawie wykresu na ryc. 1. można stwierdzić, że w niektórych grupach schorzeń liczba hospitalizacji jest bardzo zbliżona. Ale w niektórych grupach, jak np. urazy, zatrucia i inne określone skutki czy choroby układu trawiennego istnieje dość duża rozbieżność w liczbie hospitalizacji.
Dokonując bardziej szczegółowych analiz dotyczących hospitalizacji na poziomie samej grupy można wychwycić określone schorzenia, w których zauważa się znaczną rozbieżność w liczbie hospitalizacji. Przykładem może być porównanie częstości hospitalizacji z powodu schorzeń okulistycznych. Na podstawie poniższego wykresu można stwierdzić, ze podobne jednostki chorobowe wchodzą w skład najczęściej hospitalizowanych schorzeń, niezależnie od systemu, z którego pochodzą dane. Niemniej przy takim stopniu szczegółowości analizy widzimy dość znaczne różnice w liczbie hospitalizacji z powodu poszczególnych jednostek chorobowych (ryc. 2.).
Prowadząc jednak taką samą analizę dla liczby hospitalizacji z powodu określonych schorzeń nowotworowych, zauważa się zaledwie minimalną rozbieżność w obu ocenianych zbiorach. Świadczy to o dużej wiarygodności tych danych i przemawia za możliwością wykorzystania ich przy podejmowaniu określonych decyzji, np. w przypadku analizowanego województwa najczęstszym nowotworem, z powodu którego dochodzi do hospitalizacji, jest nowotwór złośliwy oskrzela i płuc, co wyraźnie wskazuje na potrzebę podjęcia działań w zakresie profilaktyki, zwalczania i wczesnego diagnozowania tego schorzenia (ryc. 3.).
Dane o przyczynach hospitalizacji mogą być również przydatne przy określaniu priorytetów i wyborze określonych kierunków działań, np. analiza przyczyn hospitalizacji z powodu schorzeń nowotworowych pozwala zauważyć, że zaledwie 15 typów nowotworów odpowiada za 55 proc. wszystkich hospitalizacji, w których za główną przyczynę leczenia podano chorobę nowotworową. Pozwala to w przyszłości ukierunkować główne wysiłki na zapobieganie tym właśnie wybranym schorzeniom, wykorzystując dostępne ograniczone środki w najlepszy możliwy sposób (ryc. 4.).
Podobne wnioski można wyciągnąć, analizując dane dotyczące urazów. Na podstawie danych o pacjentach hospitalizowanych i przyczynach ich leczenia możemy wskazać grupę 10 schorzeń, które odpowiadają za blisko 50 proc. hospitalizacji spowodowanych różnego rodzaju urazami (ryc. 5.).
Jak widać z przytoczonych przykładów rzetelne, aktualne i kompleksowe dane epidemiologiczne mogą stać się podstawą do określenia potrzeb zdrowotnych danej społeczności i przyczynić się do właściwego wykorzystania posiadanych w ograniczonym zakresie dóbr, np. umożliwiają właściwe alokowanie środków finansowych w działania odpowiedzialne w dużym stopniu za stan zdrowia społeczeństwa.
Warunkiem jednak wykorzystania danych i opracowanych na ich podstawie analiz jest duża wiarygodność uzyskiwanych wyników. Jest to możliwe w sytuacji, gdy systemy sprawozdawcze, którymi dysponujemy spełniają następujące założenia:
- dostarczają niezbędnych danych,
- zakres danych jest dostosowany do potrzeb,
- dane są aktualne, kompletne, pełne i wiarygodne,
- dane mają charakter danych powtarzalnych i umożliwiają ocenę zjawiska w czasie.



Opracowanie powstało na podstawie danych zebranych przez Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych oraz na podstawie danych Państwowego Zakładu Higieny.



Michał Kamiński – z-ca dyrektora
Departamentu Ubezpieczenia Zdrowotnego w Ministerstwie Zdrowia



Katarzyna Paczek – specjalista w zakresie ochrony zdrowia oraz medycznych
systemów informacyjnych



Paweł Goryński – kierownik Zakładu
Statystyki Medycznej w Państwowym Zakładzie Higieny

This is an Open Access journal, all articles are distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0). License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
FEATURED PRODUCTS
JOURNALS
Kurier Medyczny
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.