Leczenie uzależnienia od nikotyny u kobiet w ciąży

W Polsce palenie tytoniu jest zjawiskiem powszechnym – 34% kobiet paliło tytoń, a 23% pali obecnie, z czego 22% pali codziennie. Z analiz epidemiologicznych wynika, że spośród osób niepalących, 52% kobiet jest narażonych każdego dnia na przebywanie w dymie tytoniowym w domu, a 27% w miejscu pracy. Niewielki odsetek pacjentek zaprzestaje palenia w ciąży, a ograniczenie liczby wypalanych papierosów deklaruje ponad 50% badanych. Czynnikiem, który skłania niektóre kobiety do niepalenia, jest obawa przed szkodliwym wpływem związków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym na zdrowie rozwijającego się płodu. Niestety, sama świadomość szkodliwości palenia, pomimo że powszechna wśród przyszłych matek (ponad 90%), nie motywuje większości z nich do zerwania z nałogiem.
Konsekwencją palenia tytoniu przez kobiety ciężarne jest zwiększone ryzyko przedwczesnego oddzielania się łożyska, częstsze występowanie łożyska przodującego, zwiększona częstotliwość nieprawidłowych krwawień w czasie ciąży, a także zwiększone ryzyko przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i obniżona urodzeniowa masa ciała noworodków. Ryzyko wystąpienia poronienia samoistnego jest 1,5 do 2 razy większe niż wśród kobiet niepalących. Na podstawie badań epidemiologicznych stwierdzono, że niepłodność wśród kobiet uzależnionych od tytoniu jest dwu-, trzykrotnie wyższa niż w populacji ogólnej. Pomimo wielu badań na temat leczenia uzależnienia od nikotyny wśród kobiet ciężarnych i opracowania niefarmakologicznych systemów postępowania, systematyczne leczenie na podstawie opracowanych przewodników w tej grupie pacjentek jest rzadkością.
W niefarmakologicznym podejściu do leczenia uzależnienia od nikotyny pierwszy krok stanowi ocena obecnego statusu kobiety jako palacza. Następny etap działań interwencyjnych składa się z 5 kroków i określany jest jako „5A” (pytaj, oceń, poradź, wspieraj, aranżuj – od angielskich słów ask, assess, advise, assist, arrange). Alternatywą dla postępowania niefarmakologicznego, szczególnie wtedy, gdy nie przynosi ono spodziewanych rezultatów, jest zastosowanie farmakoterapii.
Pomimo wielu badań potwierdzających skuteczność nikotynowej terapii zastępczej (NTZ) w populacji ogólnej, informacje takie w odniesieniu do kobiet w ciąży są nieliczne. Wśród osób rekomendujących NTZ do stosowania u kobiet ciężarnych istnieje przekonanie, że ryzyko związane ze stosowaniem preparatów zawierających nikotynę jest znacznie mniejsze niż aktywne palenie w...


View full text...