Ostre zapalenie trzustki – najnowsze poglądy na temat diagnostyki i leczenia

Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest schorzeniem coraz częściej występującym w naszej populacji. U większości chorych przebiega w sposób łagodny, ale u ok. 20–30 proc. dochodzi do martwicy trzustki, zaś u 20–30 proc. rozwijają się ciężkie, groźne dla życia powikłania [1]. Śmiertelność w OZT jest znacznie wyższa wśród pacjentów w podeszłym wieku (ok. 20 proc.) niż wśród osób młodych (<10 proc.). Ogólny wskaźnik śmiertelności w OZT zawiera się w przedziale od 2 do 10 proc. [2].

Etiologia
OZT może być wywołane różnymi przyczynami. Do najważniejszych z nich należą:
• kamica żółciowa (30–60 proc.), która występuje także pod postacią mikrokamicy (utajonej obecności kamieni żółciowych), wykrywanej w ok. 50–73 proc. przypadków OZT rozpoznawanych wcześniej jako idiopatyczne. Mikrokamicę rozpoznaje się na podstawie ultrasonografii endoskopowej oraz mikroskopowego badania żółci [3–5];
• nadużywanie alkoholu stanowi drugą pod względem częstości przyczynę OZT (30–40 proc.) [6];
• Do pozostałych przyczyn OZT należą: hiperlipidemia; nadczynność przytarczyc; leki: moczopędne, β-adrenolityczne, inhibitory ACE, estrogeny, glikokortykosteroidy, antybiotyki (tetracykliny, erytromycyna), leki przeciwpadaczkowe (karbamazepina, kwas walproinowy), sulfasalazyna, sole złota, cyklosporyna A; nieprawidłowości strukturalne w obrębie trzustki i dróg żółciowych [7–9], uraz oraz operacje w obrębie jamy brzusznej, endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna – ERCP [10], zakażenia wirusowe (świnka, AIDS, zapalenie wątroby, odra, różyczka, zakażenie wirusem Coxsackie B, zakażenie wirusem Epsteina-Barra), zakażenia bakteryjne (gronkowcowe, paciorkowcowe), zakażenia mikoplazmatyczne, obecność glist w drogach żółciowych, choroby autoimmunologiczne (toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjögrena, guzkowe zapalenie tętnic), potransplantacyjne zapalenie trzustki, mutacja (upośledzenie inaktywacji) genu trypsynogenu [10, 11], hiperlipidemia typu I, IV, V, wrodzona nadczynność przytarczyc.
W ok. 10 proc. przypadków przyczyna ostrego zapalenia trzustki pozostaje nieuchwytna, pomimo dokładnej diagnostyki biochemicznej i obrazowej [7, 12].
Obraz kliniczny
Wiodącym objawem OZT jest silny ból brzucha (u ok. 50 proc. pacjentów promieniujący do kręgosłupa) [13]. Ostry atak występuje zwykle nagle. Ból ma charakter ciągły, niekolkowy....


View full text...