@Article{Jabłońska-Trypuć2009, journal="Przegląd Kardiodiabetologiczny/Cardio-Diabetological Review", issn="1896-9666", year="2009", title="Artykuł przeglądowyMetabolizm nienasyconych kwasów tłuszczowych i ich znaczenie w profilaktyce i terapii układu krwionośnego", abstract="Tłuszcze są podstawowym, wysokoenergetycznym składnikiem żywności. Szczególnie istotna jest zawartość kwasów tłuszczowych w diecie, a zwłaszcza proporcja kwasów nasyconych do jednonienasyconych i wielonienasyconych. Nienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe (NNKT), zwłaszcza szeregu n-3 i n-6, nie mogą być syntetyzowane przez człowieka i muszą być dostarczane w diecie. Podstawowe z nich to kwas a-linolenowy, będący prekursorem kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, oraz kwas linolowy \– prekursor kwasu arachidonowego. Dostarczenie tych kwasów decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Alternatywnym źródłem NNKT może być kwas traumatynowy (kwas trans-2-dodeceno-1,10-dikarboksylowy \– TA), który jest hormonem przyrannym roślin. Jest syntetyzowany z polinienasyconych kwasów tłuszczowych \– linolowego i linolenowego. Kwas traumatynowy stymuluje podziały komórek i gojenie się ran. Indukuje fosforylację tyrozyny w białkach. Procesem podobnym do syntezy kwasu TA u roślin jest proces w-oksydacji kwasów tłuszczowych u zwierząt. Dostarcza on energii komórkom. Niezestryfikowane kwasy tłuszczowe (non-esterified fatty acids \– NEFA) działają jako wtórne przekaźniki sygnałów ze środowiska pozakomórkowego poprzez wiele różnych ścieżek transdukcji sygnałów. Zaangażowane są w dwie główne ścieżki transdukcji sygnału z hydrofilowej powierzchni błony komórkowej do hydrofobowego wnętrza jądra. Kwasy tłuszczowe (i prawdopodobnie TA) mogą więc bezpośrednio lub pośrednio oddziaływać na ekspresję określonych genów.", author="Jabłońska-Trypuć, Agata and Czerpak, Romuald", pages="55--63", url="https://www.termedia.pl/Review-paper-Metabolism-of-unsaturated-fatty-acids-and-their-importance-in-circulatory-system-prophylaxis-and-therapy,47,12950,1,1.html" }