%0 Journal Article %J Przegląd Kardiodiabetologiczny/Cardio-Diabetological Review %@ 1896-9666 %D 2009 %F Jabłońska-Trypuć2009 %T Artykuł przeglądowyMetabolizm nienasyconych kwasów tłuszczowych i ich znaczenie w profilaktyce i terapii układu krwionośnego %X Tłuszcze są podstawowym, wysokoenergetycznym składnikiem żywności. Szczególnie istotna jest zawartość kwasów tłuszczowych w diecie, a zwłaszcza proporcja kwasów nasyconych do jednonienasyconych i wielonienasyconych. Nienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe (NNKT), zwłaszcza szeregu n-3 i n-6, nie mogą być syntetyzowane przez człowieka i muszą być dostarczane w diecie. Podstawowe z nich to kwas a-linolenowy, będący prekursorem kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, oraz kwas linolowy – prekursor kwasu arachidonowego. Dostarczenie tych kwasów decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Alternatywnym źródłem NNKT może być kwas traumatynowy (kwas trans-2-dodeceno-1,10-dikarboksylowy – TA), który jest hormonem przyrannym roślin. Jest syntetyzowany z polinienasyconych kwasów tłuszczowych – linolowego i linolenowego. Kwas traumatynowy stymuluje podziały komórek i gojenie się ran. Indukuje fosforylację tyrozyny w białkach. Procesem podobnym do syntezy kwasu TA u roślin jest proces w-oksydacji kwasów tłuszczowych u zwierząt. Dostarcza on energii komórkom. Niezestryfikowane kwasy tłuszczowe (non-esterified fatty acids – NEFA) działają jako wtórne przekaźniki sygnałów ze środowiska pozakomórkowego poprzez wiele różnych ścieżek transdukcji sygnałów. Zaangażowane są w dwie główne ścieżki transdukcji sygnału z hydrofilowej powierzchni błony komórkowej do hydrofobowego wnętrza jądra. Kwasy tłuszczowe (i prawdopodobnie TA) mogą więc bezpośrednio lub pośrednio oddziaływać na ekspresję określonych genów. %A Jabłońska-Trypuć, Agata %A Czerpak, Romuald %P 55-63 %9 journal article %U https://www.termedia.pl/Review-paper-Metabolism-of-unsaturated-fatty-acids-and-their-importance-in-circulatory-system-prophylaxis-and-therapy,47,12950,1,1.html