%0 Journal Article %J Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny %@ 1895-5770 %V 7 %N 1 %D 2012 %F Klusek2012 %T Wybrane mutacje związane z dużym ryzykiem wystąpienia nowotworów jelita grubego %X Rak jelita grubego (RJG) zajmuje obecnie drugie miejsce pod względem śmiertelności wśród nowotworów w krajach rozwiniętych. Dwadzieścia, dwadzieścia pięć procent przypadków RJG to choroby dziedziczne. Często predyspozycja do RJG uwarunkowana jest jednogenowo, jak np. w zespole rodzinnej polipowatości gruczolakowatej jelit, gdzie istotna jest mutacja w genie APC. Kolejną genetyczną predyspozycją do RJG są dziedziczne mutacje w genie MUTYH . Nie zawsze RJG rozwija się na bazie polipowatości. Dziedziczny RJG niezwiązany z polipowatością (hereditary nonpolyposis colorectal cancer – HNPCC) stanowi 2–4% zachorowań na RJG. Najczęstszą postacią HNPCC jest tzw. syndrom Lyncha. Zespół ten jest spowodowany mutacją w genach naprawy DNA, tzw. genach MMR. Mutacje te, określane mianem dużego ryzyka, prowadzą do genomowej niestabilności w komórkach, która nadaje im fenotyp mutatorowy. Dużą część pozostałych dziedzicznych predyspozycji do rozwoju RJG przypisuje się kombinacji znacznie bardziej powszechnych zmian, w genach o niższej penetracji, które w sposób tylko umiarkowany zwiększają ryzyko zachorowania. %A Klusek, Justyna %A Głuszek, Stanisław %A Klusek, Jolanta %P 1-6 %9 journal article %R 10.5114/pg.2012.27215 %U http://dx.doi.org/10.5114/pg.2012.27215