%0 Journal Article %J Neuropsychiatria i Neuropsychologia/Neuropsychiatry and Neuropsychology %@ 1896-6764 %V 7 %N 4 %D 2012 %F Wolińska2012 %T Artykuł poglądowyStres psychologiczny a stwardnienie rozsiane %X W artykule dokonano przeglądu badań dotyczących związków między stresem a przebiegiem stwardnienia rozsianego ( sclerosis multiplex – SM). Omówiono najczęściej weryfikowane hipotezy badawcze oraz trudności metodologiczne, z jakimi muszą się mierzyć badacze tego zagadnienia. Wyniki zaprezentowanych badań wskazują, że relacja między stresem a SM jest bardzo złożona i pośredniczy w niej wiele różnych czynników biologicznych oraz psychologicznych. Rozważa się znaczenie m.in.: częstości występowania oraz intensywności wydarzeń stresujących, strategii radzenia sobie ze stresem, infekcji wirusowych, aktywności układu sercowo--naczyniowego, immunologicznego czy też procesów neurodegeneracyjnych. Mówi się też o wzajemnej zależności między stresem a SM: stres może się przyczynić do zaostrzenia przebiegu choroby, ale też sama choroba jest dużym źródłem stresu. Najnowsze hipotezy ogniskują się wokół wpływu stresu na powstanie zmian endokrynnych i immunologicznych oraz ich roli w dynamice choroby. Przesłankami do takiego wnioskowania są rezultaty badań nad wpływem stresu na układ immunologiczny za pośrednictwem osi podwzgórze–przysadka–nadnercza oraz autonomicznego układu nerwowego. Mimo wielu hipotez dotyczących aktywności osi podwzgórze–przysadka–nadnercza w przebiegu SM wciąż niewiele wiadomo na temat roli, jaką w dynamice SM odgrywają wzorce tej aktywności: czy sprzyjają progresji choroby czy też są konsekwencją procesów neurodegeneracyjnych. Dotychczasowa wiedza nie daje podstaw do jednoznacznych konkluzji, w jaki sposób stres przekłada się na odpowiedź biologiczną i związane z nią zaostrzenie się przebiegu choroby. Mimo swej niejednoznaczności wyniki dotychczasowych badań zachęcają do konkretnych interwencji terapeutycznych, których przykłady zostaną przedstawione w niniejszym artykule. %A Wolińska, Aleksandra %P 184-189 %9 journal article %U https://www.termedia.pl/Review-article-r-n-r-nPsychological-stress-and-multiple-sclerosis,46,20227,1,1.html