TY - JOUR JO - Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny SN - 0033-2526 VL - 103 IS - 1 PY - 2016 ID - Rutkowski2016 TI - Czerniaki skóry – zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w 2016 roku AB - Podstawą klinicznej diagnostyki różnicowej i kwalifikacji do biopsji wycinającej jest obecnie dermoskopia. Dla ustalenia rozpoznania i określenia najważniejszych czynników rokowniczych podstawowe znaczenie ma biopsja wycinająca zmian barwnikowych skóry nasuwających podejrzenie wczesnego czerniaka (wycięcie całej grubości skóry i powierzchownej warstwy tkanki tłuszczowej). Wczesne rozpoznanie i chirurgiczne usunięcie czerniaka nie tylko poprawia rokowanie, lecz także daje szansę wyleczenia około 90% chorych. Kolejne etapy postępowania terapeutycznego obejmują kwalifikację chorych do radykalnego wycięcia blizny po biopsji wycinającej z właściwymi marginesami oraz wykonania biopsji węzła wartowniczego. W przypadku przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych postępowaniem z wyboru jest wykonanie radykalnej limfadenektomii. Zaleca się włączanie chorych na czerniaki skóry o wysokim ryzyku nawrotu (przerzuty w węzłach chłonnych i/lub owrzodzenie pierwotnej zmiany) do prospektywnych badań klinicznych nad leczeniem uzupełniającym. Obecność przerzutów odległych wiąże się ze złym rokowaniem. W sytuacji uogólnienia nowotworu konieczne jest wykonanie badania w kierunku mutacji genu BRAF. Długoletnie przeżycia dotyczą głównie chorych poddanych resekcji pojedynczych ognisk przerzutowych. W systemowym leczeniu – przede wszystkim pierwszej linii – u chorych z obecnością mutacji BRAF V600 znajduje zastosowanie inhibitor BRAF – wemurafenib lub dabrafenib (preferencyjnie w skojarzeniu z inhibitorem MEK), oraz – niezależnie od statusu mutacji BRAF – immunoterapia przeciwciałami anty-PD-1 (niwolumab lub pembrolizumab), ewentualnie ipilimumab (przeciwciało anty-CTLA4). AU - Rutkowski, Piotr AU - J. Wysocki, Piotr AU - Nasierowska-Guttmejer, Anna AU - Fijuth, Jacek AU - Kalinka-Warzocha, Ewa AU - Świtaj, Tomasz AU - Jeziorski, Arkadiusz AU - Szacht, Milena AU - Zegarski, Wojciech AU - Wysocki, Wojciech M. AU - Rudnicka, Lidia AU - Owczarek, Witold AU - Krzakowski, Maciej SP - 1 EP - 18 DA - 2016 DO - 10.5114/dr.2016.57736 UR - http://dx.doi.org/10.5114/dr.2016.57736 ER -