TY - JOUR JO - Neuropsychiatria i Neuropsychologia/Neuropsychiatry and Neuropsychology SN - 1896-6764 VL - 14 IS - 1 PY - 2019 ID - Kossut2019 TI - Neuroplastyczność – podstawowe mechanizmy AB - Zjawisko neuroplastyczności pojawiło się w świadomości uczonych ok. 50 lat temu. Obecnie jest ono uważane za podstawową cechę mózgu. Definiujemy je jako trwałą zmianę odpowiedzi neuronów wywołaną bodźcami ze środowiska. Na poziomie komórkowym głównym mechanizmem zmiany siły synapsy jest plastyczność synaptyczna. Działa ona według reguły Hebba, czyli jednoczesnej aktywacji neuronu pre- i postsynaptycznego. Jej przejawami są zjawiska długotrwałego wzmocnienia synaptycznego i długotrwałego osłabienia synaptycznego. Plastyczność synaptyczna prowadzi do zmian struktury synaps i kolców dendrytycznych, synaptogenezy i do modyfikacji aksonów. Dodatkową formą plastyczności jest plastyczność homeostatyczna, działająca nieco mniej specyficznie i regulująca reaktywność neuronu w sytuacji intensywnego pobudzenia neuronu lub znacznego wyciszenia jego aktywności. Na poziomie makroskopowym neuroplastyczność modyfikuje funkcjonalne połączenia neuronów, wzmacniając drogi o silnej i skorelowanej aktywności. W rozwijającym się mózgu neuroplastyczność pozwala na dostosowanie zmian rozwojowych do bodźców płynących ze środowiska i na uczenie się. W dorosłym mózgu zmiany neuroplastyczne są podstawą uczenia się i pamięci, tzn. powstawania nowych obwodów neuronalnych służących śladowi pamięciowemu. Są też zaangażowane w zmiany obszarów reprezentacji czuciowych i ruchowych mózgu, które powstają w wyniku intensywnej aktywności lub uszkodzenia nerwów. Neuroplastyczność jest podstawą naprawy mózgu po udarze i poprzez koordynację aktywności słabych połączeń, bocznicowanie aksonów i synaptogenezę może doprowadzić do odzyskania funkcji ruchowych, czuciowych i poznawczych. AU - Kossut, Małgorzata SP - 1 EP - 8 DA - 2019 DO - 10.5114/nan.2019.87727 UR - http://dx.doi.org/10.5114/nan.2019.87727 ER -