Przyczyny niepłodności współczesnego mężczyzny
Redaktor: Kamila Gębska
Data: 29.07.2014
Źródło: KG
Około 15 proc. par w Europie poszukuje pomocy medycznej z powodu niemożności uzyskania ciąży. Trzy do pięciu procent par nie uzyskuje ciąży, pomimo leczenia i starań. A około 7 proc. mężczyzn ma pierwotnie lub wtórnie zaburzoną płodność. Jakie są tego przyczyny?
Wśród przyczyn niepłodności u par zaburzenia tylko u mężczyzny występują u około 20 proc., zaburzenia u obojga partnerów – około 25 proc. Czyli w sumie mężczyzna ma jakąś przyczynę niepłodności w 45 proc.
Pośród systematyki przyczyn męskiej niepłodności są przyczyny przedjądrowe – czynniki zaburzające regulacje czynności hormonalnej jąder – 30 proc., jądrowe – czyli czynniki uszkadzające strukturę i czynność jąder – około 15 proc. i pozajądrowe – tj. czynniki uniemożliwiające zapłodnienie – około 30 proc. przypadków.
Przyczyny przedjądrowe niepłodności męskiej sprowadzają się głównie do zaburzeń czynności hormonalnej układu podwzgórze przysadka jądra. – Mogą to być pierwotne lub wtórne zaburzenia czynności podwzgórza i przysadki. Ale jest też szereg czynników wpływających na czynność tego układu, jak np. nadmiar androgenów. Należy zwrócić uwagę na leki o działaniu androgennym, które są coraz częściej stosowane przez młodych mężczyzn – przypominała prof. Jolanta Słowikowska-Hilczer, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Andrologicznego podczas lipcowej konferencji „Niepłodność plagą zdrowotną XXI wieku”.
Jako kolejną przyczynę męskiej bezpłodności wskazała nadmiar estrogenów.
– Tu trzeba z kolei zwrócić uwagę na leki o działaniu estrogennym, które równocześnie mogą mieć działanie antyandrogenne. Wiele z tych leków stosowanych jest z innego powodu, niż problemy z płodnością, jak np. niektóre leki moczopędne, obniżające stężenie cholesterolu, stosowane w nadciśnieniu. Lekarze często nie pamiętają o tym, że ich działaniem ubocznym może być obniżenie stężenia testosteronu i pośrednio mieć wpływ na płodność – informowała.
Męską płodność mogą też obniżać czynniki środowiskowe, takie jak m.in. palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, przewlekły stres, otyłość, brak ruchu i zespół metaboliczny. Ekspert jako kolejną, znaczącą przyczynę męskiej niepłodności wskazała też hiperprolaktynemię. Jej przyczyną występowania jest przewlekły stres, co przyczynia się do zaburzeń czynności jąder i m.in. upośledzonej czynności plemnikotwórczej.
Przyczyną męskiej niepłodności jest też zaburzony rozwój jąder, czyli dysgenezja jąder. Objawami jest rozmiar jader – u dorosłych mężczyzn mają mniejszą objętość, niż powinny mieć. Średnio mają około 20 ml objętości, a w tym przypadku mają około 10 ml.
– Przyczyną dysgenezji jąder mogą być zaburzenia genetyczne, ale i czynniki środowiskowe. Mówi się o nich coraz częściej zwracając uwagę na zanieczyszczenie środowiska tzw. kseno- estrogenami – substancjami syntetycznymi – akcentowała prof. Słowikowska-Hilczer.
Zdaniem eksperta diagnostykę w przypadku męskiej niepłodności powinno się rozpocząć po 12 miesiącach, kiedy mino starań, nie uzyskuje się ciąży. Podstawę stanowi laboratoryjne badanie nasienia.
– To, że pacjent ma gorsze wyniki badania nasienia, niż przewiduje norma, nie znaczy, że jest on niepłodny. Nie można wydawać decyzji o płodności czy niepłodności na podstawie pojedynczego badania. Powinno się wykonać 2-3 badania w odstępie co najmniej 2-3 miesięcy. Badanie takie ukierunkowuje także dalszą diagnostykę – przypominała.
Dokładniejsza ocena plemników przeprowadzana jest przez badania biochemiczne plazmy, immunologiczne, mikrobiologiczne, testy czynnościowe plemników, ocenę chromatyny plemnikowej.
Pośród systematyki przyczyn męskiej niepłodności są przyczyny przedjądrowe – czynniki zaburzające regulacje czynności hormonalnej jąder – 30 proc., jądrowe – czyli czynniki uszkadzające strukturę i czynność jąder – około 15 proc. i pozajądrowe – tj. czynniki uniemożliwiające zapłodnienie – około 30 proc. przypadków.
Przyczyny przedjądrowe niepłodności męskiej sprowadzają się głównie do zaburzeń czynności hormonalnej układu podwzgórze przysadka jądra. – Mogą to być pierwotne lub wtórne zaburzenia czynności podwzgórza i przysadki. Ale jest też szereg czynników wpływających na czynność tego układu, jak np. nadmiar androgenów. Należy zwrócić uwagę na leki o działaniu androgennym, które są coraz częściej stosowane przez młodych mężczyzn – przypominała prof. Jolanta Słowikowska-Hilczer, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Andrologicznego podczas lipcowej konferencji „Niepłodność plagą zdrowotną XXI wieku”.
Jako kolejną przyczynę męskiej bezpłodności wskazała nadmiar estrogenów.
– Tu trzeba z kolei zwrócić uwagę na leki o działaniu estrogennym, które równocześnie mogą mieć działanie antyandrogenne. Wiele z tych leków stosowanych jest z innego powodu, niż problemy z płodnością, jak np. niektóre leki moczopędne, obniżające stężenie cholesterolu, stosowane w nadciśnieniu. Lekarze często nie pamiętają o tym, że ich działaniem ubocznym może być obniżenie stężenia testosteronu i pośrednio mieć wpływ na płodność – informowała.
Męską płodność mogą też obniżać czynniki środowiskowe, takie jak m.in. palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, przewlekły stres, otyłość, brak ruchu i zespół metaboliczny. Ekspert jako kolejną, znaczącą przyczynę męskiej niepłodności wskazała też hiperprolaktynemię. Jej przyczyną występowania jest przewlekły stres, co przyczynia się do zaburzeń czynności jąder i m.in. upośledzonej czynności plemnikotwórczej.
Przyczyną męskiej niepłodności jest też zaburzony rozwój jąder, czyli dysgenezja jąder. Objawami jest rozmiar jader – u dorosłych mężczyzn mają mniejszą objętość, niż powinny mieć. Średnio mają około 20 ml objętości, a w tym przypadku mają około 10 ml.
– Przyczyną dysgenezji jąder mogą być zaburzenia genetyczne, ale i czynniki środowiskowe. Mówi się o nich coraz częściej zwracając uwagę na zanieczyszczenie środowiska tzw. kseno- estrogenami – substancjami syntetycznymi – akcentowała prof. Słowikowska-Hilczer.
Zdaniem eksperta diagnostykę w przypadku męskiej niepłodności powinno się rozpocząć po 12 miesiącach, kiedy mino starań, nie uzyskuje się ciąży. Podstawę stanowi laboratoryjne badanie nasienia.
– To, że pacjent ma gorsze wyniki badania nasienia, niż przewiduje norma, nie znaczy, że jest on niepłodny. Nie można wydawać decyzji o płodności czy niepłodności na podstawie pojedynczego badania. Powinno się wykonać 2-3 badania w odstępie co najmniej 2-3 miesięcy. Badanie takie ukierunkowuje także dalszą diagnostykę – przypominała.
Dokładniejsza ocena plemników przeprowadzana jest przez badania biochemiczne plazmy, immunologiczne, mikrobiologiczne, testy czynnościowe plemników, ocenę chromatyny plemnikowej.
