ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER
Ultrasonografia, rezonans magnetyczny i klasyczne zdjęcie rentgenowskie w ocenie nadżerek w reumatoidalnym zapaleniu stawów – badanie porównawcze

Cel: Występowanie nadżerek na zdjęciu rentgenowskim (CR) rąk i stóp jest ważnym kryterium diagnostycznym reumatoidalnego zapalenia stawów (RA). Wykazano, że rezonans magnetyczny (MRI) i ultrasonografia (US) są bardziej czułe niż CR w uwidacznianiu zmian kostnych u chorych na RA. Celem badania była ocena zgodności MRI i US w obrazowaniu nadżerek kostnych i porównanie tych metod z CR.
Metody: Badaniem objęto 50 chorych na RA (w tym 33 kobiety) w wieku od 23 do 75 lat, średnio 53±14,6 roku. Średni czas trwania choroby wynosił 3,9 roku. Wykonano CR i US obu rąk oraz MRI jednej ręki z większym nasileniem zmian zapalnych. W badaniach wykorzystano: do badania CR projekcję tylno-przednią (PA) i standardowe parametry ekspozycji, do badania MRI aparat o natężeniu pola 1,5 tesli. Obrazy MRI uzyskano w sekwencji SE w czasie T1 zależnym oraz T1 zależnym, z saturacją tłuszczu przed podaniem i po podaniu GD-DTPA. Badanie US wykonano głowicą liniową o częstotliwości 5-9 MHz. Oceniano następujące dane: liczbę chorych z nadżerkami widocznymi w badaniu CR, MRI i US oraz liczbę stawów z nadżerkami u każdego chorego w badaniu MRI i US. Wyniki uzyskane poszczególnymi metodami porównywano pomiędzy sobą w następujący sposób: badanie CR porównano z badaniem US obu rąk i MRI jednej ręki. Porównując badanie US i MRI, wzięto pod uwagę jedną rękę ocenioną w MRI.
Wyniki: CR wykazało obecność nadżerek u 16 badanych chorych (32%), podczas gdy MRI u 31 chorych (62%), a US u 34 (68%). Biorąc pod uwagę jedną rękę, ocenianą również w badaniu MRI w US, nadżerki stwierdzono u 33 osób (66%). U chorych, którzy nie mieli nadżerek w badaniu CR, MRI uwidocznił nadżerki u 44,1%, a US u 50% chorych. Średnia liczba stawów z nadżerkami wyniosła w MRI 2,2±2,9, a w US 2,6±3,7. Stwierdzono wysoką korelację pomiędzy MRI i US w uwidacznianiu nadżerek kostnych (współczynnik korelacji =0,9; p<0,005).
Wnioski: Rezonans magnetyczny i ultrasonografia uwidaczniają niemal dwukrotnie więcej nadżerek kostnych w stawach rąk w porównaniu z klasycznym zdjęciem rentgenowskim u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Wysoka zgodność US i MRI w obrazowaniu nadżerek wskazuje, że metody te mogą być stosowane zamiennie, zależnie od dostępnych środków i doświadczenia badaczy.

Objective: The presence of bone erosions in conventional radiography (CR) of the hand and foot joints is an important diagnostic criterion in rheumatoid arthritis (RA). Magnetic resonance imaging (MRI) and ultrasonography (US) have been proved to be more sensitive than CR in visualizing bone lesions in RA patients. The aim of the study was to estimate the concomitance of MRI and US findings in visualizing bone erosions, and to compare these modalities with CR.
Methods: The study included 50 RA patients in a mean age 53.0±14.6 years. CR and US of both hands, and MRI of one hand were performed. The evaluated data were: the number of patients with bone erosions shown by CR, MRI and US, and the number of joints with bone erosions per patient in MRI and US. The CR, MRI and US findings were compared.
Results: CR showed erosions in 32% of the examined patients while MRI in 62% and US in 68% of patients. In the patients who had no radiological bone erosions, MRI showed erosions in 44.1% and US in 50% patients. The mean number of joints with bone erosions was in MRI 2.2±2.9 and in US 2.6±3.7. The correlation between MRI and US in visualizing bone erosions was found to be very high (coefficient of correlation =0.9; p<0.005).
Conclusion: MRI and US show more bone erosions in the hand joints than CR in patients with RA. The high agreement of US and MRI in showing bone erosions proves that both these methods can be applied interchangeably, depending on the availability of means and interpreters\' experience.