Artykuł przeglądowy/Review paper
Ludzka chrząstkowa glikoproteina 39 – budowa, funkcja biologiczna i przydatność w diagnostyce

Ludzka chrząstkowa glikoproteina 39 (HC gp-39), zwana białkiem YKL-40 lub chonreksem, jest produktem wielu komórek, przede wszystkim jednak chondrocytów ulegających aktywacji, co występuje w stanach uogólnionego lub miejscowego zapalenia stawów. Funkcja biologiczna HC gp-39 nie jest w pełni poznana. Przypuszcza się, że białko to jest aktywatorem procesu przebudowy tkanki łącznej (ma charakter czynnika wzrostu) oraz bierze udział w angiogenezie jako czynnik migracji komórek śródbłonka. Ten ostatni proces odgrywa istotną rolę w rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów i tworzeniu się przerzutów nowotworowych. HC gp-39 jest hipotetycznym autoantygenem w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Zwiększone stężenia HC gp-39 stwierdzono u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, chorobę zwyrodnieniową, a także u pacjentów z zapaleniami jelit, marskością wątroby i niektórymi nowotworami złośliwymi. Uważa się, uszkodzenie i przebudowa chrząstki stawowej, zapalenie z tworzeniem naczyń krwionośnych i rozwój tkanki włóknistej decydują o zwiększonym wytwarzaniu i uwalnianiu HC gp-39 do krwi.
Zastosowanie diagnostyczne oznaczania HC gp-39 wymaga dalszych badań, ale sugeruje się, że może to stanowić ważny wskaźnik oceniający uszkodzenie chrząstek stawowych i proces włóknienia.

Human cartilage glycoprotein 39 (HC gp-39) known as the YKL-40 protein or chondrex is secreted by a number of cells, mainly by activated chondrocytes. This process takes place in systemic or local articular inflammation. Biological function of HC gp-39 remains unknown. It is suggested that HC gp-39 is a remodeling factor of the connective tissue or a growth factor as well as acts as enthothelial cell migration factor. In this way, HC gp-39 contributes to angiogenesis, the phenomenon important for development of rheumatoid arthritis or metastating of malignant neoplasm. HC gp-39 is hypothesized to be a potential autoantigen in patients with rheumatoid arthritis.
Increased serum level of HC gp-39 was found in patients with rheumatoid arthritis, osteoarthritis and patients with inflammatory bowel disease, hepatic cirrhosis and malignant neoplasms. It is believed that the following phenomena lead to enhanced the HC gp-39 synthesis and secretion: degradation and remodeling of the articular cartilage, inflammation with new vessel formation, fibrosis.
Diagnostic application of HC gp-39 determination needs further studies. It is suggested that it may be an important marker of degradation of the cartilage as well as fibrosis.