Czynniki rokownicze u chorych z oparzeniami

Modele rokownicze pacjentów poddanych różnorodnym urazom znajdują zastosowanie w wielu obszarach działalności medycznej. Ze strony klinicznej pozwalają na optymalizowanie podejmowanych decyzji terapeutycznych, takich jak konieczność przyjęcia do szpitala lub wybór poziomu referencyjności ośrodka leczącego. Ze strony sprawozdawczej i naukowej umożliwiają obiektywną ocenę stosowanej terapii, monitorowanie i porównywanie wyników leczniczych, szacowanie kosztów terapii, jak również stanowią istotne narzędzie badań naukowych [1, 2].
Mimo znacznych postępów w zakresie metod terapeutycznych, oparzenia wciąż pozostają istotnym problemem zdrowia publicznego na świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia stanowią na świecie przyczynę ok. 300 000 zgonów rocznie, przy czym większość ma miejsce w krajach słabo rozwiniętych [3]. Dane odnoszące się do populacji Polski są fragmentaryczne – dotyczą pojedynczych ośrodków. Analiza oparzeń z ośrodka z Łęcznej wy­kazała, że w latach 2013–2014 z powodu oparzeń hospitalizowano 377 pacjentów [4]. Dane dotyczące pacjentów pediatrycznych leczonych w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku (ambulatoryjnie oraz hospitalizowanych) mówią o 357 przypadkach w ciągu 6 lat [5]. W pracy podjęto się omówienia czynników rokowniczych oraz opracowanych na ich podstawie modeli prognostycznych pacjentów z oparzeniami.

MODELE OPARTE NA CHARAKTERYSTYCE OPARZENIA

Pierwsze próby zastosowania wskaźnika ciężkości oparzenia zostały podjęte na początku XX w. przez Weidenfelda, który także opracował metodę szacowania oparzonej powierzchni ciała (total body surface area – TBSA) w zależności od uszkodzonego obszaru. Zauważył on dodatnią korelację pomiędzy wielkością zajętej powierzchni skóry a ryzykiem zgonu [6, 7]. Idea wykładnika ciężkości przebiegu oparzenia została pogłębiona w pracy Bulla [8] z 1949 r. Poszukiwał on sposobów obiektywnego porównywania wyników leczenia z różnych ośrodków zajmujących się oparzeniami. Oceniał efekty kuracji w odniesieniu do wieku pacjentów oraz powierzchni oparzenia. Na podstawie analizy serii przypadków określonym wartościom TBSA oraz wieku przyporządkował prawdopodobieństwo zgonu. Z kolei Baux [9] w swojej pracy zaproponował sumę wartości TBSA oraz wieku jako wykładnik ciężkości oparzenia – Baux score, która interpretowana była jako korelująca z prawdopodobieństwem zgonu. Wartości przekraczające 100 określono jako graniczne, tj. wiążące się ze 100% ryzykiem zgonu. Baux score zyskała...


View full text...