Z PORTALU E-REUMATOLOGIA.PL

Czy badania oceniające skuteczność leków biologicznych są tendencyjne? O związku między zalecaną dawką metotreksatu a wyikiem badań klinicznych leków biologicznych

Metotreksat (MTX) jest podstawowym lekiem stosowanym w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Według aktualnych zaleceń docelowa dawka leku wynosi 25–30 mg/tydzień. Warto jednak wspomnieć, że jeszcze kilka lat temu MTX był stosowany w niższych dawkach w obawie o działania niepożądane, zwłaszcza przy wieloletniej terapii. Dziś badania obserwacyjne dostarczają wielu dowodów na bezpieczeństwo stosowania MTX. Ale czy w kolejnych zaleceniach będziemy obserwować dalszy wzrost zalecanej dawki?
We wrześniowym numerze Annals of the Rheumatic Diseases ukazał się artykuł, w którym autorzy sugerują, że badania kliniczne z randomizacją, których głównym celem była ocena skuteczności leczenia biologicznego względem MTX, zostały zaprojektowane w taki sposób, aby lek biologiczny uzyskał lepszy wynik. Oczywiście było to w interesie sponsora. Sukces leków biologicznych miałby wynikać z faktu, że w grupie kontrolnej stosowano zbyt niskie dawki MTX.
Na podstawie systematycznego przeglądu publikacji naukowych wyłoniono 13 badań klinicznych z randomizacją porównujących MTX i lek biologiczny w leczeniu RZS. W badaniach tych maksymalna dopuszczalna dawka metotreksatu wynosiła 20 mg, lek stosowany był doustnie we wszystkich badaniach z wyjątkiem jednego, gdzie MTX zastosowano w iniekcjach, ale tylko w dawce 15 mg. Zatem jak wskazują Duran i wsp., wyniki tych badań mogą być obarczone błędem (preferowanie leku biologicznego), zwłaszcza w świetle dzisiejszych zaleceń i praktyki prowadzenia leczenia w RZS. Skutkiem takiej interpretacji może być narażanie pacjentów na niepotrzebne wydatki oraz ryzyko wystąpienia działań niepożądanych związanych z prowadzeniem leczenia biologicznego.
Kremer w artykule wstępnym wrześniowego wydania Annals of the Rheumatic Diseases dyskutuje z tą opinią. Zwraca uwagę, że pierwsze publikacje opinii ekspertów z zaleceniem dawki MTX 25–30 mg pojawiły się w 2009 r., natomiast ponad połowa wymienionych badań klinicznych ukazała się przed lub w 2010 r. Zwraca uwagę na potrzebę indywidualnego dostosowania dawki z uwzględnieniem skuteczności i tolerancji leczenia. Przypomina, że odpowiedź na MTX jest warunkowana także genetycznie i może różnie się kształtować w wybranych populacjach. Dobranie leku w skutecznej dawce związane jest zawsze z wyważeniem potencjalnych...


Pełna treść artykułu...