NIK: restrukturyzacja szpitali nie daje efektów
Redaktor: Bartłomiej Leśniewski
Data: 29.08.2016
Źródło: JTM, NIK
Pomoc ta, jak czytamy w raporcie NIK, ani rzeczowo, ani też finansowo nie była uzależniona od działań naprawczych, a co za tym idzie, nie wpływa na poprawę finansową zadłużonych jednostek.
NIK stwierdza brak poprawy w oddłużaniu szpitali pomimo przeznaczenia na tej cel znacznych środków publicznych.
- Analiza zobowiązań samorządowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej wskazuje, że stan ich zobowiązań nie ulega istotnym zmianom (7,6-7,8 mld zł w latach 2010-2014) r. Inna jest natomiast struktura zobowiązań: zauważalny jest spadek zobowiązań wymagalnych i wzrost zobowiązań długoterminowych. Ustalenia kontroli NIK wskazują, że zmniejszający się stan zobowiązań wymagalnych w większości przypadków wynika nie z poprawy sytuacji szpitali ulepszających sposób zarządzania, ale z restrukturyzacji zadłużenia, czyli finansowania długów nowymi zobowiązaniami długoterminowymi – czytamy w raporcie.
To analizowane „niezmieniające się zadłużenie” jest jednak pozorne, bo szpitale nie bilansują ponoszonych kosztów uzyskanymi przychodami. W większości szpitali, jak podaje Izba, „brakowało wiarygodnych analiz, dotyczących zarówno przyczyn coraz gorszych wyników finansowych, jak i możliwości podjęcia działań naprawczych. Jeśli zaś działania te wprowadzano, to w zbyt ograniczonym zakresie”.
W placówkach kontrolowanych przez NIK stwierdzono tylko w nieznacznym stopniu podejmowanie działań restrukturyzacyjnych. W większości zakres działań naprawczych był albo ograniczony, albo przeprowadzano je nierzetelnie.
NIK zauważa, że działania naprawcze w wielu placówkach nie obejmowały zatrudnienia, a to właśnie koszty zatrudnienia miały największy wpływ na sytuację finansową szpitali. Kontrolerzy uznają, że to właśnie optymalizacja zatrudnienia i wynagrodzeń była najtrudniejszym wyzwaniem dla zarządzających szpitalami.
Również działania w innych obszarach niż zatrudnienie nie były realizowane zgodnie z planami lub realizowano je w ograniczonym zakresie, a osiągania zaplanowanych efektów nie monitorowano.
- Także jednostki samorządu terytorialnego, będące podmiotami tworzącymi podmioty lecznicze, ani organy restrukturyzacyjne (wojewodowie) nie monitorowały osiągniętych efektów restrukturyzacji wspartych finansowo szpitali. Zakres weryfikacji prowadzonych działań restrukturyzacyjnych został ograniczony jedynie do kwestii zgodności wydatkowania środków z ich przeznaczeniem, co nie mobilizowało szpitali do poprawy jakości zarządzania, w tym do podejmowania trudnych w odbiorze społecznym wyzwań w zakresie optymalizacji zatrudnienia i wynagrodzeń – raportuje NIK.
W niektórych z kontrolowanych szpitali, ze względu na brak skutecznego nadzoru stwierdzono przypadki naruszenia przepisów o finansach publicznych i rachunkowości. W szczególności naruszano przepisy w zakresie sporządzania planów finansowych szpitali, a zwłaszcza dokonywania ich korekt, prezentowano w sprawozdaniach finansowych niezgodne z ewidencją księgową dane o stanie zobowiązań lub zaniżano te dane w ewidencji księgowej poprzez wykazywanie zadłużenia w wartościach nominalnych, tj. bez odsetek należnych wierzycielom.
NIK zaleca, aby w przyszłości zwrócić uwagę na kompetencje zarządzających szpitalami, ich wiedza powinna być na poziomie eksperckim. Należy też o poprawie stabilności finansowej myśleć i planować ją biorąc rzetelnie pod uwagę analizę skali zobowiązań długoterminowych. Uwzględniać stopień ryzyka organizacyjnego i finansowego przy zasadach zatrudniania personelu medycznego.
Obecny poziom restrukturyzacji NIK uznała za nie tylko niekonsekwentny, ale – w wielu przypadkach – niewłaściwy, a nawet przeprowadzany z naruszeniem prawa.
- Analiza zobowiązań samorządowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej wskazuje, że stan ich zobowiązań nie ulega istotnym zmianom (7,6-7,8 mld zł w latach 2010-2014) r. Inna jest natomiast struktura zobowiązań: zauważalny jest spadek zobowiązań wymagalnych i wzrost zobowiązań długoterminowych. Ustalenia kontroli NIK wskazują, że zmniejszający się stan zobowiązań wymagalnych w większości przypadków wynika nie z poprawy sytuacji szpitali ulepszających sposób zarządzania, ale z restrukturyzacji zadłużenia, czyli finansowania długów nowymi zobowiązaniami długoterminowymi – czytamy w raporcie.
To analizowane „niezmieniające się zadłużenie” jest jednak pozorne, bo szpitale nie bilansują ponoszonych kosztów uzyskanymi przychodami. W większości szpitali, jak podaje Izba, „brakowało wiarygodnych analiz, dotyczących zarówno przyczyn coraz gorszych wyników finansowych, jak i możliwości podjęcia działań naprawczych. Jeśli zaś działania te wprowadzano, to w zbyt ograniczonym zakresie”.
W placówkach kontrolowanych przez NIK stwierdzono tylko w nieznacznym stopniu podejmowanie działań restrukturyzacyjnych. W większości zakres działań naprawczych był albo ograniczony, albo przeprowadzano je nierzetelnie.
NIK zauważa, że działania naprawcze w wielu placówkach nie obejmowały zatrudnienia, a to właśnie koszty zatrudnienia miały największy wpływ na sytuację finansową szpitali. Kontrolerzy uznają, że to właśnie optymalizacja zatrudnienia i wynagrodzeń była najtrudniejszym wyzwaniem dla zarządzających szpitalami.
Również działania w innych obszarach niż zatrudnienie nie były realizowane zgodnie z planami lub realizowano je w ograniczonym zakresie, a osiągania zaplanowanych efektów nie monitorowano.
- Także jednostki samorządu terytorialnego, będące podmiotami tworzącymi podmioty lecznicze, ani organy restrukturyzacyjne (wojewodowie) nie monitorowały osiągniętych efektów restrukturyzacji wspartych finansowo szpitali. Zakres weryfikacji prowadzonych działań restrukturyzacyjnych został ograniczony jedynie do kwestii zgodności wydatkowania środków z ich przeznaczeniem, co nie mobilizowało szpitali do poprawy jakości zarządzania, w tym do podejmowania trudnych w odbiorze społecznym wyzwań w zakresie optymalizacji zatrudnienia i wynagrodzeń – raportuje NIK.
W niektórych z kontrolowanych szpitali, ze względu na brak skutecznego nadzoru stwierdzono przypadki naruszenia przepisów o finansach publicznych i rachunkowości. W szczególności naruszano przepisy w zakresie sporządzania planów finansowych szpitali, a zwłaszcza dokonywania ich korekt, prezentowano w sprawozdaniach finansowych niezgodne z ewidencją księgową dane o stanie zobowiązań lub zaniżano te dane w ewidencji księgowej poprzez wykazywanie zadłużenia w wartościach nominalnych, tj. bez odsetek należnych wierzycielom.
NIK zaleca, aby w przyszłości zwrócić uwagę na kompetencje zarządzających szpitalami, ich wiedza powinna być na poziomie eksperckim. Należy też o poprawie stabilności finansowej myśleć i planować ją biorąc rzetelnie pod uwagę analizę skali zobowiązań długoterminowych. Uwzględniać stopień ryzyka organizacyjnego i finansowego przy zasadach zatrudniania personelu medycznego.
Obecny poziom restrukturyzacji NIK uznała za nie tylko niekonsekwentny, ale – w wielu przypadkach – niewłaściwy, a nawet przeprowadzany z naruszeniem prawa.
