Artykuł poglądowy
Zaburzenia czynności wewnątrzwydzielniczej trzustki w przebiegu raka tego narządu

Rak trzustki stanowi obecnie piątą przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych w społeczeństwach wysoko uprzemysłowionych. Należy do raków o wyjątkowo złym rokowaniu: średni czas przeżycia większości chorych wynosi mniej niż 6 mies. Cukrzyca lub upośledzona tolerancja glukozy występuje u 60–81% chorych na raka trzustki. Przyczyna tak wysokiej częstości występowania cukrzycy u chorych na raka trzustki pozostaje niewyjaśniona. Wcześ- niejsze badania wskazywały, że cukrzyca stanowi czynnik predysponujący do rozwoju raka trzustki. Obecnie większość prac badawczych wykazuje, że upośledzona tolerancja glukozy lub cukrzyca stanowią konsekwencję rozwoju raka trzustki. Cukrzyca w przebiegu raka trzustki charakteryzuje się wysokim stężeniem insuliny i zmniejszeniem wrażliwości na insulinę. Ponadto u chorych na raka trzustki z towarzyszącą cukrzycą stwierdzono podwyższone stężenia innych hormonów trzustkowych, tj. amyliny, glukagonu i somatostatyny. Wyniki badań wielu autorów sugerują, że zaburzenia tolerancji węglowodanów u chorych na raka trzustki mogą być wynikiem wydzielania przez guz substancji diabetogennych, które w sposób bezpośredni lub pośredni wywołują cukrzycę. Odkrycie nowych mediatorów biorących udział w indukowaniu cukrzycy u chorych na raka trzustki może w przyszłości doprowadzić do identyfikacji białka lub markera, pozwalającego na wczesne rozpoznanie tego nowotworu.

Pancreatic cancer is the fifth leading cause of cancer death in western countries. It is almost uniformly fatal with dismal 6-month survival from diagnosis. Diabetes or impaired glucose tolerance occurs in up to 60-81% of patients with pancreatic adenocarcinoma. The reason for the frequency with which diabetes is associated with pancreatic cancer is controversial. Diabetes was previously thought to be a predisposing factor for the disease. Recent investigations indicate that diabetes or impaired glucose tolerance is a consequence of pancreatic cancer rather than a predisposing factor for its development. The diabetic state in patients with pancreatic cancer is characterized by high plasma levels of insulin and by reduced body insulin sensitivity. In addition, plasma concentrations of several other pancreatic peptides, such as islet amyloid polypeptide, glucagon and somatostatin, are increased. The decrease in the glucose metabolic rate in patients with pancreatic cancer demonstrated a state of peripheral insulin resistance, which was more severe in diabetic patients than in nondiabetic patients. Some authors have suggested that pancreatic cancer may produce a specific factor that is important in the development of diabetes. A possibility for decreasing mortality from pancreatic cancer is the application of screening and treatment for early pancreatic cancers in patients with new-onset diabetes with invasive and non-invasive imaging tests.