ISSN: 1505-8409
Przewodnik Lekarza/Guide for GPs
Bieżący numer Archiwum O czasopiśmie Suplementy Kontakt Zasady publikacji prac
9/2000
vol. 3
 
Poleć ten artykuł:
Udostępnij:
streszczenie artykułu:

Zmiatacze wolnych rodników

Andrzej Lewiński
,
Ewa Sewerynek

Przew Lek 2000, 9, 99-104
Data publikacji online: 2004/03/04
Pełna treść artykułu Pobierz cytowanie
 
Tlen jest pierwiastkiem niezbędnym do życia, jednak jego nadmiar może mieć także działanie szkodliwe. W prawidłowych warunkach 5 proc. wdychanego tlenu (O2) zostaje przekształcone w wolne rodniki tlenowe (ok. 2 kg rocznie). Są to związki chemiczne posiadające na swojej zewnętrznej orbicie niesparowany elektron, którego obecność warunkuje ich dużą reaktywność, a czasami także toksyczność. Dodanie jednego elektronu do cząsteczki tlenu tworzy anionorodnik ponadtlenkowy O2•–.




Anionorodnik ponadtlenkowy produkowany jest przez aktywowane fagocyty tj.: makrofagi, granulocyty obojętnochłonne i eozynofile w mechanizmie tlenowego zabijania bakterii, co jest korzystne w zwalczaniu ostrego procesu zapalnego. Istotną rolę w tej reakcji odgrywa oksydaza zredukowanego fosforanu dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego (NADPH). Z drugiej strony, w przewlekłym zapaleniu powyższy mechanizm może w sposób nieodwracalny uszkadzać komórki. Anionorodnik ponadtlenkowy może powstawać również incydentalnie, podczas przecieku elektronów z łańcucha oddechowego lub przez bezpośrednią intereakcję tlenu z pewnymi cząsteczkami, np. katecholaminami. Jest on względnie mało reaktywny. W obecności enzymu – dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) – przekształcany jest do nadtlenku wodoru (H2O2). Dysmutaza ponadtlenkowa jest jednym z enzymów antyoksydacyjnych, chroniących komórki przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Wykazano jednak, iż nadmierna ekspresja SOD zwiększa stres oksydacyjny. Dzieje się tak m.in. w zespole Downa (trisomia 21). Uważa się że mechanizm ten odpowiedzialny jest za zmiany neurodegeneracyjne i występowanie zaćmy u osób w młodym wieku.

Nadtlenek wodoru, pomimo że sam nie posiada niesparowanego elektronu, jest ważnym produktem pośrednim w reakcjach oksydacyjno-redukcyjnych. Bardzo często wymieniany jest obok innych reaktywnych form tlenu. Wewnątrzkomórkowo H2O2 metabolizowany jest przez jeden z dwóch enzymów antyoksydacyjnych – peroksydazę glutationu (GSH-Px) lub katalazę do H2O. W obecności jonów metali, tj. Fe2+ lub Cu1+, H2O2 może być redukowany – wg reakcji Fentona – do rodnika hydroksylowego (OH).

Rodnik hydroksylowy jest najbardziej toksyczną i reaktywną formą tlenu. Reaguje ze wszystkimi...


Pełna treść artykułu...
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.