eISSN: 2084-9885
ISSN: 1896-6764
Neuropsychiatria i Neuropsychologia/Neuropsychiatry and Neuropsychology
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Editorial board Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
1/2010
vol. 5
 
Share:
Share:

Recenzja
Recenzja książki Dominiki Dudek, Marcina Siwka oraz Bartosza Grabskiego „Zaburzenia psychiczne w neurologii”

Jan Jaracz

Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2010; 5, 1: 42-43
Online publish date: 2010/06/24
Article file
Get citation
 
 
W tradycji niemieckiej i środkowoeuropejskiej do początku XX w. psychiatria i neurologia były jedną specjalnością medyczną, a jej przedstawiciele – „lekarze chorób nerwowych” – stanowili elitę środowiska medycznego. W drugiej połowie XX w. podział na psychiatrię i neurologię stał się faktem. Z tego powodu zagadnienia z pogranicza obu specjalności stopniowo przykuwały coraz mniej uwagi badaczy i klinicystów. W latach 80. nastąpił renesans zainteresowania tą problematyką, w wyniku czego ukształtowała się dziedzina wiedzy określana jako neuropsychiatria.
Książka autorstwa Dominiki Dudek, Marcina Siwka oraz Bartosza Grabskiego (Klinika Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Medicum w Krakowie) „Zaburzenia psychiczne w neurologii” (wyd. Termedia, Poznań 2009) poświęcona jest właśnie tym zagadnieniom. W rozdziale pierwszym przedstawiony został podział oraz ogólne zasady rozpoznawania organicznych zaburzeń psychicznych wg klasyfikacji ICD-10, w tym także otępień o różnej etiologii. Następnie szczegółowo omówiono zaburzenia psychiczne występujące w przebiegu najczęstszych chorób neurologicznych. Kolejne rozdziały poświęcone zostały zaburzeniom psychicznym po udarze mózgu, w przebiegu padaczki, guzów mózgu, w chorobie Parkinsona, stwardnieniu rozsianym, po urazie głowy, a także w przebiegu neuroinfekcji oraz w pląsawicy Huntingtona. Przedstawiono także podstawowe informacje na temat ryzyka samobójstwa w chorobach neurologicznych oraz postępowania w przypadkach pobudzenia i agresji.
Najczęstszym zespołem psychopatologicznym w przebiegu chorób neurologicznych jest depresja, która występuje u znacznego odsetka osób – po przebytym udarze mózgu, chorujących na chorobę Parkinsona, padaczkę, stwardnienie rozsiane czy AIDS. Autorzy omawianego opracowania przedstawili hipotezy dotyczące przyczyn oraz czynników ryzyka wystąpienia depresji w wymienionych chorobach, a także zasady optymalnego i bezpiecznego jej leczenia. Wiele uwagi poświęcili także trudnościom diagnostycznym, które związane są z nietypowym obrazem klinicznym, podobieństwami symptomatyki depresji oraz choroby podstawowej, a także z występowaniem deficytów poznawczych. Dlatego bardzo pomocne dla praktyków są informacje dotyczące diagnostyki różnicowej zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób neurologicznych. Z uwagi na ich złożoną etiologię konieczna jest przede wszystkim wnikliwa ocena stanu ogólnego i właściwe leczenie choroby somatycznej oraz analiza możliwych działań niepożądanych stosowanych leków.
Wskazówki dotyczące leczenia zostały opracowane w postaci czytelnych tabel, w których zawarto ogólne zasady postępowania oraz wymieniono preferowane w danej sytuacji klinicznej leki. W omawianej książce Czytelnik znajdzie także informacje na temat postępowania w trudnych sytuacjach klinicznych, do jakich zaliczyć można leczenie psychozy u chorego na chorobę Parkinsona czy otępienie z ciałami Lewy’ego.
W praktyce klinicznej zakłada się na ogół, że zaburzenia psychiczne, które wystąpiły w przebiegu choroby układu nerwowego, mają charakter „organiczny”. Konsekwencją takiego podejś­cia jest ograniczenie leczenia do farmakoterapii, którą często stosuje się bez przekonania o jej skuteczności z uwagi na spowodowane chorobą neurologiczną nieodwracalne zmiany w mózgu. Coraz więcej dowodów potwierdza konieczność interwencji psychospołecznych w tej grupie chorych. Powinny być one nakierowane m.in. na poprawę sposobu radzenia sobie z konsekwencjami choroby przez chorego i jego rodzinę, dotyczy to szczególnie depresji. Uważam, że wątek ten zasługuje na popularyzację, ponieważ dość często takie podejście terapeutyczne okazuje się wystarczające. Niestety, szeroko rozumiana psychoterapia zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób neurologicznych jest stosowana tylko wyjątkowo, głównie z uwagi na brak odpowiednio przygotowanych fachowców. Problemy te mogą być przyczynkiem do dyskusji na temat tego, czy określenia „organiczny” nie używamy za często i w sposób nieuzasadniony w odniesieniu do omawianych sytuacji klinicznych. Ponieważ omawiane opracowanie z pewnością doczeka się kolejnych wydań, zachęcam Autorów do zabrania głosu na ten temat.
Książka „Zaburzenia psychiczne w neurologii” jest cenną propozycją wydawniczą dla lekarzy neurologów, psychiatrów oraz psychologów klinicznych. W sposób zwięzły i kompetentny zostały w niej przedstawione informacje na temat rozpoznawania i leczenia zaburzeń psychicznych w chorobach neurologicznych. Zastosowanie tej wiedzy w praktyce z pewnością przyczyni się do poprawy jakości diagnostyki i leczenia tej grupy chorób. To z kolei przekładać się będzie na poprawę jakości życia chorych i w wielu przypadkach rokowania. Gorąco polecam lekturę książki wszystkim profesjonalistom zainteresowanym tą problematyką.

Jan Jaracz
Klinika Psychiatrii Dorosłych
Uniwersytetu Medycznego
im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu
Copyright: © 2010 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.