Recenzja
Recenzja książki Moniki Obrębskiej „Styl mówienia w schizofrenii”. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2013

Autorka, psycholog i doktor językoznawstwa, przedstawiła w książce wyniki swoich badań będących próbą zrozumienia i opisania preferencji językowych osób chorych na schizofrenię paranoidalną. Preferencje językowe modeluje „styl mówienia”.
Opis metody i wyniki badań autorka poprzedziła przeglądem piśmiennictwa obejmującym blisko 220 pozycji. Połowę z nich, co warte podkreślenia, stanowią publikacje polskich autorów. W dwóch rozdziałach autorka omówiła pojęcie stylu mówienia w kontekście podstawowych pojęć psycholingwistycznych oraz wskaźniki stylu mówienia. Przedstawiła także specyfikę schizofrenii, jej postać paranoidalną, kryteria diagnostyczne w odniesieniu do objawów pozytywnych i negatywnych. Autorka poruszyła również temat fenomenów językowych w schizofrenii z klinicznego i lingwistycznego punktu widzenia, zaburzeń poznawczych z nią związanych, a także problemów narracji.
Trzeci rozdział jest poświęcony badaniom autorki nad stylem mówienia w schizofrenii. Zaprezentowano cel i problem badawczy, metodę, wyniki i ich omówienie. Celem badania było porównanie stylu mówienia osób z rozpoznaniem schizofrenii paranoidalnej typu pozytywnego i negatywnego ze stylem mówienia osób zdrowych. Założono, że proces chorobowy i dominujące objawy kliniczne w istotny sposób zmodyfikują styl mówienia pacjentów schizofrenicznych, który będzie się różnić od stylu mówienia osób zdrowych. Założono też, iż odmiennym objawom klinicznym, składającym się na pozytywny i negatywny typ schizofrenii, towarzyszą odmienne zmiany na poziomie językowym tworzące pozytywny i negatywny styl mówienia. Do tych celów autorka posłużyła się ilościową metodą analizy tekstu Suitberta Ertela – Wskaźnikami Stylu Mówienia. Jest ich sześć: Wskaźnik Nieosobistych Odniesień, Mnogości, Klasyfikacji, Nominalizacji, Abstrakcyjności oraz Dogmatyzmu. Ze względu na właściwości języka polskiego autorka zmodyfikowała Wskaźnik Nieosobistych Odniesień i nazwała go Wskaźnikiem Osobistych Odniesień. Korzystała też z opracowanej przez Andrzeja Czernikiewicza i Tomasza Woźniaka Krótkiej skali oceny schizofazji (KSOS). Skala ta ocenia spójność gramatyczną, semantyczną i pragmatyczną tekstu. Autorka uprościła ją, ograniczając się do badania spójności gramatycznej i semantycznej. W nawiązaniu do wskaźników Ertela prezentowaną metodę analizy składniowej nazwała Wskaźnikami Akceptowalności Gramatyczno-Semantycznej.
W badaniu wzięło udział 132 pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii paranoidalnej. Grupę...


Pełna treść artykułu...