Wpływ czynnika RF i przeciwciał aCCP na liczbę oraz rozmiar nadżerek kostnych w RZS

RZS jest autoimmunologiczną chorobą zapalną prowadzącą do trwałych uszkodzeń stawów i kości. Typową cechą choroby jest obecność autoprzeciwciał, do których zaliczany jest czynnik reumatoidalny (RF) oraz przeciwciała antycytrulinowe (aCCP). Przewlekły stan zapalny prowadzi do powstania ubytków kostnych (nadżerek).

Obecność aCCP i RF jest związana z cięższym przebiegiem choroby i szybszą progresją zmian kostnych. Przeciwciała antycytrulinowe mają wpływ na zaburzenia metabolizmu kostnego i utratę masy kostnej nawet u osób, u których nie wystąpiły objawy zapalenie stawów, przeciwciała te mogą bezpośrednio aktywować osteoklasty. Nieco mniej wiadomo na temat wpływu RF na kości. Czy obecność czynnika RF ma wpływ na występowanie nadżerek u chorych z RZS i czy ten efekt zależy od obecności przeciwciał aCCP? Szukając odpowiedzi na to pytania grupa badaczy z Niemiec przeanalizowała obrazy stawów śródręczno-paliczkowych (MCP 2,3,4) wykonane techniką obwodowej ilościowej tomografii komputerowej (ang. peripheral quantitative computed tomography, PQCT) w różnych grupach pacjentów z RZS: z przeciwciałami aCCP i RF (n=112), tylko z RF (n=28), tylko z aCCP (n=29) oraz z RZS seronegatywnym (n=69). Oceniono 714 stawów pod kątem ilości oraz wielkości powstałych nadżerek.
Największą liczbę nadżerek oraz największy ich rozmiar stwierdzono w grupie chorych RF i aCCP dodatnich. Liczba nadżerek była istotnie wyższa w grupie chorych RF i aCCP dodatnich w stosunku do grupy seronegatywnej p=0,001; natomiast wielkość nadżerek była istotnie większa w odniesieniu do grupy bez przeciwciała aCCP p<0,001.
Wielkość nadżerek zależała od obecności i miana RF tylko u chorych z przeciwciałami aCCP, natomiast takiej zależności nie stwierdzono u chorych aCCP negatywnych. Czynnik RF wydaje się wyraźnie zwiększać niekorzystne działanie przeciwciał aCCP na strukturę kostną.
Obecność RF i przeciwciał aCCP ma addytywny wpływ na powstawanie nadżerek w RZS i to zarówno w odniesieniu co do ich liczby jak i rozmiaru. Chorzy z RZS i dodatnim wynikiem RF i aCCP są obciążeni większym ryzykiem agresywnego przebiegu choroby z postępującą destrukcją stawów. Obecność czynnika RF związana jest z występowaniem nadżerek o większym rozmiarze, ale tylko u chorych, u których jednocześnie obecne są przeciwciała aCCP.