Sesja I - Postępy diagnostyki chorób płuc
Płyny opłucnowe – punkt widzenia pulmonologa

W jamie opłucnowej znajduje się ok. 10–15 ml płynu, który umożliwia wzajemne przyleganie i przesuwanie opłucnych – trzewnej i ściennej – względem siebie. Na wytwarzanie tego płynu wpływają zmiany ciśnienia w jamie opłucnowej i różnice ciśnień w niej między szczytem a podstawą płuc, ciśnienie hydrostatyczne w naczyniach opłucnej, a także ciśnienie onkotyczne w krążeniu włośniczkowym. Płyn opłucnowy jest produkowany i wchłaniany w 80% przez opłucną ścienną w ilości około 1,4 ml na godzinę. Zaburzenia równowagi między wytwarzaniem a wchłanianiem prowadzą do zwiększenia jego gromadzenia w jamie opłucnej, co może być następstwem kilku mechanizmów: • wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach opłucnej, • obniżenia ciśnienia onkotycznego w krążeniu włośniczkowym, • obniżenia ciśnienia w jamie opłucnowej, • zaburzenia drenażu limfatycznego w jamie opłucnowej, • zwiększonej przepuszczalności naczyń w krążeniu włośniczkowym, • przemieszczenia płynu z jamy brzusznej. Zazwyczaj kilka z tych mechanizmów występuje równocześnie. Przebieg kliniczny gromadzenia się płynu zależy od przyczyny sprawczej i może być ostry lub przewlekły. Objawy również zależą od ilości nagromadzonego płynu oraz wyjściowego stanu czynnościowego układu oddechowego. Dominuje duszność, występują z różną częstotliwością ból w klatce piersiowej i suchy kaszel. Gromadzenie płynu w opłucnej można potwierdzić badaniem obrazowym – wykonując zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej, koniecznie w dwóch projekcjach: tylno-przedniej i bocznej. Pozwala ono stwierdzić, czy mamy do czynienia z płynem wolnym czy otorbionym. Istotne uzupełnienie tych badań stanowią tomografia komputerowa i USG jamy opłucnowej, pozwalające np. odróżnić ropniak opłucnej od ropnia płuc, ocenić charakter płynu czy zmiany na opłucnej. Wykonanie tych badań umożliwia również sprawdzenie, czy jest to płyn wolny, czy otorbiony, który często daje obraz pseudoguzów. Wstępnym etapem w diagnostyce płynu opłucnowego jest ocena, czy płyn ma charakter przesiękowy, czy wysiękowy (ryc. 1.). Zróżnicowanie to determinuje postępowanie diagnostyczne, a następnie leczenie. Podstawowymi kryteriami różnicującymi są kryteria Lighta (tab. 1.).

Płyn wysiękowy zawiera >3,5 g%, a płyn przesiękowy <2,5 g% białka. Wykazano jednak, że płyn zawierający >3,1 g% białka może być również płynem przesiękowym. W przypadku wątpliwości co do charakteru płynu zaleca się oznaczenie...


Pełna treść artykułu...