FORUM EKSPERTÓW
Public Trust in Science and Industry-Supported Research and Education: Benefits and Pitfalls – czyli uczyć się od najlepszych

W miarę jak nauka (w szczególności nauki medyczne) w coraz większym stopniu finansowana jest ze źródeł pozabudżetowych, zależność ta budzi coraz większe zainteresowanie. W naszym kraju badania z udziałem człowieka są w przeważającym stopniu finansowane przez przemysł farmaceutyczny, a ocenia się, że ich wartość wielokrotnie przekracza całkowity budżet nauki polskiej.

Podkreślając zalety współpracy nauki z przemysłem, nie sposób pomijać potencjalnie negatywnych skutków tej zależności, co ma szczególne znaczenie w naukach medycznych. Konferencja na temat konfliktu interesów i wydane po niej materiały, w szczególności specjalny numer „Science & Engineering Ethics” [2002; 8 (3) ], szczegółowo omawiały te sprawy. Co więcej, media w ostatnich czasach sporo pisały, np. o szokujących zarobkach prowadzących badania kliniczne, czemu czasem towarzyszyły, delikatnie mówiąc, niewspółmierne wpływy do szpitala, w którym badania te były prowadzone. Zwraca się również uwagę na fakt, że w niektórych wypadkach wiarygodność przedstawianych wyników może być wątpliwa, jako że prowadzący badania jest finansowo zainteresowany ich pozytywnym wynikiem; co więcej, ocenia się, że wyniki z około 50% badań nigdy nie są publikowane.

Przez 7 lat, jakie upłynęły od czasu uprzedniej konferencji, poprzeczka wymagań etycznych w USA została znacznie podniesiona. Nie tylko wymaga się ujawniania konfliktu interesów na zjazdach naukowych i przy publikowaniu prac naukowych (ten wymóg zresztą jest stosowany w wysokiej rangi periodykach naukowych już od dość dawna), lecz ostatnio zalecono cały szereg rozwiązań mających na celu zapewnienie większej niezależności i wiarygodności nauki, a przez to budowanie większego do niej zaufania społecznego. Jest ono naruszane przez wcale nierzadkie, również w naszym kraju, opisy przypadków poważnych naruszeń zasad rzetelności badań. Najbardziej spektakularny przykład został opisany w marcu br., gdy doniesiono, że jeden z anestezjologów amerykańskich zmyślił poważną część wyników swych prac opublikowanych w aż 27 artykułach na przestrzeni ostatnich ponad 10 lat! W opinii ekspertów spowodował on drastyczne szkody w nauce i cofnięcie się jej stanu w tej dziedzinie o wiele lat (a chodzi o rzecz niebanalną dla wielu cierpiących, mianowicie zwalczanie bólu).

Biorąc to pod uwagę, organizacja konferencji: Public Trust in Science and Industry-Supported Research and Education: Benefits and Pitfalls (8.05, Warszawa)...


View full text...