Głęboka stymulacja mózgu – przyśrodkowego pęczka kresomózgowia – w leczeniu lekoopornej depresji: przegląd narracyjny literatury

Cel
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) jest stosunkowo nową i wciąż eksperymentalną metodą leczenia lekoopornej depresji (TRD). Istnieją wstępne dowody na to, że stymulacja struktur układu nagrody lub łączących je pęczków istoty białej może wywierać działanie przeciwdepresyjne. Głównym jądrem układu nagrody jest jądro półleżące (NAc), które odgrywa kluczową rolę w zachowaniu związanym z poszukiwaniem nagrody, motywacji i uzależnieniach. Stymulacja NAc jest skuteczna w TRD poprzez zmniejszenie anhedonii i apatii. Nie tylko jądra, ale także pęczki istoty białej łączące różne struktury układu nagrody zostały przebadane klinicznie jako cele dla DBS, w tym przyśrodkowy pęczek kresomózgowia (MFB) – główny element mezolimbicznego dopaminergicznego układu nagrody. Celem pracy jest przedstawienie wyników klinicznych MFB DBS w leczeniu TRD.

Poglądy
Do przeglądu literatury naukowej użyto następujących słów kluczowych: „głęboka stymulacja mózgu”, „ciężkie zaburzenie depresyjne”, „lekooporna depresja”, „przyśrodkowy pęczek kresomózgowia”. Zidentyfikowane badania zostały ocenione na podstawie charakterystyki pacjentów, wyników klinicznych i zdarzeń niepożądanych związanych z DBS. Wyniki przeglądu literatury ujawniły pięć badań klinicznych i cztery opisy przypadków prezentujące łączną liczbę 35 pacjentów leczonych przez MFB DBS z powodu TRD.

Wnioski
Aktualne dane kliniczne dotyczące MFB DBS są ograniczone małą liczebnością badanych prezentowanych w kilku badaniach klinicznych. Istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia większej liczby badań klinicznych dotyczących stymulacji MFB w leczeniu TRD. Wyniki uzyskane w tych badaniach wykazały bardzo szybkie działanie przeciwdepresyjne obserwowane w ciągu tygodnia od rozpoczęcia stymulacji. Z uwagi na inwazyjny charakter, MFB DBS należy traktować jako leczenie ostatniej szansy. Jednak leczenie to może być obiecującą alternatywą dla pacjentów cierpiących na TRD.



Purpose
Deep brain stimulation (DBS) is a relatively new and still experimental treatment modality for treatment-resistant depression (TRD). There is preliminary evidence that stimulation of brain reward circuit structures or their connecting white matter bundles may exert an antidepressant effect. The main nucleus of the reward circuit is the nucleus accumbens (NAc), which plays a critical role in reward-seeking behavior, motivation, and addiction. Also, white matter bundles connecting different structures of the reward circuit have been studied clinically as targets for DBS, including the medial forebrain bundle (MFB) – a central component of the mesolimbic dopaminergic reward circuit. This review aims to present the clinical outcomes of MFB DBS for TRD.

Views
The scientific literature was reviewed using the following keywords: ‘DBS’, ‘major depressive disorders’, ‘TRD’, and ‘MFB’. The identified studies were assessed on the basis of patient characteristics, clinical outcomes, and adverse events related to DBS. The search revealed five open-label clinical case studies and four case reports reporting the cumulative number of 35 patients treated by MFB DBS for TRD.

Conclusions
The current clinical data of MFB DBS are limited by small sample size and the small number of clinical open-label trials. There is an urgent need for more clinical trials targeting the MFB for TRD. The results obtained in these studies showed a very rapid antidepressant effect observed within one week after the start of stimulation. MFB DBS for TRD should be considered as a last resort treatment due to its invasive character. However, this treatment may be a promising alternative for TRD patients.