A new method for comparison of efficacy of drugs evaluated in distinct clinical trials (mixed treatment comparison)

Podstawową trudność w porównywaniu różnych leków stanowi mała liczba lub brak badań bezpośrednio porównujących różne leki (tzw. head-to-head studies). Wynika to z faktu, że skuteczność leków jest podobna, zależna od wielu czynników, a prawie wszystkie choroby reumatyczne są w swojej naturze niejednorodne. Dlatego do celów rejestracji leków wykonywane są badania skuteczności (i bezpieczeństwa) leków, porównujące nowy lek z tradycyjnym – tzw. komparatorem (lekiem porównawczym) – lub z placebo (co budzi niekiedy wątpliwości etyczne). Dzięki temu dysponujemy dużą liczbą wiarygodnych badań porównujących nowe leki (np. leki biologiczne) z metotreksatem, a niewiele ogłoszono badań porównujących bezpośrednio dwa leki biologiczne lub więcej takich leków.
W ostatnich latach wypracowano technikę analizy pośredniej, umożliwiającą porównanie dwóch lub więcej leków, które nie były badane we wspólnym badaniu. Jest to metoda nazwana po angielsku Mixed Treatment Comparison (w skrócie MTC), czasami zwana Mixed Treatment Indirect Comparison, co w wolnym przekładzie można określić jako porównywanie różnych sposobów leczenia.
Założeniem tej metody jest to, że dwa (lub więcej) oceniane leki były badane w odrębnych badaniach, ale badana choroba była ta sama, badane populacje były porównywalne, oceniano ten sam „punkt końcowy” (lub wskaźnik poprawy) i, co ważne, grupa odniesienia (placebo lub „komparator”) były identyczne. Po spełnieniu tych warunków przeprowadzona jest analiza (MTC), którą przedstawię na przykładzie.
Porównywalne lub podobne grupy chorych w odrębnych badaniach były leczone lekami A, B i C. W każdym z badań skuteczność działania leku oceniano w ten sam sposób (np. jako odsetek chorych, u których stężenie białka C-reaktywnego (CRP) było mniejsze niż 10 mg/l) i każdy z leków porównywano z tym samym lekiem odniesienia (lub placebo).
Dla analizy przyjmiemy, że lek A powoduje zmniejszenie stężenia CRP u 40% chorych, a lek odniesienia w tym samym badaniu tylko u 10%. W innym badaniu lek B powodował zmniejszenie stężenia CRP u 60% badanych, a lek odniesienia u 20%. W kolejnym badaniu lek C zmniejszył stężenie CRP aż u 80% badanych, a lek odniesienia u 40%. Uzyskane wyniki bezpośrednio nie dają się porównać.
W pierwszym etapie analizy MTC wyliczymy stosunek skuteczności leku badanego do leku odniesienia. I tak, dla leku A będzie to – 4 (40 : 10), dla...


View full text...