Choroba Ponceta

Choroba Ponceta jest bardzo rzadko spotykaną formą reaktywnego zapalenia stawów, będącego odczynem na zakażenie prątkami gruźlicy o innym umiejscowieniu. Chorobę Ponceta przypomniano w dyskusji po moim wykładzie o ryzyku zakażenia gruźlicą u chorych otrzymujących leki biologiczne (Ustroń, 31.01.2009 r.), a że jest to jednostka chorobowa, o której – parafrazując powiedzenie o góralach – „najstarsi reumatolodzy niewiele pamiętają”, postanowiłem w niniejszym liście przedstawić dostępne informacje przypominające ją, szczególnie opisy z polskiej literatury medycznej.
Termin „choroba Ponceta” pochodzi od autora pierwszego doniesienia przedstawionego w 1887 r. podczas kongresu chirurgów francuskich [1]. Antoni Poncet (1849–1913) był chirurgiem francuskim urodzonym w Saint-Trivier sur Moignans (departament Ain). Studia odbywał w Lyonie, tam był chirurgiem w szpitalu Hôtel-Dieu, a potem profesorem chirurgii. Operował m.in. rannego w zamachu prezydenta Francji Marie Françoisa Sadi Carnota (24 czerwca 1894 r.). Chorobę, nazwaną później jego nazwiskiem, przedstawił w 1887 r. (nie dotarłem do pracy oryginalnej) i pisał o niej później [m.in. 2], dlatego w piśmiennictwie podawane są różne odsyłacze do pierwszego opisu choroby.
Choroba Ponceta to aseptyczne zapalenie stawów rozwijające się u osoby chorej na gruźlicę. Zapalenie stawów ma charakter wielostawowy i wg niektórych opisów częściej towarzyszy gruźlicy pozapłucnej niż pierwotnie dotyczącej płuc. Starsze opisy wskazują na towarzyszący jej rumień guzowaty. Obecnie rumień guzowaty rzadko jest objawem gruźlicy, a częściej pojawia się w takich chorobach, jak: sarkoidoza, zapalenie jelita grubego, histioplazmoza, zakażanie paciorkowcowe, lub stanowi reakcję polekową.
Rozpoznanie choroby Ponceta wymaga potwierdzenia gruźlicy o innej lokalizacji, wykazania braku prątków gruźliczych w hodowli płynu stawowego, a na rozpoznanie wskazuje też bardzo szybkie ustępowanie objawów zapalenia stawów po zastosowaniu leczenia przeciwprątkowego. To istotnie odróżnia reaktywny charakter choroby od rzeczywistej gruźlicy stawów.
Od innych postaci reaktywnego zapalenia stawów chorobę Ponceta odróżnia dłuższy czas od wystąpienia objawów gruźlicy do wystąpienia zapalenia stawów oraz szybkie (w ciągu tygodni) cofanie się zapalenia po zastosowaniu leczenia przeciwgruźliczego. Nigdy nie stwierdzano przewlekłej choroby Ponceta. Prawie nigdy zapalenie stawów w omawianej chorobie nie...


View full text...