Diagnostyka i postępowanie terapeutyczne u dorosłych z ADHD. Rekomendacje Sekcji Kształcenia Specjalizacyjnego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i koalicji organizacji na rzecz osób z ADHD – aktualizacja, 2025 r.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder – ADHD) to częsty stan neurorozwojowy, występujący u ok. 4% dorosłych. Przesiew zaleca się w grupach ryzyka. Diagnostyka opiera się na pogłębionym wywiadzie klinicznym (≥ 90 min) z oceną występowania objawów w ciągu ostatnich 6 miesięcy lub wcześniej, ich początku przed 12. rokiem życia oraz występowania objawów w co najmniej dwóch obszarach życiowych i ich istotnego wpływu na funkcjonowanie. Badania neuropsychologiczne, neuroobrazowe bądź elektroencefalografia (EEG) nie są rutynowo wskazane, jednak mogą być wykorzystane w diagnostyce ewentualnych współchorobowości. Informacje od bliskich są istotne, jednak brak dostępu do wywiadu przedmiotowego nie wyklucza możliwości rozpoznania ADHD. Odpowiedź na farmakoterapię nie jest kryterium diagnostycznym. Należy uwzględniać strategie kompensacyjne i charakterystykę objawów u kobiet. Postępowanie terapeutyczne jest wielokierunkowe. Podstawą jest psychoedukacja. Interwencje psychospołeczne (terapia CBT/DBT, coaching) poprawiają funkcjonowanie i mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z farmakoterapią, która jest także leczeniem pierwszej linii u osób dorosłych z umiarko­wanym lub znacznym zaburzeniem funkcjonowania na tle objawów ADHD. Lekami pierwszego wyboru są długo działające psychostymulanty (metylofenidat w postaciach o przedłużonym uwalnianiu, lisdeksamfetamina), natomiast przy przeciwwskazaniach lub ryzyku nadużywania leków na receptę alternatywą jest atomoksetyna. Podczas leczenia należy monitorować ciśnienie tętnicze (RR), rytm serca (HR), masę ciała i sen. Przed leczeniem trzeba przeprowadzić wywiad sercowo-naczyniowy, u osób obciążonych wskazane jest badanie elektrokardiograficzne (EKG) przed rozpoczęciem terapii. Najczęstsze działania niepożądane to wzrost RR i HR, bezsenność, spadek łaknienia i masy ciała. Współchorobowość jest częsta, na ogół w pierwszej kolejności należy leczyć najbardziej obciążające zaburzenie. Leczenie ADHD zmniejsza m.in. ryzyko zachowań samobójczych, nadużywania substancji psychoaktywnych i wypadków komunikacyjnych.

Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is a common neurodevelopmental state, occurring in approximately 4% of adults. Screening is recommended in at-risk groups. Diagnosis relies on an in-depth clinical interview (≥ 90 min), assessing symptoms over the past 6 months (and earlier), onset before age 12, presence across at least two life domains, and clinically significant impairment. Neuropsychological tests, neuroimaging, or electroencephalography (EEG) are not routine but may assist when comorbidities are suspected. Information from relatives is valuable, yet lack of a parent report does not preclude diagnosis. Medication response is not a diagnostic criterion. Clinicians should consider compensatory strategies and sex-specific presentations, particularly in women. Therapeutic management is multi-directional. Psychoeducation is essential. Psychosocial interventions (CBT/DBT, coaching) improve functioning and can be used alone or in combination with pharmacotherapy, which is also the first-line treatment for adults with moderate to severe impairment. Preferred agents are long-acting stimulants (extended-release methylphenidate, lisdexamfetamine) while atomoxetine is an alternative in cases of contraindications or risk of prescription drug abuse. During treatment, blood pressure (BP), heart rate (HR), body weight, and sleep should be monitored. A cardiovascular history should be taken before treatment, and an electrocardiography (ECG) is recommended before starting treatment in individuals with cardiovascular risk factors. The most common side effects are increased BP and HR, insomnia, decreased appetite, and weight loss. Comorbidity is common, and generally the most severe disorder should be treated first. Treatment of ADHD reduces the risk of suicidal behavior, substance abuse, and traffic accidents.