Dzienny ośrodek opieki paliatywnej – brakujące ogniwo opieki paliatywnej w systemie opieki zdrowotnej

Wprowadzenie

Zgodnie z definicją przyjętą przez Polskie Towarzystwo Medycyny Paliatywnej „Opieka paliatywna to opieka nad osobą z chorobą przewlekłą zagrażającą życiu lub w znacznym stopniu ograniczającą życie, wymagającą leczenia objawów fizycznych i psychicznych będących następstwem tej choroby lub jej leczenia, zapewniająca wsparcie w obszarze potrzeb społecznych i duchowych, z poszanowaniem odrębności kulturowych i seksualności, mająca na celu uśmierzanie cierpienia i optymalizację jakości życia tej osoby oraz jej najbliższych, prowadzona niezależnie od aktywności choroby oraz leczenia modyfikującego jej przebieg na wszystkich jej etapach, a także po śmierci chorego w odniesieniu do osób najbliższych” [1].
Celem przygotowywanych przez Polskie Towarzystwo Medycyny Paliatywnej wytycznych organizacyjnych opieki paliatywnej jest zapewnienie optymalnej opieki paliatywnej pacjentom, u których zdiagnozowano postępującą, zagrażającą życiu chorobę. W miarę starzenia się społeczeństwa wzrasta częstość występowania chorób przewlekłych, w przypadku których nie ma możliwości wyleczenia. Dzięki postępowi medycyny i poprawie jakości opieki długość życia pacjentów z chorobami zagrażającymi życiu stopniowo ulega wydłużeniu. Należy więc przypuszczać, że dla powyższej grupy chorych wydłuży się również czas leczenia objawowego, co w konsekwencji doprowadzi do wzrostu zapotrzebowania na opiekę paliatywną. Szacuje się, że do 2040 roku w krajach o wysokich dochodach liczba osób wymagających opieki paliatywnej wzrośnie o 25–40%, przy czym prognozy wskazują, że głównymi jednostkami chorobowymi odpowiedzialnymi za wzrost zapotrzebowania będą demencja i nowotwory [2].
Biorąc pod uwagę trendy demograficzne, niezbędne jest tworzenie modeli opieki paliatywnej zwiększającej jej dostępność.
Polskie Towarzystwo Medycyny Paliatywnej zaleca, aby oprócz świadczenia opieki paliatywnej w warunkach stacjonarnych, domowych i ambulatoryjnych tworzyć ośrodki opieki dziennej, które stanowią formę pośrednią w opiece paliatywnej.

Definicja dziennego ośrodka opieki paliatywnej (i wspierającej) PTMP

Zespół ds. standardów organizacyjnych PTMP proponuje następującą definicję: Dzienny ośrodek opieki paliatywnej i wspierającej to jednostka wykonująca świadczenia opieki paliatywnej (i wspierającej) w określonej lokalizacji oraz ustalonych dniach i godzinach, z wyłączeniem godzin nocnych. Opiekę w ośrodku dziennym sprawuje wielodyscyplinarny zespół opieki paliatywnej, składający się z profesjonalistów z kwalifikacjami tożsamymi do tych wymaganych w opiece paliatywnej, to jest lekarzy, pielęgniarek, opiekunów medycznych, fizjoterapeutów, psychologów, a także dietetyków, terapeutów zajęciowych, pracowników opieki społecznej, kapelanów i innych specjalistów opieki duchowej. Świadczenia udzielane są w lokalizacji ośrodka oraz w ustalonych godzinach otwarcia. Polegają na zindywidualizowanej, holistycznej opiece oraz wsparciu osób z  postępującymi schorzeniami ograniczającymi życie oraz ich bliskich, w zakresie kontroli objawów somatycznych, psychospołecznych i duchowych, umożliwiając im korzystanie ze specjalistycznej opieki paliatywnej bez konieczności hospitalizacji.
Pracownicy pozamedyczni zapewniają pacjentom różnorodne formy terapii zajęciowej, umożliwiając odwrócenie uwagi od wszystkich aspektów ich choroby i cierpienia, zwiększają aktywizację i rozwój osób wykluczonych, w szczególności w zakresie przywracania godności i podmiotowości osobom chorym. Celem jest poprawa poczucia własnej wartości, zmniejszenie lęku, zminimalizowanie barier oraz poprawa jakości życia pacjentów i ich opiekunów.
Ośrodek dzienny dedykowany jest także dla chorych wymagających wykonania procedur czasochłonnych, z koniecznością monitorowania pacjenta w trakcie ich wykonywania, lub trudnych do wykonania w warunkach domowych, ale także dla chorych, którzy z innych powodów niż medyczne wymagają opieki i wsparcia w czasie nieobecności opiekuna w domu, a nie wymagają domowej opieki paliatywnej.
Z ośrodka mogą korzystać również pacjenci będący w trakcie terapii modyfikującej przebieg choroby, uzyskując pomoc w zakresie kontroli objawów wynikających z tej terapii oraz wszystkich wyżej wymienionych form wsparcia. Dlatego istotne jest, aby nazwa, poprzez dodanie określenia „opieka wspierająca”, oddawała jego istotne zadanie, jakim jest także leczenie wspomagające w onkologii. Zaleca się zatem, aby pełna nazwa świadczenia brzmiała: „Dzienny ośrodek opieki paliatywnej i wspierającej”. Takie zdefiniowanie celu i zadań ośrodka stanowi realizację paradygmatu zintegrowanej opieki onkologicznej.
Świadczenia te uzupełniają stacjonarną, domową i ambulatoryjną opiekę paliatywną oraz zapewniają dostęp do szeregu świadczeń wielospecjalistycznych pacjentom przebywającym na co dzień w swoich domach pod opieką opiekunów.

Zasady organizacji

Dzienny ośrodek opieki paliatywnej przeznaczony jest dla pacjentów, u których zdiagnozowano postępujące schorzenie ograniczające życie, których stan jest stabilny lub powoli się pogarsza i pozostają w stanie sprawności PPS > 60% oraz zdolni są do samodzielnego lub wspieranego przez opiekunów transportu do ośrodka. Dzienny ośrodek opieki paliatywnej czynny jest 5 dni w tygodniu, w dni robocze, od poniedziałku do piątku. Pacjenci korzystają z dziennego ośrodka opieki paliatywnej w ciągu dnia w określonych godzinach, a po południu wracają do miejsca zamieszkania lub pobytu. W czasie pobytu w ośrodku chorzy korzystają z posiłków, których liczba uzależniona jest od czasu, jaki chory spędza na terenie ośrodka. Częstość wizyt oraz czas spędzany w ośrodku zależą od preferencji i potrzeb pacjenta i jego opiekunów. Pacjent dociera do ośrodka we własnym zakresie.

Świadczenia

Podczas pobytu w ośrodku realizowane są:

• procedury medyczne, szczególnie związane z leczeniem bólu oraz innych objawów somatycznych, realizowane przez lekarza lub pielęgniarkę, w tym zabiegi inwazyjne, takie jak drenaż jamy otrzewnej, drenaż opłucnej, leczenie ran i odleżyn,
• procedury pielęgnacyjne,
• zabiegi fizjoterapeutyczne,
• wsparcie psychologiczne, socjalne i duchowe,
• wparcie aktywności społecznej,
• terapie zajęciowe, takie jak terapia przez sztukę (arteterapią) czy muzykę (muzykoterapia), zajęcia rekreacyjne, terapie z udziałem zwierząt (zooterapia),
• porady dietetyczne,
• opieka wytchnieniowa dla opiekunów w ciągu dnia.

Celem stosowania powyższych procedur jest kontrola objawów towarzyszących chorobie, poprawa jakości życia pacjentów i ich opiekunów oraz opóźnienie lub zapobieganie hospitalizacji.

Personel

Personel ośrodka stanowią klinicyści z doświadczeniem w opiece paliatywnej: lekarz, pielęgniarka, opiekun medyczny, fizjoterapeuta, arteterapeuta, terapeuta zajęciowy, psycholog lub psychoterapeuta. W pracach ośrodka mogą brać również udział inne osoby, w szczególności pracownik socjalny, dietetyk, osoba duchowna oraz wolontariusze. Kluczowym członkiem personelu jest koordynator oddziału dziennego. Powinna to być osoba posiadająca umiejętności organizacyjne, wrażliwość i zrozumienie zasad opieki paliatywnej. Koordynatorem może być pielęgniarka, psycholog, terapeuta zajęciowy lub inny członek zespołu wielodyscyplinarnego. W tej formie opieki paliatywnej lekarz nie musi kierować zespołem.
Liczba personelu powinna uwzględniać poziom samodzielności lub zależności pacjentów. Optymalne zatrudnienie w przeliczeniu na 10 chorych wynosi:

• lekarz – 1/8 etatu lub dostępność, jeśli pacjenci będą mogli korzystać z poradni medycyny paliatywnej,
• psycholog – 1/8 etatu,
• pielęgniarka – 1/2 etatu,
• terapeuta zajęciowy – 1 etat (albo po 1/2 etatu dla terapeuty zajęciowego i arteterapeuty),
• fizjoterapeuta – 1/2 etatu,
• opiekun medyczny – 1 etat,
• pracownik administracyjny – 1/4 etatu,
• zespół sprzątający (koszty ogólne) – 1/2 etatu,
• kapelan – dostępność,
• pracownik opieki społecznej – dostępność.

Zaleca się również udział w opiece wolontariuszy medycznych i niemedycznych. W jednym ośrodku powinno być miejsce dla jednoczesnego pobytu 10–25 pacjentów. W przypadku większego zapotrzebowania wizyty pacjentów mogą odbywać się naprzemiennie lub należy utworzyć kolejny ośrodek.

Warunki lokalowe

Dzienny ośrodek opieki paliatywnej powinien mieć wystrój przypominający otoczenie domowe i unikać charakteru szpitalnego, z możliwością dostępu dla osób niepełnosprawnych i, o ile to możliwe, z łatwym dostępem do ogrodu, tarasu czy innego miejsca wypoczynku poza budynkiem.
Warunki lokalowe:

• sala terapii zajęciowej – na wyposażeniu sprzęt audiowizualny, wygodne fotele lub kanapy, szafa, regał biblioteczny; kilka stołów do prowadzenia terapii kreatywnej z wygodnymi krzesłami,
• pokój odpoczynku umożliwiający zmęczonym chorym wypoczynek w pozycji półleżącej lub leżącej (3–5 stanowisk na 20 chorych),
• jadalnia z aneksem kuchennym,
• gabinet lekarski (może być wspólny z inną poradnią): leżanka, parawan, sprzęt do badania lekarskiego, biurko, krzesła, sejf do przechowywania leków,
• gabinet zabiegów pielęgniarskich (może być wspólny z inną poradnią): biurko, szafa z lekami, lodówka, leżanka, wózek opatrunkowy, krzesła, sprzęt jednorazowego użytku; wyposażenie w podstawowe leki stosowane w opiece paliatywnej, opatrunki i zestaw przeciwwstrząsowy (może być wspólny z poradnią),
• łazienka: przystosowana dla osób niepełnosprawnych, z możliwością wykąpania chorych,
• szatnia dla pacjentów/personelu/wolontariuszy (może być wspólna z innymi jednostkami znajdującymi się w lokalizacji),
• pomieszczenie socjalne dla pracowników i wolontariuszy (może być wspólne z poradnią lub inną jednostką organizacyjną znajdującą się w lokalizacji ośrodka).

Wymagany sprzęt

W dziennym ośrodku opieki paliatywnej powinien być dostępny sprzęt:

1. do prowadzenia procedur diagnostycznych:
   • ciśnieniomierz, termometr bezdotykowy, glukometr, pulsoksymetr,
   • elektrokardiograf, aparat lub głowica USG, zestaw do resuscytacji – dostępnie w lokalizacji.
2. do prowadzenia procedur terapeutycznych:
   • koncentrator lub inne źródło tlenu,
   • ssak próżniowy,
   • nebulizator.
3. zestawy jednorazowego użytku, takie jak cewniki i igły dożylne, strzykawki, zestawy do infuzji płynów, zestaw do hamowania krwawień (spongostan), zestawy do stabilizacji złamań, rurki tracheostomijne, cewniki do odsysania wydzieliny, zgłębnik żołądkowy, cewniki Foleya, worki do moczu, worki stomijne,
4. w przypadku wykonywania procedur zabiegowych: jednorazowy zestaw do szycia chirurgicznego, ostrza chirurgiczne, zestawy do nakłucia jamy otrzewnowej, zestaw do nakłucia jamy opłucnowej.

Finansowanie ośrodków opieki dziennej

Obecnie w Polsce funkcjonuje zaledwie kilka ośrodków dziennej opieki paliatywnej, na ogół zorganizowanych przy stacjonarnych jednostkach opieki paliatywnej, zazwyczaj finansowanych przez organizacje pozarządowe lub samorządy lokalne. Brak finansowania ze środków publicznych uniemożliwia rozwój tej formy opieki, choć jej potrzeba wydaje się bezsprzeczna.
Z powodu ograniczenia zasobów finansowych dostępnych w zakresie Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) Zespół ds. standardów PTMP rekomenduje hybrydową formę finansowania ośrodków opieki dziennej, to jest pokrywanie kosztów dotyczących świadczeń medycznych (wynagrodzeń pracowników medycznych, kosztów ogólnych, badań laboratoryjnych oraz diagnostycznych, procedur medycznych) przez NFZ, natomiast pozostałych usług, łącznie z wyżywieniem i przewozem, przez pacjenta; alternatywnie – w formie współpłacenia, analogicznie jak w zakładach opiekuńczo-leczniczych. W przypadku pacjentów z ograniczonymi zasobami finansowymi zapłata części przynależnej pacjentowi powinna zostać pokryta przez miejskie lub gminne ośrodki pomocy społecznej albo organizację pozarządową prowadzącą hospicjum.

Dyskusja

Dzienny ośrodek opieki paliatywnej (używane są również takie określenia, jak „hospicjum dzienne” lub „dzienny oddział opieki paliatywnej”) jest pośrednią formą opieki paliatywnej pomiędzy opieką stacjonarną a domową, w której wielospecjalistyczny zespół zapewnia pacjentowi holistyczną opiekę i wsparcie realizowane w określonej lokalizacji ośrodka i godzinach dnia, umożliwiając mu pozostanie poza godzinami świadczeń w domu i jednocześnie korzystanie ze specjalistycznych usług opieki paliatywnej.
Potrzeba utworzenia dziennych ośrodków opieki paliatywnej związana jest z faktem, że wielu pacjentów oczekujących na przyjęcie do hospicjum stacjonarnego jest w zbyt dobrym stanie ogólnym, aby spełnić kryteria przyjęcia do jednostki stacjonarnej, natomiast główną przesłanką wpisania chorego na listę oczekujących jest brak możliwości zapewnienia choremu całodobowej opieki w warunkach domowych przez opiekuna rodzinnego. Z drugiej strony, wielu chorych oczekujących na objęcie domową opieką paliatywną nie wymaga tak intensywnej opieki lekarza i pielęgniarki oraz pozostałych członków zespołu interdyscyplinarnego w warunkach domowych z uwagi na dobry stan ogólny i zachowaną zdolność poruszania się chorego, jednak wizyty w poradni medycyny paliatywnej są niewystarczające, albo chory pomimo zachowanej mobilności nie może pozostać w domu bez opieki, chociażby ze względu na ograniczenia umysłowe, np. demencję. W obu przypadkach pośrednia forma opieki paliatywnej, pomiędzy opieką stacjonarną a domową, wydaje się szczególnie pożądana. Co więcej, funkcjonowanie ośrodków dziennych może umożliwić wypisanie większej liczby chorych z ośrodków stacjonarnych do domu, zwłaszcza tych, którzy byli przyjęci w celu kontroli objawów lub w ramach opieki wyręczającej, a wymagają dalszego wsparcia zespołu opieki paliatywnej. Nie bez znaczenia jest również obawa wypowiadana przez samych pacjentów, że większość z nich prawdopodobnie umrze w szpitalu wśród nieznajomych, pozostając w domu aż do bliskiego końca. Zorganizowanie ośrodka dziennego przy stacjonarnej jednostce opieki paliatywnej, z rotacją personelu medycznego, może sprawić, że w przypadku, gdy stan ogólny chorego ulegnie znacznemu pogorszeniu i będzie wymagał przyjęcia do jednostki stacjonarnej, będzie nadal pozostawał pod opieką znanego sobie i zaufanego personelu.
Pierwszy ośrodek dziennej opieki paliatywnej został otwarty przy Hospicjum św. Łukasza w Sheffield w 1975 roku, z założenia jako miejsce dla tych chorych, którzy byli w zbyt dobrym stanie ogólnym, aby spełnić kryteria przyjęcia do hospicjum stacjonarnego, jednak wymagali bardziej zaawansowanej opieki paliatywnej niż konsultacja w ambulatorium lub opieka lekarza rodzinnego [3]. Już w 1985 roku liczba ośrodków dziennej opieki w Wielkiej Brytanii wynosiła 15, a 10 lat później było ich ponad 220 [4].
Specjalistyczna dzienna opieka paliatywna pozostaje najmniej zbadanym obszarem medycyny paliatywnej. Brakuje uniwersalnych modeli organizacyjnych ośrodków opieki dziennej, w związku z czym ich struktura może być odmienna w poszczególnych krajach. Modele opieki w tych ośrodkach mogą mieć formę medyczną, socjalną lub hybrydową. Dane dotyczące funkcjonowania ośrodków opieki dziennej w poszczególnych krajach są ograniczone i trudno dostępne; nawet dane opublikowane w 2025 roku w Europejskim Atlasie Opieki Paliatywnej [5] zawierają dane dotyczące funkcjonowania ośrodków dziennej opieki zaledwie w trzech krajach Europy – Litwie, Belgii i Albanii (w ocenie autorów niniejszej pracy dane te są niepełne).

Kto jest odbiorcą świadczeń z zakresu dziennego ośrodka opieki paliatywnej?

Zgodnie z zaleceniami International Association of Hospice and Palliative Care (IAHPC) do ośrodków dziennej opieki paliatywnej kwalifikowani są pacjenci w stanie stabilnym, a następnie ich stan jest sprawdzany co 12 tygodni. Zgodnie z powyższymi zaleceniami pacjenci z różnymi chorobami mogą przebywać wspólnie. Przy planowaniu zajęć warto zwrócić uwagę na różne zainteresowania wśród pacjentów różnych płci. Niektórzy sugerują przygotowanie propozycji tematycznych dla pacjentów w różnych przedziałach wiekowych [6].
Przeprowadzone w Wielkiej Brytanii badania wskazują, że większość odbiorców tej formy opieki to osoby powyżej 60. roku życia, rasy białej, należące do klasy średniej i objęte opieką paliatywną [7].

Jakie korzyści odnoszą pacjenci oraz ich opiekunowie?

Główną korzyścią płynącą z objęcia chorego dzienną opieką paliatywną jest możliwość mieszkania w swoim domu tak długo, jak to możliwe, i jednocześnie korzystanie ze specjalistycznej opieki paliatywnej świadczonej w dziennym ośrodku, do którego chory uczęszcza z częstością uzależnioną od jego potrzeb i możliwości opiekunów.
Podczas spotkań z wykwalifikowanym personelem opieki paliatywnej w ośrodku dziennym pacjent ma możliwość zgłaszania wszelkich dolegliwości (w tym psychosocjalnych i duchowych) oraz uzyskania wsparcia w problemach wynikających z codziennego funkcjonowania z przewlekłą, nieuleczalną chorobą. W zależności od potrzeb chory może otrzymać poradę lekarską, interwencję pielęgniarską (zmiana opatrunku na przewlekłym owrzodzeniu, wymiana cewnika w pęcherzu moczowym, porada dotycząca profilaktyki zaparcia stolca), jak również wsparcie psychosocjalne i duchowe. Korzystanie z fizjoterapii i terapii zajęciowej aktywizuje chorych i stanowi zachętę do rozwijania nowych zainteresowań i podejmowania aktywności. Istotny jest także aspekt społeczny; spotkanie z innymi chorymi, doświadczającymi podobnych objawów i problemów, czas spędzony w przyjaznym środowisku oraz wspólnie spożyty posiłek może być dla pacjenta rodzajem wsparcia i sposobem łagodzenia cierpienia. Z drugiej strony, opiekunowie chorego podczas jego nieobecności w domu mają możliwość podjęcia pracy zarobkowej lub mogą wykorzystać ten czas na rea­lizację swoich zainteresowań oraz odpoczynek [6].
W badaniu przekrojowym przeprowadzonym w 2019 roku we wszystkich ośrodkach dziennej opieki paliatywnej we Flandrii (Belgia) przez Diericxs i wsp. [8] wykazano, że najczęstszym powodem korzystania z usług ośrodków była potrzeba kontaktów społecznych, zgłaszana odpowiednio przez 73% pacjentów i 65% opiekunów uczestniczących w badaniu [8]. Uczestnicy badania wskazali również na możliwość jak najdłuższego pozostania chorego w domu (58% pacjentów i 55% opiekunów) oraz zmniejszenie obciążenia psychicznego opiekuna rodzinnego (odpowiednio 42% i 65%). Większość opiekunów (77%) uważało, że z uwagi na uczęszczanie chorego do dziennego ośrodka opieki jest w stanie lepiej łączyć codzienne czynności z opieką nad chorym.
W badaniu tym podkreślono, że dzienne ośrodki opieki paliatywnej mogą stanowić wartość dodaną dla tych obszarów opieki, którym zazwyczaj poświęca się mniej uwagi, w szczególności wsparcia społecznego i emocjonalnego, zarówno dla chorych, jak i opiekunów rodzinnych.
W badaniu Müller i wsp. [9] przeprowadzonym w 2023 roku w Niemczech pacjenci dziennych ośrodków opieki paliatywnej docenili przede wszystkim możliwość terapii objawów (szczególnie możliwość kontroli bólu), bezpośredni dostęp do szeregu procedur medycznych (takich jak opatrywanie ran i drenaż opłucnej) oraz udzielone wsparcie psychospołeczne, natomiast opiekunowie wskazali opiekę zastępczą. Dla badanych najważniejsze było poczucie bezpieczeństwa, dostępność terapii i czas poświęcony przez personel ośrodka na wyjaśnienie np. możliwości leczenia. Na zadane pytanie dotyczące alternatywy dla leczenia w dziennym ośrodku opieki paliatywnej respondenci wskazali na dalsze pobyty w szpitalu, korzystanie z izby przyjęć lub opiekę lekarzy rodzinnych, jednak wyrazili obawy, że w innych placówkach opieki medycznej nie są leczeni i informowani zgodnie z ich potrzebami [9].
W badaniach Bradley i wsp. [10] uczestnicy zwrócili uwagę na wzajemne wsparcie społeczne, jakie otrzymują w ośrodkach dziennej opieki, dzięki możliwości nawiązania kontaktu z innymi chorymi o podobnych problemach oraz stworzenia środowiska, w którym czują się bezpieczni i mile widziani. W innym badaniu ankietowym wykonanym wśród pacjentów dziennych ośrodków opieki paliatywnej w Wielkiej Brytanii i Irlandii respondenci wskazali tę formę opieki jako najbardziej korzystną spośród zaproponowanego wsparcia socjalnego [11]. Podobnie autorzy przeglądu systematycznego oceniającego dowody, czy świadczenia z zakresu opieki dziennej mają wymierny wpływ na dobrostan uczestników, stwierdzili, że udział w programie opieki dziennej jest cennym doświadczeniem, które pozwala im nawiązać kontakt z innymi i uzyskać wsparcie środowiskowe [12].
Nad zagadnieniem, w jaki sposób świadczenia dziennej opieki paliatywnej przyczyniają się do opieki nad pacjentami z perspektywy kierownictwa i wielodyscyplinarnych zespołów hospicyjnych, pochylili się Hassan i wsp. [13] w badaniu przeprowadzonym w 2021 roku w 3 brytyjskich hospicjach w Anglii, Szkocji i Irlandii Północnej. Uczestnicy badania podkreślali, że świadczenia dzienne mogą stanowić wprowadzenie do zaawansowanej opieki paliatywnej, zapewniając chorym zarówno wsparcie społeczne, jak i medyczne. W podobnym badaniu przeprowadzonym w 5 flamandzkich ośrodkach opieki paliatywnej podkreślono, że dzienne ośrodki opieki paliatywnej charakteryzuje unikalny model opieki, gwarantujący opiekę zespołu wysokospecjalistycznego dostosowaną do indywidualnych potrzeb chorego i umożliwiający mu kontakt z innymi chorymi zmagającymi się z podobnymi problemami oraz gwarantujący wytchnienie dla opiekunów rodzinnych [14]. Za najważniejsze wyzwania dziennych ośrodków uznano optymalizację finansowania ze środków publicznych oraz osiągnięcie wystarczająco wysokiego obłożenia ośrodków [14].

Podsumowanie

Dzienne ośrodki opieki paliatywnej przeznaczone są dla osób z przewlekłą, ograniczającą życie chorobą, które nie wymagają całodobowej opieki świadczonej w warunkach stacjonarnych. Warunkiem sprawowania opieki paliatywnej przez dzienny ośrodek opieki jest stabilny stan zdrowia chorego, który jest zdolny do samodzielnego przyjazdu do miejsca sprawowania opieki oraz codzienna opieka w miejscu zamieszkania chorego sprawowana przez rodzinę lub opiekunów. Dzienne ośrodki opieki paliatywnej stanowią uzupełnienie stacjonarnej i domowej opieki paliatywnej. Zapewniają bezpieczne środowisko osobom wymagającym opieki paliatywnej, umożliwiając im dostęp do szeregu świadczeń medycznych oraz wsparcia społecznego, pełniąc jednocześnie funkcję opieki zastępczej dla opiekunów rodzinnych w czasie ich pracy oraz umożliwiając opiekę wytchnieniową. W systemach ochrony zdrowia dzienne ośrodki opieki paliatywnej postrzegane są jako świadczenia marginalne, często niedofinansowane i niedostatecznie zbadane, stanowią jednak atrakcyjną opcję w sytuacjach, w których zapotrzebowanie na opiekę stacjonarną jest duże, a opieka zapewniana przez istniejące placówki jest niewystarczająca. Tworzenie ośrodków opieki dziennej jest szczególnie zalecane w dużych miastach, zwłaszcza tam, gdzie występuje niedobór jednostek stacjonarnych.
Dzienny ośrodek opieki paliatywnej i wspierającej stanowi zwrot w kierunku deinstytucjonalizacji opieki medycznej i zintegrowania jej z terapiami uzupełniającymi, takimi jak terapie zajęciowe, arteterapia, muzykoterapia, zooterapia oraz różnorodne formy psychoterapii czy wsparcia duchowego.

DEKLARACJE

1. Zgoda Komisji Bioetycznej na badania: Nie dotyczy.
2. Podziękowania: Brak.
3. Zewnętrzne źródła finansowania: Brak.
4. Konflikt interesów: Brak.

Piśmiennictwo