E-skierowania w opiece paliatywnej i hospicyjnej

Szanowna Pani Profesor,
zgodnie z art. 59aa Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 15 kwietnia 2019 r. w sprawie skierowań wystawianych w postaci elektronicznej w Systemie Informacji Medycznej (SIM) od początku 2021 r. e-skierowania są dostępne dla chorych kierowanych do większości ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych, leczenia szpitalnego i niektórych badań diagnostycznych. Pomimo że obowiązek przyjmowania e-skierowań nie dotyczy jeszcze wszystkich świadczeniodawców, podmioty opieki paliatywnej i hospicyjnej (OPH) zobowiązane są do wykorzystywania drogi elektronicznej podczas kierowania pacjentów do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) czy szpitali. Na podstawie przeprowadzonego screeningu telefonicznego kilkunastu losowo wybranych podmiotów OPH działających w kilku województwach ustalono, że część z nich przyjmuje i realizuje własne świadczenia na podstawie otrzymywanych e-skierowań.
E-skierowanie ułatwia przedstawienie aktualnej sytuacji zdrowotnej chorego – informacja natychmiast trafia bezpośrednio do lekarza realizującego świadczenie. Konieczność umieszczenia podstawowych danych (np. kodu rozpoznania) na e-skierowaniu pozwala już na wstępie wyeliminować niektóre problemy skierowań papierowych [1].
W związku z pojawieniem się nowej formy komunikowania się podmiotów w systemie ochrony zdrowia warto, naszym zdaniem, zachęcić lekarzy, aby kierując pacjentów do OPH, uzupełniali e-skierowania o istotne z punktu widzenia kwalifikacji informacje, do których należą:
– określenie schorzenia najbardziej ograniczającego prognozę oraz stopień jego zaawansowania (w przypadku nowotworu podanie lokalizacji przerzutów),
– fakt prowadzenia (planowania) leczenia modyfikującego przebieg choroby zasadniczej (w tym rodzaju leczenia przyczynowego, onkologicznego),
– określenie tempa zmian w ogólnym stanie chorego w ostatnich tygodniach (stabilny/pogarsza się) i oszacowania prognozy (dni/miesiące/lata),
– przedstawienie stopnia sprawności i ograniczeń w spożywaniu posiłków/płynów,
– wykazanie obecności objawów o umiarkowanym/znacznym natężeniu, pomimo podejmowanych prób terapii,
– ujawnienie nieprawidłowości w podstawowych badaniach laboratoryjnych (kreatynina, albumina, CRP, leukocyty, hemoglobina),
– zasygnalizowanie czynników uniemożliwiających/utrudniających opiekę domową.
Brak powyższych informacji o chorym utrudnia lub wręcz uniemożliwia:
– dokonanie przez podmiot OPH właściwej oceny pozwalającej na podjęcie trafnej decyzji o wstępnej kwalifikacji bądź dyskwalifikacji chorego,
– przyporządkowanie osoby oczekującej do odpowiedniej kategorii medycznej (tzw. przypadek pilny lub stabilny) [2, 3], co wydłuża czas oczekiwania pacjentów wymagających pilnego przyjęcia i część z nich umiera [4],
– naraża pacjentów niekwalifikujących się do opieki na ryzyko ich dyskwalifikacji dopiero podczas pierwszej porady lub wizyty.
W celu pobrania z SIM i zarejestrowania e-skierowania konieczne są 4-cyfrowy kod dostępu oraz numer PESEL osoby skierowanej. Kod dostępu może być przekazany pacjentowi, osobom upoważnionym przez pacjenta lub bezpośrednio podmiotowi realizującemu e-skierowanie w celu kontynuacji leczenia. Na żądanie pacjenta lekarz wystawiający e-skierowanie jest zobowiązany do przekazania wydruku informacyjnego dokumentu, który chory następnie przedkłada w wybranym przez siebie podmiocie leczniczym, gdzie zamierza kontynuować leczenie i opiekę. Jeżeli wydruk e-skierowania jest podpisany i opieczętowany przez lekarza, staje się on równoważny z oryginalnym dokumentem w postaci papierowej, będąc zarazem podstawą do wykonania świadczeń. Podmiot przyjmując niekompletne e-skierowanie, może zwrócić się do kierującego o jego uzupełnienie. W tym celu, np. na portalu gabinet.gov.pl [5], uprawniony użytkownik podmiotu otrzymującego e-skierowanie (personel medyczny lub administracyjny) powinien przyjąć e-skierowanie do realizacji i następnie w polu „Komentarz” wpisać prośbę o uzupełnienie potrzebnych informacji, a następnie potwierdzić przyjęcie skierowania (przycisk „Przyjmij”). Na tym etapie można także e-skierowanie odrzucić, wpisując w polu „Komentarz” powód odrzucenia skierowania i następnie potwierdzić odrzucenie skierowania (przycisk „Odrzuć”).
O ile w pełni wykorzysta się możliwości wprowadzanego aktualnie elektronicznego sposobu komunikowania się lekarza kierującego z realizującym OPH, może to stać się szansą na skrócenie czasu oczekiwania na objęcie opieką pacjentów wymagających pilnego leczenia.
Autorzy deklarują brak konfliktu interesów.

PIŚMIENNICTWO