Program szczepień przeciw HPV w szkołach – rola POZ w realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej

Celem pracy jest przedstawienie roli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w realizacji programu szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (human papillomavirus – HPV) w środowisku szkolnym w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, a także przedstawienie aktualnego stanu realizacji programu z perspektywy POZ, wskazanie trudności organizacyjnych i sformułowanie praktycznych rekomendacji. Powszechny program szczepień przeciw HPV jest realizowany w Polsce od 1 czerwca 2023 r. W odpowiedzi na niskie wskaźniki wyszczepialności w grupie docelowej do realizacji programu włączono placówki oświatowe. Od 1 września 2024 r. szczepienia są wykonywane w szkołach, które nawiązały współpracę z miejscowymi poradniami POZ. Program jest elementem Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030 – kompleksowego dokumentu określającego systemowe kierunki działań państwa w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych. Dotychczasowy poziom wyszczepialności jest niski, ale doświadczenia pierwszych miesięcy wdrażania wskazują na duży potencjał modelu szkolnego. Szczepienia przeciw HPV jako element profilaktyki onkologicznej mają udowodnioną skuteczność i szerokie poparcie w danych populacyjnych. Ich skuteczna realizacja w Polsce zależy od zaangażowania POZ i szkół, a także systemowego wsparcia organizacyjnego i informacyjnego. Właściwie prowadzona edukacja, jasna komunikacja i współpraca systemowa mogą się przełożyć na realny wzrost wyszczepialności.

To present the role of primary health care (PHC) physicians in implementing the human papillomavirus (HPV) vaccination program in the school environment as part of the National Oncology Strategy for 2020-2030, to present the current status of the program implementation from the perspective of the primary health care, to indicate organizational difficulties, and to formulate practical recommendations. The HPV Vaccination Program has been implemented in Poland since June 1, 2023. To address low vaccination rates in the target group, educational institutions have been included in the program implementation. Since September 1, 2024, vaccinations have been delivered in schools collaborating with local PHC clinics. The program is a part of the National Oncology Strategy for 2020-2030, a comprehensive document defining the systemic directions of the state’s actions in cancer prevention, diagnosis, and treatment. Although the current vaccination coverage is low, the initial months of implementation suggest the school model has great potential. HPV vaccination, as an element of oncological prevention, has proven effective and is widely supported by population data. Its effective implementation in Poland depends on the involvement of primary healthcare and schools, as well as on the systemic organizational and informational support. Properly conducted education, clear communication, and systemic cooperation can translate into increased vaccination coverage.