Rodzaje morfologicznych zmian w kłębuszku

1. Wstęp

Precyzyjne zdefiniowanie morfologicznych zmian w kłębuszkach ma podstawowe znaczenie dla właściwego zrozumienia rozpoznania patomorfologicznego. Przedstawione w niniejszym opracowaniu określenia odnoszą się do dystrybucji zmian w biopunktacie i w obrębie kłębuszka, opisują rodzaje rozplemu komórkowego i charakteryzują strukturalne zmiany kłębuszka obserwowane podczas oceny biopunktatu w mikroskopie świetlnym. Kłębuszkowym chorobom nerek zazwyczaj towarzyszą wtórne zmiany w innych strukturach nerki (cewkach, śródmiąższu i tętniczkach), które również powinny być poddane ocenie.

2. Określenia odnoszące się do dystrybucji zmian morfologicznych

Mikroskopowe zmiany mogą zajmować większość kłębuszków w biopunktacie (ponad 50%), określa się je wtedy jako rozlane (diffusa), lub też mogą dotyczyć mniej niż 50% kłębuszków, wtedy są to zmiany ogniskowe (focalis). Uszkodzenie może obejmować mniej niż połowę pętli włośniczkowych w kłębuszku (zmiana segmentalna) (ryc. 1.) lub więcej niż połowę włośniczek w obrębie kłębuszka (zmiana globalna) (ryc. 2.).

3. Określenia odnoszące się do rozplemu komórkowego

Do najczęstszych mikroskopowych zmian obserwowanych w glomerulopatiach należy rozplem komórek w obrębie kłębuszków. Wyróżnia się rozplem mezangialny, śródwłośniczkowy, zewnątrzwłośniczkowy („półksiężyce” i zrosty). Zmiany rozplemowe spotykane są w bardzo różnych typach kłębuszkowych chorób nerek, a zatem ograniczenie oceny biopunktatu wyłącznie do mikroskopii świetlnej nie pozwala na precyzyjną diagnostykę rodzaju glomerulopatii.

3.1. Rozplem mezangialny

Na rozplem mezangialny (hyperplasia mesangialis, mesangial hypercellularity) (ryc. 3.) wskazuje obecność >3 komórek mezangialnych i/lub komórek zapalnych w przestrzeni mezangialnej położonej z dala od bieguna naczyniowego, w skrawkach grubości 2–3 m. Oczywiste jest, że im grubszy skrawek, tym więcej komórek widocznych w preparacie mikroskopowym, dlatego w pracowniach patomorfologicznych należy przestrzegać właściwej procedury przygotowywania skrawków. W kłębuszku z rozplemem mezangialnym światło włośniczek nie jest zwężone mimo zwiększenia liczby komórek. Rozplem mezangialny jest najczęstszą zmianą obserwowaną w kłębuszkowych chorobach nerek. Proliferację komórek mezangialnych stwierdza się w rozplemowej mezangialnej glomerulopatii, która może być histopatologicznym wariantem nefropatii IgA, nefropatii w zespole Schönleina-Henocha, nefropatii toczniowej (tzw....


View full text...