Uroczystości związane z Jubileuszem 60-lecia pracy zawodowej prof. dr hab. n. med. Henryki Małdykowej oraz prof. dr. hab. n. med. Stanislawa Lufta

W dniu 24 lutego 2010 r. obyło się uroczyste posiedzenie naukowe Instytutu Reumatologii i Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego poświęcone obchodom Jubileuszu 60-lecia pracy zawodowej prof. dr hab. n. med. Henryki Małdykowej oraz prof. dr. hab. n. med. Stanislawa Lufta.
Dla wszystkich osób zgromadzonych z tej okazji w sali wykładowej Instytutu Reumatologii było to niecodzienne spotkanie. Dla każdego pracownika naukowego wielką sprawą jest bowiem możliwość honorowania swoich nauczycieli, nestorów i koryfeuszy danej dyscypliny nauki, a w tym dniu była ku temu okazja aż podwójna.
Uroczystości przebiegły zgodnie z przyjętym programem. W pierwszej części zebrania, po oficjalnym otwarciu spotkania przez dyrektora Instytutu Reumatologii prof. dr. hab. n. med. Sławomira Maślińskiego i przewodniczącą Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Reumatologiczne dr n. med. Marię Rell-Bakalrską, wygłoszone zostały laudatio Jubilatów. Następnie o zabranie głosu zostali poproszeni Jubilaci. Kolejno prof. H. Małdykowa i prof. S. Luft przekazali zebranym kilka słów refleksji dotyczących ich własnej drogi zawodowej i uzyskanej na tej drodze satysfakcji. Na zakończenie uroczystości jubileuszowych odbył się minikoncert muzyczno-literacki, w czasie którego przy dźwiękach muzyki J.S. Bacha i G. Donizettiego Jubilaci i zgromadzeni goście wysłuchali recytacji utworów poetyckich ks. R. Indrzejczyka i M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
W drugiej części spotkania odbył się wykład nt. „Aktualne zasady opieki nad chorymi na zapalenia wielomięśniowe i skórno-mięśniowe” poprowadzony przez dr n. med. M. Olesińską, dr n. med. M. Prochorec-Sobieszek oraz doc. dr hab. n. med. K. Księżopolską-Orłowską.


* *
*
Laudatio
z okazji Jubileuszu 60-lecia pracy zawodowej
prof. dr hab. n. med. Henryki Małdykowej
wygłoszone przez prof. dr hab. n. med. Annę Jędrykę-Góral

Czcigodni Jubilaci,
Panie Dyrektorze,
Pani Przewodnicząca,
Szanowni Goście dzisiejszej uroczystości,
Panie i Panowie,

mam zaszczyt wygłoszenia laudacji Szanownej Jubilatki – pani prof. dr hab. n. med. Henryki Małdykowej. Jest to dla mnie – wychowanki Pani Profesor – przywilej, który przyjmuję z radością i wdzięcznością.
Prof. H. Małdykowa urodziła się 28 października 1924 r. w Łodzi. Z Łodzią była związana przez blisko 40 lat. W 1933 r. otrzymała w tym mieście swój pierwszy paszport – paszport II Rzeczypospolitej Polskiej – wydany przez Starostę Grodzkiego. Świadectwo dojrzałości otrzymała na tajnych kompletach w 1945 r. W latach 1945–1949 studiowała na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Dyplom lekarza uzyskała w 1951 r., I stopień specjalizacji z chorób wewnętrznych – w 1955 r., II stopień specjalizacji z chorób wewnętrznych – w 1958 r., specjalizację z reumatologii – w 1966 r. W czerwcu 1963 r., na podstawie pracy pt. „Zachowanie się niektórych prób czynnościowych wątroby, a zwłaszcza próby Grotta” otrzymała stopień doktora medycyny w Akademii Medycznej w Łodzi. Stopień doktora habilitowanego został Jej nadany, w tej samej uczelni, w marcu 1972 r. na podstawie rozprawy „Łuszczycowe zapalenie stawów – studium kliniczne”. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymała w 1982 r., a tytuł profesora zwyczajnego – w 1990 r.
W latach 1949–1963 prof. H. Małdykowa była związana z I Kliniką Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Łodzi, kierowaną w tym czasie przez prof. Józefa Grotta. Od 1 stycznia 1950 r. (jeszcze przed dyplomem) pracowała w tej Klinice jako młodszy asystent, od 1953 r. – jako starszy asystent. Jednocześnie od 1953 r. pracowała w Przyklinicznej Poradni Przewodu Pokarmowego. Od 1963 r. pracowała w Instytucie Reumatologii w Warszawie; początkowo jako adiunkt, następnie jako docent w Klinice Chorób Narządu Ruchu, kierowanej wówczas przez prof. Włodzimierza Brühla. W Klinice tej od 1969 r. Pani Profesor kierowała Oddziałem Kolagenoz. W latach 1984–1994, po przejściu prof. W. Brühla na emeryturę, była kierownikiem, wtedy już Kliniki Chorób Tkanki Łącznej. W latach 1989–1994 była zastępcą Dyrektora ds. Nauki w Instytucie Reumatologii. W styczniu 1995 r. przeszła na emeryturę. Nadal jest członkiem Rady Naukowej oraz przewodniczącą Komisji Bioetycznej w Instytucie Reumatologii.
Prof. H. Małdykowa w pierwszym okresie pracy zawodowej zajmowała się cukrzycą i chorobami przewodu pokarmowego. Jej prace dotyczące zespołu Klimmelstiela i Wilsona, nieliczne wtedy w piśmiennictwie światowym, miały w Polsce charakter pionierski. W Instytucie Reumatologii skoncentrowała się na chorobach narządu ruchu, początkowo na nowych metodach przyżyciowego rozpoznawania skrobiawicy towarzyszącej chorobom reumatycznym. Później dużo uwagi poświęcała badaniom dotyczącym układowych zapalnych chorób tkanki łącznej – łuszczycowemu zapaleniu stawów, toczniowi rumieniowatemu układowemu, zapaleniu skórno-mięśniowemu, zapaleniu naczyń. Jest autorką pierwszych doniesień o leczeniu cyklofosfamidem (Endoxan) łuszczycowego i reumatoidalnego zapalenia stawów. Rozprawa habilitacyjna poświęcona artropatii łuszczycowej była wielokrotnie cytowana w piśmiennictwie polskim, stanowiąc przez lata jedyny podręcznik do nauki tej jednostki klinicznej. Prowadziła współpracę międzynarodową w obszarze badawczym tocznia rumieniowatego układowego. Nomen omen, to właśnie toczniowi rumieniowatemu poświęcona była Jej pierwsza publikacja z 1951 r.1 oraz wyjątkowo cenna dla Autorki późniejsza publikacja z 1985 r.2, przedstawiająca problemy rozpoznawania i ówczesnego leczenia tej choroby. Ostatnie lata pracy w Klinice poświęciła zespołowi Sjögrena.
Pani Profesor jest autorką 140 prac naukowych; 20 rozdziałów podręcznikowych i 24 publikacji zagranicznych. Prace Jej były wielokrotnie – i wciąż są – cytowane w piśmiennictwie polskim i zagranicznym. W Instytucie Reumatologii była odpowiedzialna za szkolenie studentów, była także kierownikiem studiów doktoranckich, kierownikiem 19 specjalizacji w zakresie reumatologii i chorób wewnętrznych, promotorem 6 prac doktorskich i opiekunem jednej rozprawy habilitacyjnej, członkiem wielu komisji egzaminacyjnych.
Od początku lat 70. Jubilatka wnosiła ogromny wkład w życie środowiska naukowego, angażując się w prace licznych komitetów, komisji i towarzystw naukowych. Była członkiem Zespołu Konsultanta Krajowego ds. Interny, Zespołu Konsultanta Krajowego ds. Reumatologii, Zespołu Rady Naukowej przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej, Komitetu Patofizjologii Klinicznej PAN, Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. W latach 1995–1996 była Konsultantem Krajowym ds. Reumatologii.
W latach 1974–1996 pracowała w Zarządzie Głównym Towarzystwa Internistów Polskich., gdzie jako przewodnicząca Sekcji Reumatologicznej zorganizowała dla internistów 13 konferencji o tematyce reumatologicznej.
W latach 1972–1980 była sekretarzem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, następnie członkiem Zarządu Głównego, a w latach 1988-1996 – Przewodniczącą PTR. W tym czasie była także członkiem Komitetu ds. Badań Leków EULAR. Za swoją działalność na niwie klinicznej i naukowej otrzymała członkostwo honorowe Towarzystwa Internistów Polskich oraz Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego. Życie i działalność Jubilatki zostały opublikowane na łamach Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej3 w 1987 r.
Za całokształt działalności prof. H. Małdykowa otrzymała wiele odznaczeń państwowych, m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Polonia Restituta – jedno z najwyższych polskich odznaczeń cywilnych nadawanych za wybitne osiągnięcia na polu oświaty, nauki, sportu, kultury i sztuki.
Prywatnie prof. H. Małdykowa jest matką wielkiej medycznej rodziny. Większość z osób obecnych dziś w tej sali zachowuje we wdzięcznej pamięci męża Jubilatki – p. prof. Eugeniusza Małdyka, wybitnego patomorfologa, wieloletniego Kierownika Zakładu Anatomii Patologicznej w Instytucie Reumatologii i Dyrektora Instytutu. Dzieci Pani Profesor, syn i córka, oraz ich współmałżonkowie są także lekarzami, także profesorami (bądź przyszłymi profesorami): odpowiednio w dziedzinie ortopedii i traumatologii, interny i nefrologii, patomorfologii, chirurgii. Spośród czworga wnuków każde ukończyło inny fakultet, jedna wnuczka ukończyła medycynę w uczelni warszawskiej.
Umiłowanym hobby prof. H. Małdykowej jest literatura piękna. Wydaje się, że za Pollyanną, ulubioną bohaterką powieści z młodych lat, „gra w zadowolenie” stała się życiową dewizą Jubilatki.
Pani Profesor jest już od 15 lat na emeryturze. Nadal jest bardzo czynna zawodowo – pracuje w lecznictwie otwartym, bierze czynny udział w życiu naukowym środowiska reumatologów. Nieustannie z tym samym entuzjazmem pracuje z chorymi, a kolegom lekarzom służy zawsze chętnie radą i pomocą. Wśród wielu pokoleń lekarzy, nie tylko reumatologów, cieszy się ogromnym autorytetem.
Świętując dziś Jubileusz 60-lecia pracy zawodowej Pani Profesor Henryki Małdykowej, wyrażamy swój wielki podziw i głęboki szacunek nie tylko dla znakomitego lekarza klinicysty, pracownika nauki i współtwórcy polskiej szkoły reumatologicznej, ale także dla wspaniałego człowieka – przyjaznego ludziom, życzliwego środowisku reumatologów, oddanego Instytutowi Reumatologii. Dziękując Pani Profesor za to wszystko, życzymy Jej wielu lat w zdrowiu i nieprzemijającej pogodzie ducha.


Laudatio
z okazji Jubileuszu 60-lecia pracy zawodowej
prof. dr. hab. med. Stanisława Lufta
wygłoszone przez doc. dr. hab. biol. Jakuba Ząbka

Czcigodny Jubilacie,
Szanowni Państwo zgromadzeni na uroczystej Sesji Naukowej Instytutu Reumatologii i Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego,

przypadł mi w udziale zaszczyt i przyjemność zaprezentowania młodym kolegom, a tym nieco starszym przypomnienia sylwetki i osiągnięć Czcigodnego Jubilata – Pana Profesora Stanisława Lufta.
Pan Profesor Stanisław Luft urodził się 28 sierpnia 1924 r. w Kolnie. Szkołę podstawową, gimnazjum i liceum typu humanistycznego ukończył w Warszawie, gdzie w 1943 r. zdał egzamin dojrzałości na tajnych kompletach licealnych. W czasie wojny uczestniczył w ruchu konspiracyjnym, a następnie w Powstaniu Warszawskim w Batalionie „RUCZAJ” w Śródmieściu. W latach 1945–1950 odbył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. Dyplom lekarza uzyskał 2 stycznia 1952 r. Następnie ukończył specjalizację w zakresie chorób wewnętrznych I stopnia (1955 r.) i w zakresie reumatologii (1959 r.). Stopień doktora nauk medycznych otrzymał 9 listopada 1966 r. w Śląskiej Akademii Medycznej za pracę pt. „Badania immunologiczne nad doświadczalnym zapaleniem stawów wywołanym u szczurów przy pomocy adjuwantu Freunda”. Stopień doktora habilitowanego nauk medycznych uzyskał w Instytucie Reumatologicznym w Warszawie 30 maja 1980 r. na podstawie rozprawy pt. „Badania nad udziałem immunologicznego układu wydzielniczego w chorobach reumatycznych”. W 1992 r. otrzymał tytuł naukowy profesora.
Po uzyskaniu absolutorium w 1950 r. prof. Luft pracował jako laborant analityk, a następnie jako asystent na Oddziale Urologicznym Szpitala Praskiego. Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego został skierowany w trybie nakazu pracy do podjęcia obowiązków lekarza asystenta na szpitalnych oddziałach wewnętrznych – najpierw w Będzinie, a następnie w Sokołowie Podlaskim. Od stycznia 1955 r. pracował w Instytucie Reumatologicznym w Warszawie, pełniąc kolejno funkcje: asystenta Kliniki Reumatologicznej (do maja 1965 r.), kierownika Polikliniki dla Dorosłych (do września 1966 r.). Od października 1966 r. został zatrudniony w Zakładzie Mikrobiologii i Serologii Instytutu Reumatologicznego – początkowo jako adiunkt, a następnie od 1 stycznia 1981 r. jako kierownik Pracowni Serologicznej, od 1 lipca 1981 r. na stanowisku docenta, a od 1 sierpnia 1988 r. jako kierownik Zakładu.
Etapami pracy naukowej prof. Stanisława Lufta były dwa wyjazdy zagraniczne. W 1978 r. pracował przez 9 miesięcy w Uniwersyteckiej Klinice Reumatologicznej w Bazylei (Szwajcaria) jako p.o. kierownika laboratorium reumatologiczno-immunologicznego, a w okresie od 1 lutego 1986 r. do 30 czerwca 1987 r. był zatrudniony na uniwersytecie w Rochester NY (USA) w Arthritis and Immunology Unit, gdzie wykonywał trzy prace z zakresu immunologii młodzieńczego zapalenia stawów, w szczególności w odniesieniu do immunologicznego układu wydzielniczego.
Wcześniejsze dwa konkretne projekty zagranicznych stypendiów naukowych (w 1958 i 1968 r.) nie doszły do skutku z przyczyn natury politycznej i światopoglądowej.
Mimo odejścia na emeryturę z dniem 31 grudnia 1994 r., Pan Profesor uczestniczy w życiu Instytutu Reumatologii, będąc aktywnym członkiem Rady Naukowej IR. Pan Profesor zawsze chętnie angażuje się w prace Zakładu Mikrobiologii i Serologii, służąc radą i swoją głęboką wiedzą z dziedziny reumatologii. Ponadto nadal aktywnie pracuje jako konsultant reumatolog w Przychodni Profesorsko-Ordynatorskiej w Warszawie.
Zainteresowania w pierwszych latach pracy prof. Stanisława Lufta koncentrują się na zagadnieniach epidemiologii chorób reumatycznych, w tym na opracowaniu metodyki badań z tego zakresu, które znalazły zastosowanie nie tylko w badaniach Profesora, ale także innych autorów.
Dalsze prace Pana Profesora dotyczą zagadnień reumatologii klinicznej, farmakoterapii oraz metod serologiczno-immunologicznych stosowanych w reumatologii. Zakres prac jest bardzo szeroki i różnorodny, na co wskazuje tematyka tych badań – m.in. wskaźniki immunologiczne procesu chorobowego i efektów leczenia, analiza humoralnych zjawisk immunologicznych, problem kompleksów immunologicznych, badanie procesów limfoproliferacyjnych w chorobach reumatoidalnych, alternatywna droga aktywacji dopełniacza.
Szczególnie ważne, z punktu rozwoju wiedzy, było zainteresowanie się Pana Profesora immunologicznym układem wydzielniczym, a głównie jego dysfunkcją i zaburzeniami w układowych chorobach tkanki łącznej. Efektem tych zainteresowań były bardzo istotne konstatacje dotyczące podwyższenia poziomu sIgA w ślinie pobranej z przyusznicy i, co najważniejsze, wykrycie dotychczas nieopisanego nowego autoprzeciwciała dla cząstki wydzielniczej (Sc – secretory component). W końcowej fazie tych prac miałem honor uczestniczyć jako młody asystent.
Przedmiotem zainteresowań Pana Profesora w latach 1990–1995 było zagadnienie wykrywania i znaczenia klinicznego surowiczych przeciwciał przeciwko kardiolipinie w układowych chorobach tkanki łącznej; badania te nadal są kontynuowane w ramach prac nad zespołem antyfosfolipidowym.
Obok licznych zainteresowań i prac o charakterze teoretycznym Profesor nigdy nie przestał być lekarzem, w którego centrum zainteresowania jest chory człowiek.
Pan Profesor Stanisław Luft jest autorem 170 prac naukowych, 5 publikacji książkowych, a także wielu rozdziałów w podręcznikach.
Właściwie od samego początku swojej pracy (tj. od 1957 r.) Pan Profesor prowadził w Instytucie Reumatologicznym wykłady i ćwiczenia z zakresu reumatologii i immunologii, a w latach 1960–1973 wygłaszał cykl wykładów z zakresu reumatologii dla studentów Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie.
Przez 16 lat prof. Stanisław Luft był sekretarzem redakcji, a przez 4 lata redaktorem naczelnym kwartalnika „Reumatologia”.
Trzeba także wspomnieć o wykładach prowadzonych przez Pana Profesora, od 1957 r. do dziś, w Wyższym Warszawskim Seminarium Duchownym w Warszawie, dotyczących zagadnień medycyny pastoralnej. Pan Profesor jest także autorem unikatowego podręcznika z tej dziedziny.
Ponadto był i nadal jest Pan Profesor wspaniałym wychowawcą wielu młodych pracowników naukowych, do których i ja mam honor się zaliczać. I tu moja osobista refleksja dotycząca metody dydaktycznej Pana Profesora. Gdy w 1973 r. przyszedłem do pracy w Zakładzie Mikrobiologii i Serologii IR, i nic nie wydawało mi się niemożliwe, a zatem chciałem iść na skróty – przekazał mi Pan Profesor walor codziennej systematycznej, planowej pracy i chwała Mu za to.
Od samego początku swojej kariery jest Pan Profesor aktywnym członkiem wielu Towarzystw Naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego (od 1996 r. członek honorowy), Polskiego Towarzystwa Biochemicznego, Polskiego Towarzystwa Immunologicznego, Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi oraz Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich.
W 1980 r. Profesor uczestniczył aktywnie w zorganizowaniu NSZZ „Solidarność” w naszym Instytucie.
Za całokształt działalności otrzymał Pan Profesor Stanisław Luft wiele odznaczeń państwowych, a także kościelnych, m.in.: Warszawski Krzyż Powstańczy (1982 r.), Odznaczenie Papieskie „Pro Ecclesia et Pontifice” (1990 r.), Krzyż Armii Krajowej (1995 r.) i Złoty Krzyż Zasługi (2001 r.).
Ma trzech synów; jeden jest lekarzem, a dwaj pracują w służbie państwowej.
Pan Profesor jest człowiekiem iście „renesansowym” – w najlepszym tego słowa znaczeniu, gdyż jego zainteresowania i aktywność pozazawodowa są niezwykle szerokie i mnie, jako człowiekowi z pokolenia już powojennego, pozostaje tylko podziw dla zaangażowania i witalności pokolenia „Kolumbów”.
Zacznę od tego, co uważam za niezwykle istotne – to służba Kościołowi Powszechnemu i społeczeństwu, ponieważ Pan Profesor wraz z Małżonką przez ponad 25 lat prowadzili prelekcje na temat płciowości człowieka, małżeństwa i naturalnego planowania rodziny, regularnie dla grup narzeczonych w parafii św. Andrzeja Boboli w Warszawie, a doraźnie – dla innych grup młodzieżowych.
Należy również wspomnieć o zainteresowaniach Pana Profesora muzyką. Już w latach 30. (w gimnazjum) był Pan Profesor członkiem orkiestry dętej tegoż gimnazjum. W czasie wojny przez 2 lata uczył się gry na flecie w Konserwatorium Muzycznym. A dzisiaj Pan Profesor zawsze umila nam spotkania kolędowe swą grą na fletach prostych. Jest także miłośnikiem łaciny i starożytnej greki. Z innych zainteresowań Pana Profesora mogę wymienić także stolarstwo i szycie na maszynie. W dziedzinie „stolarki” jest Pan Profesor nie tylko mistrzem, ale i artystą.
Prywatnie Pan Profesor to człowiek bezpośredni, ciepły i uczynny i chociaż jest już 15 lat na emeryturze, zawsze chętnie służy nam – młodszym – radą i doświadczeniem, i żadna – nawet najdłuższa „laudacja” – nie jest w stanie choć w przybliżeniu oddać w pełni Jego zasług dla, jak sądzę, wielu społeczności.