eISSN: 2299-0038
ISSN: 1643-8876
Menopause Review/Przegląd Menopauzalny
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Special Issues Editorial board Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Publication charge Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank


4/2007
vol. 6
 
Share:
Share:

Analysis of hair zinc concentration changes in women during perimenopausal transition

Edyta Wlaźlak
,
Aldona Dunicz-Sokolowska
,
Grzegorz Surkont
,
Tomasz Stetkiewicz
,
Alfreda Graczyk

Przegląd Menopauzalny 2007; 4: 220–222
Online publish date: 2007/08/28
Article file
- analiza zmiany.pdf  [0.05 MB]
Get citation
 
 
Fizjologiczne funkcje cynku wiążą się z jego występowaniem w ok. 60 różnych enzymach – anhydrazach, dehydrogenazach, proteinazach, peptydazach i fosfatazach. Spełnia on wiele podstawowych funkcji w organizmie człowieka na różnych etapach jego życia [1–9]. Cynk jest niezbędny w syntezie insuliny. Jako składnik różnych enzymów lub ich aktywator bierze udział w metabolizmie białek i węglowodanów oraz przypuszczalnie tłuszczy [3]. Cynk wraz z miedzią stanowią centra aktywne dysmutazy nadtlenowej Cu, Zn-SOD, pełniącej funkcję ochronną przed utleniającym działaniem wolnych rodników [5–7, 9]. Odgrywa także istotną rolę w działaniu układu rozrodczego [4]. Jako antagonista kadmu i ołowiu zabezpiecza przed zatruciem tymi toksycznymi pierwiastkami. Przyswajanie go przez organizm jest bardzo różne, w zależności od jakości pożywienia, formy chemicznej związku, dawki oraz interakcji zachodzących między cynkiem a innymi pierwiastkami i związkami. Przyswajaniu cynku sprzyja obecność witaminy A [5–7]. Istotny metabolicznie antagonizm zachodzi pomiędzy cynkiem i kadmem [1–3, 5–9]. W nadmiarze jony cynku stają się niebezpieczne.
W organizmie mogą powstawać nieprawidłowości metabolizmu związane zarówno z niedoborami, jak i nadmiarami jonów cynku i innych, pozostających z nim w zależnościach synergistycznych lub antagonistycznych [6, 7].
Podczas badań naukowych przeprowadzanych u ludzi napotyka się różne problemy. Pacjenci często mają trudności ze sprecyzowaniem samopoczucia i określeniem dolegliwości. Zbieranie informacji o diecie i warunkach ekonomiczno-ekologicznych pacjenta jest niełatwe. Analiza składu chemicznego pierwiastków we włosach wydaje się być obiecującą metodą diagnostyki wstępnej [1, 2, 8]. Aminokwasy będące składnikami budulcowymi keratyny włosa (cysteina, arginina, histydyna) zawierają reszty mające zdolność chelatowania metali, dzięki czemu jony tych metali są trwale wbudowywane do struktury a-helikalnej keratyny [1, 2]. Stężenie cynku we włosach jest ok. 100 razy większe niż stężenie cynku w surowicy krwi, co ułatwia szacowanie całkowitej zawartości tego pierwiastka w organizmie w ciągu ostatnich kilku miesięcy [2].

Cel pracy

Celem pracy była analiza zmian stężenia cynku we włosach kobiet w okresie okołomenopauzalnym.

Materiał i metody


W Zakładzie Chemii i Spektroskopii Instytutu Optoelektroniki WAT w Warszawie dokonano analizy chemicznej włosów pod kątem określenia stężenia cynku. Włosy naturalne (niefarbowane) pobierano z 6 punktów głowy. Do analizy brano ok. 200 mg włosów o długości ok. 3–4 cm, licząc od skóry. Włosy były myte w wodzie z dodatkiem detergentów bezmetalicznych, płukane 3-krotnie wodą podwójnie destylowaną. Po wysuszeniu włosy ponownie poddawano myciu w mieszaninie metanolu-acetonu w aparacie Soksheta. Po powtórnym wysuszeniu włosy poddawano mineralizacji na mokro, używając mieszaniny kwasu nadchlorowego i azotowego w stosunku 1:3. Następnie odparowywano nadmiar kwasów. Zawartość przenoszono do kolby miarowej, następnie dopełniano wodą destylowaną do 25 ml. Zawartość biopierwiastków i metali toksycznych oznaczono metodą AAS. Cynk oznaczano w płomieniu, stosując krzywe wzorcowe [1].
Przeanalizowano wyniki stężenia cynku we włosach 258 kobiet w wieku 42–58 lat. Kobiety pochodziły z różnych części Polski. Przeważały mieszkanki dużych miast, głównie Warszawy i Łodzi. Większość kobiet miała wykształcenie średnie i wyższe. Do analiz statystycznych wykorzystano program Statistica 7.1 (StatSoft PL).

Wyniki

W badanej grupie 258 kobiet przeprowadzono analizę rozrzutu (wariancji) i analizę korelacji z wiekiem. Analiza wariancji i testy jednorodności wariancji Levene’a i Browna-Forsytha nie wykazała istotnych różnic jednorodności wariancji pomiędzy grupami wiekowymi badanych kobiet. Rozkłady zachowują symetryczność (wartości średnich arytmetycznych pokrywają się w granicach średniego błędu szacunku średniej z medianami). Analiza istotności różnic średnich oraz analiza korelacji stężeń cynku z wiekiem wskazuje na lekką tendencję spadkową stężeń cynku w badanym przedziale wiekowym (średnie stężenie Zn w wieku 42–46 lat wynosi 178–180 [mcg/g s.m. wł.], w wieku 56–58 lat 169–172 [mcg/g s.m. wł.] (r=-0,15; p=0). Przedziały kwartylowe Q25–Q75 oszacowano na 166–205 [mcg/g s.m. wł.]. Odstępstwa od wskazanych przedziałów (np. kwartylowych) mogą być sygnałem rozwijającego się stanu chorobowego. Zawartość cynku we włosach kobiet przedstawiono na ryc. 1.

Dyskusja

Monitorowanie stężeń poszczególnych biopierwiastków w organizmie kobiety przez dłuższy czas może być przydatne w obiektywizacji uzyskiwanych wyników różnych badań. Wielomiesięczna analiza diety oraz suplementów stosowanych przez pacjentki nie jest łatwa. Analiza informacji na temat diety przekazanych przez pacjentki nie jest bowiem w stanie wykazać wielu istotnych aspektów związanych z metabolizmem różnych pierwiastków, np. wynikających z różnic we wchłanialności czy zachodzących pomiędzy nimi interakcji. Badanie włosów pozwala na wielomiesięczną lub wieloletnią analizę procesów biochemicznych, zachodzących w organizmie ludzkim poprzez nieinwazyjne pobieranie włosa co 3–6 mies. [1, 8]. Przeprowadzone analizy wskazują na spadkową tendencję zawartości cynku w organizmach zdrowych kobiet w okresie premenopauzy. Pacjentki, u których stwierdzono znaczne odstępstwa od przedziałów normatywnych [8] (tzn. zbyt wysokie lub zbyt niskie poziomy stężeń cynku), wymagają dalszej diagnostyki, w tym koniecznego zbadania zawartości innych pierwiastków. Kompleksowa analiza zawartości pierwiastków we włosach może okazać się metodą pomocniczą w diagnostyce i leczeniu zaburzeń okresu przekwitania [1, 4, 8].
Kojarzenie zawartości biopierwiastków w łatwo dostępnych tkankach, takich jak włosy, ze stanami patologicznymi organizmu w okresach intensywnych zmian hormonalnych stwarza nowe możliwości monitorowania i łagodzenia przejścia pacjentek przez poszczególne fazy okresu okołomenopauzalnego.
Ogólnymi objawami deficytu cynku w okresie okołomenopauzalnym mogą być:
• choroby skóry,
• brak apetytu,
• kurza ślepota,
• drżenie kończyn,
• łamliwość paznokci,
• łamliwość i wypadanie włosów,
• rozstępy na skórze,
• niedobór pigmentu,
• podatność na zakażenia,
• przedłużająca się suchość oczu,
• stany depresyjne,
• stany zagubienia,
• upośledzenie sprawności ruchowej,
• nieprawidłowe odczuwanie smaku,
• wydłużony czas gojenia się ran,
• zaburzenia mowy,
• znużenie,
• zmęczenie.
Objawami ginekologicznymi mogą być:
• brak popędu płciowego,
• zaburzenia miesiączkowania,
• suchość pochwy,
• podatność na zakażenia bakteryjne przewodu moczowego.
Do ostrych objawów zatrucia cynkiem należą osłabienie, wymioty i niedokrwistość. Zatrucia cynkiem następują głównie w wyniku spożycia owoców lub warzyw opryskiwanych preparatami cynkowymi lub produktów przechowywanych w naczyniach cynkowych. Nadmiar tego pierwiastka może stanowić jedną z przyczyn powstawania nowotworów [1, 5, 9].
Cynk dostarczany z pożywieniem może pokryć zapotrzebowanie organizmu pod warunkiem dobrego wchłaniania. Najlepszymi źródłami cynku są mleko, mięso, wątroba, jaja, owoce morza i pełne ziarna. Przeciętnie dorosły człowiek w pokarmie spożywa dziennie (przed wchłonięciem) średnio 10–16 mg cynku [9]. Dzienne zapotrzebowanie komórkowe (po wchłonięciu) cynku dla kobiet dorosłych szacuje się na 2–3 mg [9].

Wnioski

Stężenia cynku we włosach przebadanej grupy kobiet, będących w okresie okołomenopauzalnym, obniżają się wraz z wiekiem.

Piśmiennictwo


1. Radomska K, Graczyk A, Konarski J. Contents of macro- and microelements in human body determined by hair analysis. Populational study. Clin Chem Enzym Comms 1993; 5: 105-18.
2. Karczewski J. Pierwiastki chemiczne we włosach aspekty biochemiczne i diagnostyczne. Post Hig Med Dosw 1998; 52: 283-95.
3. Kabata-Pendias A, Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
4. Speroff L, Fritz M. Menopause and the Perimenopausal Transition. In: Clinical gynecologic endocrinology and infertility. 7th ed. Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia 2005; 621-88.
5. Biochemia Harpera. Murray R, Granner D, Mayes P, et al. (eds). 24th ed. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998; 1-1074
6. Williams R. Minerals in Human Life. In: Encyclopedia of Human Biology. Dullbecco R (ed.). Academic Press 1991; 1-5: 47-53.

7. da Silva F, Williams R. The Biological Chemistry of the Elements. The Inorganic Chemistry of Life. Clarendon Press, Oxford 1999.
8. Dunicz-Sokolowska A, Wlaźlak E, Surkont G, et al. Contents of bioelements and toxic metals in Polish population determined by hair analysis. Part IV. Adults aged 40-60. Magnes Res 2007; 20: 136-47.
9. Wiąckowski S. Próba ekologicznej oceny żywienia, żywności i składników pokarmowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Copyright: © 2007 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.