Częstość występowania i czynniki związane z wynaczynieniem chemioterapii

Wstęp:
Ogólnoustrojowa terapia przeciwnowotworowa jest przyczyną wielu powikłań. Jednym z efektów ubocznych może być wynaczynienie cytostatyków. Jest to niezamierzone uwolnienie leku z żyły do otaczających tkanek lub bezpośrednie nacieczenie tkanek. Stosowanie leków, które mogą być podawane metodami innymi niż wstrzyknięcie dożylne (np. tabletki) nie zawsze jest możliwe. Zostały wskazane różne czynniki, które mogą przyczynić się do wynaczynienia leku. W zależności od mechanizmu działania leku uszkadzającego naczynie należy podjąć odpowiednią terapię. Celem pracy było określenie częstości występowania wynaczynienia oraz czynników związanych z wynaczynieniem na oddziałach ambulatoryjnych i stacjonarnych ośrodka onkologicznego.

Materiał i metody:
Badaniem objęto 151 pacjentów, którzy w latach 2017–2019 w Centrum Onkologii im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy otrzymali chemioterapię, podczas której doszło do wynaczynienia leku. Zdarzenia analizowano, biorąc po uwagę lek, charakterystykę pacjenta, długość i czas podania leku oraz objawy wynaczynienia. Przeprowadzono retrospektywną analizę dokumentacji medycznej.

Wyniki:
Liczba zastosowanych terapii systemowych wyniosła 145 003 w warunkach szpitalnych i 120 933 w warunkach ambulatoryjnych (ogółem w latach 2017–2019). Częstość występowania wynaczynienia odnotowano na poziomie 0,05% w warunkach szpitalnych oraz 0,05% w warunkach ambulatoryjnych. Najczęściej wynaczynionym środkiem był 5-fluorouracyl, a wszystkie zdarzenia wystąpiły drogą obwodową. Wykazano, iż wyraźnie rzadziej do wynaczynienia dochodzi w porze nocnej (8,6%), p < 0,001. W przypadku obszaru objętego wynaczynieniem większość zmian mieściła się w zakresie 2,1–5 cm (68,2%), p < 0,001.

Wnioski:
Rozwiązaniem problemu wynaczynień w onkologii może być zakładanie portów dożylnych u pacjentów onkologicznych. W porze nocnej zaobserwowano istotnie mniej wynaczynień w porównaniu z godzinami porannymi i popołudniowymi. Ważnym aspektem zapobiegania wynaczynieniom chemioterapii może być system monitorowania i analizowania działań niepożądanych.



Introduction:
Systemic anticancer therapy causes many complications, including the extravasation of cytostatics. Extravasation arises from the unintentional release of a drug from the vein into the surrounding tissues or through direct tissue infiltration. Unfortunately, using drugs administered by methods other than intravenous injection (such as tablets) is not always possible. Various factors can contribute to extravasation of drugs, and depending on the mechanism of the drug damaging the vessel, appropriate therapy should be used. The aim of the study is to determine extravasation incidence and the associated factors in outpatient and inpatient departments of the cancer center.

Material and methods:
The study involved a retrospective analysis of 151 medical records of patients who experienced drug extravasation while receiving chemotherapy at the Professor Franciszek Lukaszczyk Cancer Center in Bydgoszcz in 2017–2019. Extravasation events were analyzed based on the drug used, treatment administration time and duration, extravasation symptoms, and patient characteristics.

Results:
The number of systemic therapies adminis- tered was 145,003 in the inpatient setting and 120,933 in the outpatient setting, with an extravasation incidence of 0.05% in both. The most commonly extravasated agent was 5-fluorouracil, with all events occurring via the peripher- al route. Extravasation occurred less frequently at bedtime (8.6%, p < 0.001), and most lesions ranged 2.1–5 cm (68.2%, p < 0.001).

Conclusions:
Placing intravenous ports in oncology patients may solve the issue of extravasation. Since significantly fewer extravasations occurred at night than in the morning and early afternoon, a system for monitoring and analyzing side effects is crucial for prevention of chemotherapy extravasation.