HISTORIA KARDIO- I TORAKOCHIRURGII
Polski wkład w poznanie patofizjologii i anatomii tetralogii Fallota – praca Oskara Widmanna z 1881 roku

Wrodzona wada serca określana powszechnie znanym terminem tetralogii Fallota była przedmiotem zainteresowania wielu badaczy, swą eponimiczną nazwę zawdzięcza zaś upowszechnieniu przez Maude Abbott nazwiska Étienne-Louisa Artura Fallota, autora publikacji w „Marseille Médical” w roku 1888 [1]. Zarówno przed Fallotem, jak i po jego publikacji powstawało wiele wartościowych prac na temat tetralogii, z których wiele mogłoby być źródłem nazwy dla przedmiotowej wady serca. W grupie badaczy i zbiorze opublikowanych współcześnie Fallotowi prac znajduje się także publikacja polskiego lekarza Oskara Widmanna, która poza tym, że opisuje wadę, o 7 lat wyprzedzając Fallota, stanowi najprawdopodobniej pierwszy w światowej literaturze naukowy opis innej wady towarzyszącej tetralogii – dwujamowej prawej komory. Pragniemy przybliżyć sylwetkę wybitnego polskiego lekarza, profesora medycyny Uniwersytetu Jagiellońskiego i Lwowskiego, który w roku 1881 wydał swoją najcenniejszą pracę Przypadek zwężenia tętnicy płucnej [2] (ryc. 1.). Znajomość sylwetki i historycznego dorobku Oskara Widmanna wydaje się cenna szczególnie w jego ojczyźnie, gdzie współcześnie epidemiologia, diagnostyka i leczenie tetralogii Fallota w ocenie wyników wczesnych, jak również odległych nie odbiega od najlepszych danych światowych.

Podążając zatem zgodnie z chronologią, wrodzona wada serca określana jako zespół Fallota (1850–1911) była przedmiotem zainteresowania E. Sandiforda z Lejdy i E. Gintraca (1791–1877), którzy przed Fallotem dokonali wcześniejszego opisania rzeczonej patologii. Mimo że znacznie wyprzedzili w tym względzie Fallota, na trwale zwyczajowo wiązanego z „zespołem” (tetralogią), także nie pośród nich należy doszukiwać się autora pierwszego opisu. Podaje się bowiem, że pierwszym był Nicolaus Steno (v. Niels Stensen – 1638–1686), który w 1671 r. opisywał swoje spostrzeżenie podobnej wady, co ciekawe – u noworodka obciążonego ponadto ektopią serca, czyli wytrzewieniem poza obręb klatki piersiowej (z rozszczepem mostka). Jeszcze dwaj inni wielcy badacze wpisali się pośrednio w historię odkrycia „zespołu Fallota”, starając się powiązać przyczynowo ubytek międzykomorowy ze zwężeniem tętnicy płucnej. Byli to John William Hunter (1728–1793), który w 1783 r. pierwszy starał się wyjaśnić związek między zwężeniem tętnicy płucnej a obecnością ubytku w przegrodzie międzykomorowej serca – uważał mianowicie zwężenie tętnicy płucnej za pierwotne, natomiast ubytek za następstwo tej wady;...


View full text...