List do redakcji Współczesnej Onkologii

Szanowny Panie Redaktorze,


bisfosfoniany to leki o sprawdzonej skuteczności w zmniejszaniu liczby powikłań kostnych i bólu u chorych z przerzutami do kości. Leki te są dobrze tolerowane i w grupie pacjentów z prawidłową funkcją nerek uważane za bezpieczne [1]. W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia o możliwości wystąpienia martwicy kości szczęk (ONJ – osteonecrosis of the jaw) u pacjentów leczonych dożylnymi bisfosfonianami. Również w naszej klinice zaobserwowaliśmy przypadek ONJ u chorej z rakiem piersi, długotrwale leczonej bisfosfonianami. Należy się spodziewać wzrostu częstości tego powikłania, dlatego wydaje się ważne, by zwrócić uwagę czytelników na ten dość rzadki, ale ważny problem.
Etiologia ONJ nie jest w pełni wyjaśniona. Do niedawna opisywano przypadki martwicy kości u pacjentów po radioterapii nowotworów regionu głowy i szyi. W 2003 r. Marx opisał 36 przypadków ONJ u pacjentów leczonych dożylnymi bisfosfonianami (pamidronian i kwas zoledronowy) [2]. Od tego czasu pojawiły się liczne doniesienia o podobnych przypadkach. W związku z tym powstały specjalne wytyczne dotyczące pacjentów z ONJ, pacjentów rozpoczynających leczenie bisfosfonianami i dla chorych w trakcie terapii [4].
Martwica kości szczęk pojawia się u 1 do 10% pacjentów leczonych dożylnymi bisfosfonianami i ryzyko wystąpienia tego powikłania rośnie z czasem trwania terapii. Pierwszym objawem jest zwykle uwidocznienie się fragmentu odsłoniętej kości, częściej żuchwy niż szczęki. U większości pacjentów jest następstwem przebytego wcześniej zabiegu stomatologicznego (ekstrakcji zęba), chociaż możliwe jest również wystąpienie tych zmian bez wcześniejszego urazu. Zwykle w krótkim czasie dołącza się ból związany z infekcją lub otarciem sąsiednich tkanek miękkich przez nierówną powierzchnię wystającej kości.
Nie ma jednoznacznych cech radiologicznych charakterystycznych dla ONJ. Najczęściej opisywane są zmiany osteolityczne. Wczesne zmiany są mało widoczne [5].
Nie zaleca się wykonywania otwartych biopsji, gdyż wiąże się to z ryzykiem nasilenia zmian martwiczych w kości. W przypadku podejrzenia przerzutów, przy wykonywaniu biopsji należy koniecznie posłać część pobranego materiału do badania bakteriologicznego, gdyż powikłania bakteryjne są bardzo częste w tym schorzeniu.

Zaleca się leczenie zachowawcze. Należy zwrócić uwagę pacjentów na konieczność specjalnej higieny jamy ustnej. Po delikatnym myciu jamy ustnej zaleca...


View full text...