Prawo pacjenta do kontaktu ze zwierzętami towarzyszącymi jako element humanizacji opieki medycznej

Prawo pacjenta do kontaktu ze zwierzętami towarzyszącymi to istotny element humanizacji opieki medycznej. Więź człowieka ze zwierzęciem, szczególnie w chorobie, osamotnieniu i podczas hospitalizacji, ma znaczenie terapeutyczne, emocjonalne i duchowe. Na podstawie dowodów naukowych z zakresu terapii i interwencji z udziałem zwierząt podkreślono ich wpływ na redukcję stresu, poprawę nastroju, obniżenie ciśnienia krwi i zwiększenie motywacji pacjentów do leczenia. Bezwarunkowe ograniczanie kontaktu pacjenta ze zwierzętami towarzyszącymi może naruszać prawa człowieka chronione aktami prawnymi, w tym ustawą o prawach pacjenta czy Konstytucją RP. Jednocześnie brakuje przepisów zakazujących wizyt zwierząt w placówkach medycznych, a ograniczenia wynikają głównie z regulaminów wewnętrznych szpitali. Należy odróżnić zooterapię od wizyt osobistych zwierząt pacjentów. Autor przywołuje zalecenia SHEA, według których ryzyko epidemiologiczne wizyt zwierząt osobistych jest niskie. W odpowiedzi na istniejący dysonans zaproponowano „Kartę praw pacjenta do kontaktu ze zwierzętami towarzyszącymi”, definiującą prawo do więzi, równości w odwiedzinach, pożegnania, bezpieczeństwa i poszanowania godności. Wprowadzenie Karty ma wspierać holistyczne, empatyczne podejście w opiece medycznej, integrujące wymiar emocjonalny i duchowy pacjenta, oraz pobudzać społeczną wrażliwość na prawa chorych do więzi, relacji i bliskości. Realizacja zasad Karty wymaga świadomości społecznej, wiedzy profesjonalistów, współpracy interdyscyplinarnej i stanowi krok ku pełniejszej humanizacji medycyny.

The patient’s right to contact with companion animals is an essential element of the humanization of medical care. The bond between humans and animals—especially during illness, loneliness, and hospitalization—has therapeutic, emotional, and spiritual significance. Based on scientific evi­dence from animal-assisted therapy and animal-assisted interventions, the article highlights their impact on reducing stress, improving mood, lowering blood pressure, and increasing patients’ motivation for treatment. Unconditional restrictions on patient–animal contact may violate human rights protected by legal acts, including the Polish Patient Rights Act and the Constitution of the Republic of Poland. At the same time, there are no legal provisions prohibiting animal visits in healthcare facilities; existing limitations stem mainly from hospitals’ internal regulations. A distinction should be made between animal-assisted therapy and personal pet visits. The author cites SHEA guidelines indicating that the epidemiological risk associated with personal animal visits is low. In response to the existing gap, the Patient’s Charter of Rights to Contact with Companion Animals has been proposed, defining rights to emotional bonds, equality in visits, farewells, safety, and respect for dignity. The introduction of the Charter aims to promote a holistic, empathetic approach to medical care that integrates the patient’s emotional and spiritual dimensions and fosters social sensitivity to patients’ rights to connection, relationship, and closeness. Implementing the Charter’s principles requires public awareness, professional knowledge, and interdisciplinary collaboration, representing a step toward the fuller humanization of medicine.