1. Maruszewski B, Tobota Z. 17 Raport Krajowego Rejestru Operacji Kardiochirurgicznych 2022.
2.
Jasiński M, Płonek T. Niedomykalność zastawki aortalnej. In: Podstawy chirurgii. Szmidt J, Kużdżał J (eds.). Medycyna Praktyczna, Kraków 2022; 1080-1090.
3.
Rogowski J, Jarmoszewicz K, Siondalski P. Co należy wiedzieć przed operacją kardiochirurgiczną? Przygotowanie chorego do planowanego zabiegu kardiochirurgicznego w chorobie wieńcowej i wadach zastawkowych serca. Choroby Serca i Naczyń 2006; 3: 175-180.
4.
Hasiak J. Stres okołooperacyjny – operacja. Część II: Geneza. Przegl Urol 2012; 73: 1-3.
5.
Misiewicz J, Kobos EM, Sienkiewicz Z, Kryczka T. Natężenie lęku i depresji u pacjentów poddawanych zabiegowi wymiany zastawki aortalnej. Piel Chirur Angiol 2019; 4: 147-153.
6.
Petersen J, Vettorazzi E, Winter L, Schmied W, Kindermann I, Schäfers H. Physical and mental recovery after conventional aortic valve surgery. J Thorac Cardiovasc Surg 2016; 152: 1549-1556.
7.
Prado-Olivares J, Chover-Sierra E. Preoperatory anxiety in patients undergoing cardiac surgery. Diseases 2019; 7: 46.
8.
Papiernik B. Poziom lęku – stan i lęku – cecha a odczuwanie dolegliwości bólowych u pacjentów w okresie okołooperacyjnym. Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2018.
9.
Gorkem U, Togrul C, Sahiner Y, Yazla E, Gungor T. Preoperative anxiety may increase postcesarean delivery pain and analgesic consumption. Minerva Anestesiol 2016; 82: 974-980.
10.
Zemła A, Nowicka-Sauer K, Jarmoszewicz K, Wera K, Batkiewicz S, Pietrzykowska M. Skale oceny lęku przedoperacyjnego. Anestezjol Intens Ter 2019; 51: 66-72.
11.
Pawlak A, Krejca M, Janas-Kozik M, Krupka-Matuszczyk I, Rajewska J, Bochenek A. Ocena lęku i depresji w okresie okołooprecyjnym u pacjentów poddawanych rewaskularyzacji mięśnia sercowego. Psychiatr Pol 2012; 46: 63-74.
12.
Poole L, Ronaldson A, Kidd T, Leigh E, Jahangiri M, Steptoe A. Pre-surgical depression and anxiety and recovery following coronary artery bypass graft surgery. J Behav Med 2017; 40: 249-258.
13.
Greszta E, Siemińska MJ. Poziom lęku-stanu i lęku-cechy u pacjentów zakwalifikowanych do lecenia operacyjnego pomostowaniem aortalno-wieńcowym a percepcja bólu rany pooperacyjnej i innych dolegliwości bólowych. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2008; 54: 157-163.
14.
Wegermann ZK, Mack MJ, Arnold SV, Thompson CA, Ryan M, Gunnarsson C, Strong S, Cohen DJ, Alexander KP, Brennan JM. Anxiety and depression following aortic valve replacement. J Am Heart Assoc 2022; 11: e024377.
15.
Sun J, Meng O, Wang Y, Zhao W, Sun F, Liu J, Liu J. Comparison of the levels of depression and anxiety in elderly aortic stenosis patients treated with surgical or transcatheter aortic valve replacement. J Cardiothorac Surg 2022; 17: 141.
16.
Heilmann C, Kaps J, Hartmann A, Zeh W, Anjarwalla AL, Beyersdorf F, Siepe M, Joos A. Mental health status of patients with mechanical aortic valves, with ventricular assist devices and after heart transplantation. Interact Cardiovasc Thorac Surg 2016; 23: 321-325.
17.
Cierpiałkowska L, Sęk H. Psychologia kliniczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
18.
Krakowska B, Grudzień G, Suliga M, Kapelak B, Bartuś K. The impact of anxiety experienced by patients scheduled for coronary artery bypass surgery on perceived pain, self-efficacy and body esteem in the perioperative period. Kardiochirur Torakochir Pol 2024; 21: 79-85.
19.
Sosnowski T, Wrześniewski K, Jaworowska A, Fecenec D. STAI – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2002.
20.
Gage M, Noh S, Polatajko H.J, Kaspar V. Measuring perceived self-efficacy in occupational therapy. Am J Occup Ther 1994; 48: 783-790.
21.
Lipowska M, Lipowski M. Polish normalization of the Body Esteem Scale. Health Psychol Rep 2013; 1: 72-81.
22.
Adib-Hajbaghery M, Miranzadeh S, Tahmouresi M, Azizi-Fini I. Body image before and after coronary artery bypass graft surgery: comparison and its contributing factors. BMC Psychol 2020; 8: 78.
23.
Robaszkiewicz-Bouakaz R, Smektała E, Branecka-Woźniak D, Wieder-Huszla S, Owsianowska J, Jurczak A. Poziom nasilenia lęku u pacjentów leczonych chirurgicznie. Pielęg Pol 2019; 3: 265-270.
24.
Salzmann S, Salzmann-Djufri M, Wilhelm M, Euteneuer F. Psychological preparation for cardiac surgery. Curr Cardiol Rep 2020; 22: 172.
25.
Salzmann S, Laferton JAC, Shedden-Mora MC, Horna N, Gärtner L, Schröder L, Raue J, Schade-Brittinger C, Murmann K, Rastan A, Andrási TB, Böning A, Salzmann-Djufri M, Löwe B, Brickwedel J, Albus C, Wahlers T, Hamm A, Hil- ker L, Albert W, Falk V, Zimmermann T, Ismail I, Strauß B, Doesn’t T, Schedlowski M, Moosdorf R, Rief W. Pre-surgery optimization of patients’ expectations to improve outcome in heart surgery: study protocol of the randomized controlled multi-center PSY-HEART-II trial. Am Heart J 2022; 254: 1-11.
