eISSN: 1897-4252
ISSN: 1731-5530
Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska/Polish Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Supplements Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Contact Instructions for authors Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
2/2010
vol. 7
 
Share:
Share:

Torakochirurgia
Usefulness of scintigraphy in the diagnostics of patients after splenectomy: a case report

Norbert Wójcik
,
Janusz Wójcik
,
Tomasz Grodzki
,
Bartosz Kubisa
,
Jarosław Pieróg

Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2010; 7 (2): 170–172
Online publish date: 2010/06/30
Article file
- Wójcik.pdf  [0.21 MB]
Get citation
 
 
Wstęp
W diagnostyce układu oddechowego i narządów klatki piersiowej wykorzystuje się scyntygrafię dla oceny m.in. perfuzji i wentylacji płucnej, a także zmian w układzie kostnym żeber, mostka i kręgosłupa [1–3]. Badania izotopowe mogą być też przydatne w diagnostyce różnicowej zmian opłucnowo-śródpiersiowych, zwłaszcza w przypadkach podejrzanych o charakter splenosis [4].


Opis przypadku
Chory A.R., lat 31, nr hist. ch. 10059/2009 został przyjęty na oddział 1.09.2009 r. z radiologicznym obrazem poszerzonych wnęk płucnych o charakterze węzłowym. W 1999 r. przebył splenektomię w następstwie urazu jamy brzusznej w wypadku komunikacyjnym. W zestawie badań przedoperacyjnych wykonano z tego powodu dodatkowo rozmaz krwi obwodowej, który nie wykazał nieprawidłowych form erytrocytów, typowych dla braku śledziony (ciałka Howella-
-Jolly’ego nieobecne, śladowa anizocytoza i poikilocytoza erytrocytów). Wyniki rozmazu przemawiały za odrodzeniem funkcji śledziony poprzez uaktywnione ogniska autoprzeszczepów tkanki śledzionowej. W rozpoznaniu różnicowym przyjęto dwie hipotezy kliniczne: sarkoidozy w fazie węzłowej lub wszczepionych ognisk tkanki śledzionowej odpowiadających rozpoznaniu thoracic splenosis (TS). Zaplanowano w pierwszej kolejności badanie izotopowe i pobranie węzłów chłonnych do oceny histopatologicznej metodą Danielsa. Choremu wykonano scyntygrafię z dożylnym podaniem koloidu siarczkowego znakowanego technetem 99mTc. Akwizycję przeprowadzono w pozycji leżącej metodą „whole body” oraz SPECT. W obrębie klatki piersiowej nie wykazano patologicznego gromadzenia znacznika. Natomiast w obrębie jamy brzusznej w loży usuniętej śledziony uwidoczniono dwa ogniska intensywnego wychwytu radiokoloidu odpowiadające tkance śledzionowej wraz z równomiernym, prawidłowym rozkładem znacznika w obrębie wątroby (ryc. 1., 2.). W materiale z biopsji Danielsa potwierdzono rozpoznanie sarcoidosis.


Dyskusja
Częstość występowania ognisk splenosis w badaniach autopsyjnych po splenektomiach wykonanych z przyczyn urazowych ocenia się nawet do 67%, najczęściej w obrębie jamy otrzewnej [5]. W literaturze światowej opisano także ok. 70 przypadków ognisk splenosis w obrębie klatki piersiowej (thoracic splenosis – TS), o typie nacieków opłucnowych, śródpiersiowych (nawet o typie węzłowopodobnym) i obwodowych guzów płuc, najczęściej lewostronnych, przy współistniejącym, przebytym uszkodzeniu przepony [6, 7]. Taką sytuację należy także podejrzewać u każdego chorego po przebytej przed laty urazowej splenektomii, diagnozowanego z powodu zmian w obrębie klatki piersiowej, nawet przy nieudokumentowanym urazie przepony [6–8]. Rozpoznanie czynnych ognisk TS, z wykorzystaniem w tym celu badań izotopowych, umożliwia postępowanie zachowawcze i uniknięcie ich usuwania, bowiem ich obecność jest korzystna i przebiega z powrotem funkcji śledziony,
tj. z normalizacją rozmazu krwi obwodowej (brak m.in. ciałek Howella-Jolly’ego i nieprawidłowych form erytrocytów), z normalizacją statusu immunologicznego i ustąpieniem tzw. zespołu asplenii [7, 9, 10]. W diagnostyce ognisk splenosis wykorzystuje się najczęściej scyntygrafię z koloidem siarczkowym lub z własnymi, uszkodzonymi cieplnie i znakowanymi technetem 99mTc erytrocytami. Ta ostatnia metoda jest bardziej swoista, choć trudniejsza technicznie
i niepozbawiona problemów klinicznych [4, 6, 9, 10]. Do chwili obecnej opisano w Polsce jeden przypadek TS pochodzący z ośrodka autorów i przebiegający pod postacią cienia krągłego płuca lewego i powiększonych węzłów okienka aortalno-płucnego w obrazie tomografii komputerowej (TK). Z uwagi na niejasny wynik biopsji cienkoigłowej i onkologiczny wygląd zmian chorego rozpoznano z otwartej biopsji płuca, a badania scyntygraficzne i ocenę rozmazu krwi obwodowej wykonano dopiero w terminie późniejszym (ryc. 3.) [4, 6, 7]. Taki przebieg kliniczny dotyczy większości przypadków TS na świecie, bowiem jest ona niezmiernie rzadko brana pod uwagę w rozpoznaniu wstępnym [7]. Wykonanie scyntygrafii i uniknięcie diagnostyki inwazyjnej dokumentują zespoły, które zetknęły się już z takim problemem klinicznym [9]. Badanie izotopowe w prezentowanym przypadku wykluczyło obecność ognisk TS i ujawniło obecność aktywnych ognisk splenosis w jamie otrzewnej, co w połączeniu z normalizacją rozmazu krwi obwodowej zmniejsza ryzyko potencjalnych, ciężkich powikłań septycznych u chorego w przyszłości [7–9]. W podsumowaniu należy podkreślić, iż u każdego chorego z przebytą pourazową splenektomią i zmianami w obrazie radiologicznym klatki piersiowej należy podejrzewać w rozpoznaniu różnicowym także ogniska splenosis i rozszerzyć diagnostykę o ocenę rozmazu krwi obwodowej i scyntygrafię [4, 7, 9].

Piśmiennictwo
1. Grodzki T. Ocena wybranych parametrów czynności układu oddechowego po operacji wycięcia płata w porównaniu do wycięcia segmentu płucnego z zastosowaniem badań radioizotopowych. Annales Acad Med Stetinensis 2002; 74: 1-112.
2. Wójcik J, Grodzki T, Sedlaczek A, Stankiewicz-Borkiel D, Janowski H, Kochanowski L, Alchimowicz J, Urbański S. Zastosowanie scyntygrafii perfuzyjnej płuc w diagnostyce ropniaka opłucnej. Pneumonol Alergol Pol 1999; 67: 245-250.
3. Krawczyk-Sulisz I, Sedlaczek A, Grodzki T. Radioizotopowa ocena wentylacji i perfuzji po późnej dekortykacji płuca z powodu przewlekłego ropniaka. Pol Przegl Chir 1998; 70: 463-467.
4. Wójcik J, Grodzki T, Kozłowska I, Urbański S, Kubisa B. Przydatność badań scyntygraficznych w diagnostyce autoprzeszczepów śledzionowych do płuc – opis przypadku. Pneumonol Alergol Pol 2008; 76: 456-459.
5. Syed S, Zaharopoulos P. Thoracic splenosis diagnosed by fine-needle aspiration cytology: a case report. Diagn Cytopathol 2001; 25: 321-324.
6. Wójcik J, Grodzki T, Kaseja K. Autoprzeszczepy tkanki śledziony w obrębie jamy opłucnej i płuca – opis przypadku. Pol Przegl Chir 2006; 78: 1014-1018.
7. Wójcik J, Grodzki T. Autoprzeszczepy tkanki śledziony w obrębie jamy opłucnej i płuca. Pol Przegl Chir 2009; 81: 1050-1066.
8. Khosravi MR, Margulies DR, Alsabeh R, Nissen N, Phillips EH, Morgenstern L.
Consider the diagnosis of splenosis for soft tissue masses long after any splenic injury. Am Surg 2004; 70: 967-970.
9. Madjar S, Weissberg D. Thoracic splenosis. Thorax 1994; 49: 1020-1022.
10. Hagman TF, Winer-Muram H, Meyer CA, Jennings SG. Superiority of technetium Tc 99m heat-damaged RBC imaging. Chest 2001; 120: 2097-2098.
Copyright: © 2010 Polish Society of Cardiothoracic Surgeons (Polskie Towarzystwo KardioTorakochirurgów) and the editors of the Polish Journal of Cardio-Thoracic Surgery (Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska). This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.