Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego – zespół jelita nadwrażliwego, zaparcia czynnościowe

Wprowadzenie

Zaburzenia czynnościowe (functional gastrointestinal disorders – FGID) są definiowane jako zmienne kombinacje przewlekłych lub nawracających objawów ze strony przewodu pokarmowego bez zmian strukturalnych lub biochemicznych, które mogłyby wyjaśnić ich obecność. Definicja ta jest oparta na IV kryteriach rzymskich, które zostały opublikowane w 2016 r. W patogenezie FGID kluczowe znaczenie może mieć zaburzenie osi mózgowo-jelitowej, a także zaburzenie mikrobiomu jelitowego. Nie bez znaczenia pozostają również inne czynniki, takie jak: zaburzenia motoryki, nadwrażliwość trzewna, zaburzenia funkcji immunologicznych, zaburzenia na poziomie ośrodkowego układu nerwowego, czynniki humoralne, psychologiczne i genetyczne [1–3]. Zaburzenia czynnościowe mogą obejmować różne obszary przewodu pokarmowego, m.in. przełyk, żołądek i dwunastnicę, jelita, odbyt i odbytnicę. Mogą one współwystępować u tego samego pacjenta, tworząc tzw. zespoły nakładania [4]. Wśród najczęstszych zaburzeń czynnościowych jelit wymienia się: zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome – IBS), zaparcia czynnościowe, biegunkę czynnościową, wzdęcia czynnościowe oraz nieokreślone zaburzenia czynnościowe jelit [1, 3].
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego należą do najbardziej rozpowszechnionych chorób w gastroenterologii i są jedną z częstszych przyczyn wizyt w gabinetach lekarskich [1].
W artykule zostaną przybliżone najważniejsze informacje dotyczące IBS oraz zaparć czynnościowych.

Zespół jelita nadwrażliwego

Zespół jelita nadwrażliwego jest schorzeniem o niewyjaśnionej etiologii. Obecnie za główną jego przyczynę uważa się zaburzenia osi mózg–jelito. Ponadto do rozwoju IBS mogą predysponować zaburzenia mikorobioty jelitowej, np. dysbioza po antybiotykoterapii, zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (small intestinal bacterial overgrowth – SIBO), a nawet przebycie infekcji przewodu pokarmowego o etiologii wirusowej, bakteryjnej lub pasożytniczej. Nie bez znaczenia są również czynniki genetyczne i psychologiczne [5]. Szacuje się, że choroba ta może dotykać nawet 11% populacji ogólnej. W Polsce z powodu IBS może cierpieć 11–13% populacji [6–8].
Rozpoznanie choroby opiera się na obrazie klinicznym oraz wykluczeniu przyczyn organicznych. Według IV kryteriów rzymskich IBS można rozpoznać, gdy pacjent ma nawracający ból brzucha, który występuje co najmniej raz w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące. Ból musi się wiązać co...


View full text...