Znaczenie i rola zwierząt jako elementu terapeutycznego w opiece paliatywnej

W ostatnich latach przybywa doniesień świadczących o korzystnym oddziaływaniu zwierząt na pacjentów objętych opieką paliatywną, a wraz z nimi zwiększa się zainteresowanie tą formą wsparcia osób nieuleczalnie chorych. Kontakt ze zwierzęciem może pozytywnie wpływać na całokształt funkcjonowania człowieka znajdującego się u kresu życia, przynosząc ulgę w cierpieniu zarówno emocjonalnym, jak i cielesnym oraz ułatwiając poruszanie się w zmienionej roli społecznej. Relacja człowieka ze zwierzęciem, niezależnie od tego, czy jest to zwierzę terapeutyczne czy własne, nawet gdy jest krótka i powierzchowna, może być źródłem cennego wsparcia zarówno dla pacjentów, jak i ich otoczenia – osób bliskich, a nawet personelu sprawującego opiekę nad chorym. Mimo tych korzyści rola zwierząt w opiece paliatywnej pozostaje niedoceniana i stosunkowo rzadko jest uwzględniana w standardowych procedurach, co może być powodowane m.in. obawami dotyczącymi aspektów epidemiologicznych i niskiej świadomości na temat możliwości i sposobu aranżowania spotkań pacjentów ze zwierzętami w placówkach medycznych. Warto podkreślić, że więź człowieka z ukochanym zwierzęciem bywa szczególnie silna i zdarza się, że zwierzę jest jedyną bliską żywą istotą dla chorego. W świetle tej wiedzy umożliwienie pacjentom kontaktu ze swoimi pupilami jest wyrazem poszanowania ich niezbywalnego prawa do kontaktu z bliskimi. W Polsce wprowadzanie i przebywanie zwierząt na terenie oddziałów otwartych, takich jak oddziały medycyny paliatywnej, jest dozwolone za zgodą kierownika placówki medycznej. Nie istnieją szczegółowe regulacje prawne dotyczące przebiegu takiej procedury, jednak zastosowanie mają regulacje ogólne dotyczące ochrony zwierząt i ich zdrowia oraz zapobiegania zagrożeniom epidemiologicznym.

In recent years, an increasing number of reports have supported the beneficial effects of animal interaction on patients receiving palliative care. This has coincided with growing interest in this form of support for individuals with terminal illnesses. Contact with animals may positively influence the overall functioning of a person at the end of life, alleviating both emotional and physical suffering, and facilitating adaptation to a changed social role. The human–animal relationship, whether involving a therapy animal or a personal companion, and even when the interaction is brief or superficial, can provide valuable support not only for patients but also for their loved ones and healthcare professionals. Despite these advantages, the role of animals in palliative care remains underappreciated and rarely incorporated into standard clinical practice. This may stem from concerns regarding epidemiological risks and a limited awareness of how to properly organise patient-animal interactions in medical settings. The bond between a human and a beloved animal can be particularly strong and, in some cases, the animal may be the patient’s only close living being. In light of this knowledge, enabling patients to see their pets constitutes an expression of respect for their unquestionable right to maintain connection with their loved ones. In Poland, animals may be brought into open hospital wards, such as palliative care units, with the consent of the facility’s director. There are no specific legal regulations governing such procedures; however, general provisions concerning animal welfare, animal health, and the prevention of epidemiological risks apply.