Współczesne poglądy na patogenezę i leczenie zaburzeń lękowych

W ciągu życia ryzyko zachorowania łącznie na wszystkie zaburzenia, będące przedmiotem niniejszego opracowania dotyczy ponad 10 proc. populacji. Uzasadnia to próbę przybliżenia polskim lekarzom pojęcia i istoty grupy chorób nazywanych zaburzeniami lękowymi. Zaburzenia te zostały wyodrębnione jako oddzielne jednostki diagnostyczne z grupy stanów psychopatologicznych, określanych dawniej jako zaburzenia nerwicowe lub nerwice.








Wstęp


Pojęcie nerwicy jest wieloznaczne, ale na ogół implikuje, że zmiany zachowania lub przeżywania, występujące u pacjentów z takimi zaburzeniami nie mają nasilonego charakteru i nie wynikają z istotnych zmian w strukturze i czynności ośrodkowego układu nerwowego. Patogeneza zaburzeń nerwicowych ma polegać głównie na reakcji psychologicznej, często uwarunkowanej predyspozycjami osobowościowymi na sytuacje zewnętrzne. Tradycyjne zalecenia terapeutyczne istotnie preferują tu oddziaływania psychologiczne, a do doraźnego stosowania środków farmakologicznych należy uciekać się tylko w przypadkach objawów o ekstremalnym nasileniu. W międzynarodowej klasyfikacji chorób (ICD-10), obowiązującej w naszym kraju od 1997 r., omawiane tu zaburzenia kodowane są w grupie F40-45 zaburzeń psychicznych, określanej jako zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i przebiegające pod postacią somatyczną.

W niniejszym opracowaniu opisane zostaną najbardziej znane jednostki chorobowe wśród zespołów lękowych. Należy do nich:

- zespół natręctw (obsessive-compulsive disorder),

- zespół lęku napadowego (panic disorder),

- zespół lęku społecznego – fobia społeczna (social anxiety disorder),

- zespół stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder).

Na nieprecyzyjność pojęcia nerwica pierwsi wskazali psychiatrzy amerykańscy: w tamtejszych systemach diagnostycznych pojęcie nerwicy nie jest używane od 20 lat, a zaburzenia powyższe figurują w grupie zaburzeń lękowych (anxiety disorders). Wyodrębnienie poszczególnych zespołów lękowych jako oddzielnych jednostek diagnostycznych stanowiło konsekwencję badań nad neurobiologią i psychofarmakologicznym leczeniem tych zaburzeń. Okazało się, że w większości zaburzeń lękowych spotyka się wyraźną predyspozycję genetyczną, a często stwierdza się w nich określone zmiany w zakresie neuroprzekaźników mózgowych, a...


View full text...