ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY/REVIEW PAPER
Metody oceny aktywności twardziny układowej

Rozpoznanie twardziny układowej (TU) nie zawsze jest łatwe, szczególnie we wczesnym okresie choroby. Ma to związek z dużą zmiennością rozległości zmian skórnych, różnym stopniem zajęcia narządów wewnętrznych, bardzo zmienną dynamiką przebiegu choroby. Rokowanie co do tempa postępu choroby jest często trudne do przewidzenia. Podział chorych na podgrupy o różnym przebiegu choroby, z różnym nasileniem zajęcia narządów wewnętrznych, ze specyficznymi objawami klinicznymi pozwala łatwiej ustalić rokowanie w TU. Podejmowano wiele prób ustalenia jednoznacznych kryteriów klasyfikacyjnych, pomocnych w rozpoznaniu choroby przebiegającej z zajęciem narządów wewnętrznych. Bardzo istotne w ocenie chorych na TU jest określenie, czy choroba jest w fazie zmian aktywnych, czy też zaawansowanych, nieodwracalnych. Ta ocena decyduje bowiem o rodzaju stosowanej terapii. Podejmowane są również próby ustalenia indeksu aktywności choroby, a także skali stopnia uszkodzenia poszczególnych zajętych procesem chorobowym narządów.
W pracy podjęto próbę przedstawienia metod oceny aktywności choroby oraz oceny ich przydatności do ustalenia właściwej terapii. Intensywne leczenie immunosupresyjne ma uzasadnienie w okresie dużej aktywności choroby, a nie w okresie, gdy mamy do czynienia z nieodwracalnym procesem włóknienia.

The diagnosis of systemic sclerosis (SSc) is not always simple, especially in the early stage of the disease. This is due to considerable changes in the extensiveness of skin changes, different degrees of internal organs involvement, and variable dynamics of the disease. It is often difficult to foresee the speed of disease development. The division of patients into subgroups with various courses of the disease and various internal organs involvement coupled with distinguishing clinical symptoms, makes it easier to predict the prognosis in SSc. There have been numerous attemps to establish clear classification criteria necessary for diagnosis of a disease accompanied with internal organs involvement. It is essential in the diagnosis to determine if the disease is in active changes phase or in the advanced irreversible phase. This diagnosis influences the type of therapy chosen for a patient. There are also attemps to establish an activity index of the disease and the scale of different organs impairment. In this study we have tried to present some methods of the disease activity assessment and some ideas how to check these methods usefulness for choosing the right therapy. Intensive immunosupressive treatment can be accepted in the period of increased disease activity, but not in the period of irreversible SSc process.