Artykuł oryginalny
Potrzeba suplementacji witaminy D u chorych na toczeń rumieniowaty układowy

Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą rozwijającą się na podłożu autoimmunizacji. U większości chorych obserwuje się nadwrażliwość na promieniowanie ultrafioletowe (UV), które może zaostrzać przebieg choroby, dlatego pacjentom zaleca się fotoprotekcję.
Cel pracy: Zbadanie stężenia 25(OH)D3 u chorych na toczeń rumieniowaty oraz ocena zależności pomiędzy jej stężeniem a aktywnością choroby, rodzajem stosowanej farmakoterapii i wybranymi czynnikami ryzyka niedoboru witaminy D.
Materiał i metody: Badaniami objęto 48 chorych na toczeń rumieniowaty układowy (44 kobiety i 4 mężczyzn). Rozpoznanie ustalano na podstawie kryteriów ACR, a aktywność choroby oceniano za pomocą skali SLAM. Stężenie 25(OH)D3 w surowicach badano zautomatyzowaną metodą immunoelektrochemiluminescencji na platformie Elecsys 2010 (Roche Diagnostic GmbH) w systemie kontroli DEQAS.
Wyniki: Stężenie 25(OH)D3 w surowicach chorych na toczeń rumieniowaty wynosiło średnio 11,99±7,98 ng/ml. U 47 (97,91%) osób stężenie 25(OH)D3 w surowicy było niższe od zalecanego (<30 ng/ml), w tym u 2 (4,16%) chorych stwierdzono hipowitaminozę, a stan niedoboru/deficytu (<20 ng/ml) u 45 (93,75%). Stężenie 25(OH)D3 w surowicy chorych na toczeń badanych w chłodnej połowie roku (od 5 października do 5 kwietnia) było istotnie niższe (p=0,009) w porównaniu ze stężeniem u pacjentów badanych w ciepłym półroczu (od 5 kwietnia do 5 października). Ponadto w okresie jesienno-zimowym ryzyko wystąpienia niedoboru/deficytu witaminy D było 10 razy większe w porównaniu z ryzykiem w okresie wiosenno-letnim (OR=10,14; p<0,05). Nie stwierdzono istotnego wpływu takich zmiennych, jak wiek, płeć, masa ciała, wzrost, BMI, II lub III fototyp skóry, czas trwania choroby, stosowanie leków przeciwmalarycznych i glikokortykosteroidów na stężenie 25(OH)D3. Nie wykazano istotnej statystycznie korelacji pomiędzy stężeniem 25(OH)D3 a aktywnością tocznia rumieniowatego układowego ocenianą za pomocą skali SLAM.
Wnioski: Wyniki badania potwierdzają występowanie niedoboru witaminy D u chorych na toczeń rumieniowaty układowy i skłaniają do opracowania skutecznych metod suplementacji.

Systemic lupus erythematosus (SLE) is an autoimmune disease. Most SLE patients are sensitive to ultraviolet radiation (UV), which exacerbates the course of the disease. Therefore photoprotection is recommended management in all subjects.
Aim of the study: To investigate serum concentration of 25(OH) vitamin D3 in patients with SLE, and elucidate the association between vitamin D level and disease activity, pharmacotherapy, and selected risk factors for vitamin D deficiency.
Material and methods: 48 patients with SLE (44 females and 4 males) were examined. The diagnosis was established based on ACR criteria and disease activity was assessed with SLAM score. Serum concentration of 25(OH)D3 was measured with automated electrochemiluminescence immunoassay platform Elecsys 2010 (Roche Diagnostic GmbH) under the DEQAS control system.
Results: Mean serum concentration of 25(OH) vitamin D3 in SLE patients was 11.99±7.98 ng/ml. In 47 (97.91%) patients concentration of 25(OH)D3 was lower than the recommended level (<30 ng/ml), including hypovitaminosis in 2 (4.16%), and deficiency/deficit (<20 ng/ml) in 45 (93.75%) patients. Serum 25(OH)D3 concentrations measured during the cold period of the year (between 5th October and 5th April) were significantly decreased in comparison with those measured in the warm period (between 5th April and 5th October) (p=0.009). Furthermore, the cold period of the year was found to be a risk factor of vitamin D deficiency (<20 ng/ml) (OR=10.14; p<0.05). No association was found between serum 25(OH) vitamin D3 concentration and age, gender, body mass, height, BMI, II and III skin phototype, disease duration and activity, antimalarials and glucocorticoids therapy.
Conclusions: The obtained results confirm vitamin D deficiency in SLE patients, and increase the need of effective vitamin D supplementation.