Endokrynologia okresu przekwitania i starzenia

W związku ze starzeniem się populacji i spadkiem przyrostu naturalnego w XXI w., w krajach wysoko rozwiniętych ponad połowa ludności przekroczy 50. rok życia. W Polsce populacja ta osiągnie ok. 11 mln czyli prawie 1/4 ludności. Biorąc pod uwagę te dane należy spodziewać się, że problemy zdrowotne związane z okresem przekwitania i starzenia się będą dotyczyły coraz większej części społeczeństwa i będą zajmowały coraz istotniejsze miejsce zarówno w medycynie klinicznej, jak i badaniach naukowych.








Przekwitanie i menopauza


Na przykładzie Stanów Zjednoczonych wykazano, że przyczyną niezdolności do pracy, kalectwa i zgonów u kobiet po menopauzie są przede wszystkim zawały serca, a następnie wg kolejności: udary mózgu, rak sutka, osteoporoza, choroba Alzheimera, rak endometrium, jelita grubego i odbytnicy. Występowanie tych chorób zbiega się z postępującym z wiekiem niedoborem hormonów, szczególnie estrogenów, siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEA-S), hormonu wzrostu (GH), insulinopodobnego czynnika wzrostowego – I (IGF-I) oraz melatoniny.
Terminem przekwitanie określa się fizjologiczne wygasanie czynności jajników. Stan ten występuje pomiędzy 40. a 50. rokiem życia kobiety. Rozróżnia się w nim okres premenopauzalny, trwający ok. 6 lat, menopauzę (ostatnią miesiączkę w życiu kobiety) i okres postmenopauzalny, trwający również ok. 6 lat. W okresie premenopauzalnym pojawia się niewydolność ciałka żółtego, względne zmniejszenie stężenia estrogenów we krwi i stopniowy wzrost wydzielania gonadotropin. Zmianom tym towarzyszą, chociaż nie jest to reguła, zaburzenia regularności cykli miesiączkowych i niepłodność. Menopauzę rozpoznaje się gdy u kobiety po 40. roku życia brak jest samoistnych krwawień miesiączkowych dłużej niż 6 mies., stężenie folitropiny (FSH) we krwi przekracza 30 IU/l, a stężenie estradiolu (E2) jest niższe niż 30 pg/ml. Następstwem postępującego zmniejszenia wydzielania estrogenów są zaburzenia neuroendokrynne, zmiany zanikowe w układzie moczowo-płciowym i w skórze oraz osteoporoza.
Menopauza i czas, który upływa od jej wystąpienia są związane z rozwojem zaburzeń metabolicznych, odpowiedzialnych m.in. za nasilenie miażdżycy i jej powikłań. Należą do nich przede wszystkim zaburzenia w zakresie gospodarki lipidowej w postaci wzrostu stężeń całkowitego cholesterolu (T-chol), trójglicerydów (TG) i cholesterolu lipoprotein małej gęstości...


View full text...