Hemofilia nabyta w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego

Hemofilia nabyta jest rzadką jednostką chorobową spowodowaną występowaniem autoprzeciwciał, najczęściej przeciw VIII czynnikowi krzepnięcia. Częstość występowania tej choroby jest szacowana na 1,3–1,5 chorych na milion mieszkańców na rok. Ponad połowa przypadków hemofilii nabytej (acquired haemophilia – AH) ma charakter samoistny. Wtórna postać najczęściej występuje w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów i zespół Sjögrena. Hemofilia nabyta może wystąpić także w przebiegu nowotworów, chorób układu krwiotwórczego oraz w okresie ciąży i połogu. Przyczyną może być również stosowanie niektórych leków. W przeciwieństwie do wrodzonej hemofilii, która występuje u mężczyzn, hemofilia nabyta występuje u obojga płci, pojawia się nagle, a jej przebieg może być gwałtowny i ciężki. W AH bardzo rzadko występują krwawienia do stawów, natomiast dominują rozległe wynaczynienia krwi pod skórą oraz krwawienia śluzówkowe. W artykule opisano przypadek 27-letniej kobiety z toczniem rumieniowatym układowym, u której w trakcie aktywnej choroby pojawiły się rozległe podskórne wylewy krwawe (ryc. 1–3). Za aktywnością choroby podstawowej przemawiało wysokie miano przeciwciał przeciwko dwuniciowemu DNA, niskie wartości składowych dopełniacza, niedokrwistość, a także białkomocz ponad 1,3 g/dobę oraz aktywny osad moczu. W badaniach laboratoryjnych wykazano izolowane wydłużenie czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT) – 98 s (wartość referencyjna 26–37 s). Wykluczono obecność krążącego antykoagulantu tocznia (LA). Stwierdzono znacznie obniżoną aktywność VIII czynnika krzepnięcia (0,3%) oraz wysokie miano inhibitora tego czynnika (49 jednostek Bethesda). Zastosowano intensywne leczenie glikokortykosteroidami i cyklofosfamidem w pulsach, uzyskując pełną remisję nabytej hemofilii. Aktywność czynnika VIII wróciła do wartości prawidłowych. Jednocześnie obserwowano stopniowe zmniejszenie miana przeciwciał dla czynnika VIII (tab. I). Łącznie podano 6 γ cyklofosfamidu, a następnie kontynuowano leczenie cyklosporyną i prednizonem. Obecnie pacjentka jest w okresie remisji – nie stwierdzono białkomoczu i zmian skórnych.

Acquired haemophilia (AH) is a rare disease caused by the spontaneous development of autoantibodies against coagulation factor VIII, with an incidence of at least 1.3-1.5 per million per year. More than half of AH cases is idiopathic. Other cases of acquired haemophilia are associated with connective tissue disease like SLE, RA and Sjögren’s syndrome. Malignancy, pregnancy, postpartum period and some medications may also be the causes of AH. Unlike congenital haemophilia, which occurs in males, acquired haemophilia occurs in both sexes, appears suddenly and the course of the disease may be fulminant and severe. In AH, bleeding into the joints is rare while extensive ecchymosis and mucous bleeding dominate. We report the case of a 27-year-old female patient, with an 8-year history of systemic lupus erythematosus (SLE), who developed acquired haemophilia caused by factor VIII inhibitors. The patient manifested spontaneous ecchymosis (Fig. 1–3). She was diagnosed in the active phase of SLE based on the presence of the high level of anti-double stranded DNA antibodies, low level of complement, anaemia and proteinuria of over 1.3 g/day. Coagulation tests showed isolated prolongation of the activated partial thromboplastin time, 98 s (26-37 s). She was tested negatively for lupus anticoagulant (LA). FVIII activity was found to be reduced to 0.3%. Autoantibody against FVIII has a very high titre (49 Bethesda units). The patient was successfully treated with intravenous steroids and cyclophosphamide pulse therapy, followed by 60 mg/day prednisone in combination with oral cyclosporine (CsA) administration. The inhibitor level was gradually reduced with an improvement in FVIII activity (Table I). There has been no recurrence of the disease after 1-year follow-up due to treatment with 10 mg/day prednisone and CsA (150 mg/day). She is in remission without proteinuria and skin changes.