eISSN: 1897-4309
ISSN: 1428-2526
Contemporary Oncology/Współczesna Onkologia
Current issue Archive Manuscripts accepted About the journal Supplements Addendum Special Issues Editorial board Reviewers Abstracting and indexing Subscription Contact Instructions for authors Ethical standards and procedures
Editorial System
Submit your Manuscript
SCImago Journal & Country Rank
9/2004
vol. 8
 
Share:
Share:

Incidence of breast cancer in women in the Małopolska Province in 1999-2001

Jadwiga Rachtan
,
Andrzej Sokołowski
,
Małgorzata Geleta
,
Łucja Molong

Współcz Onkol (2004) vol. 8; 9 (425–428)
Online publish date: 2004/12/03
Article file
- Zachorowalność.pdf  [0.18 MB]
Get citation
 
 







WSTĘP
Nowotwory złośliwe piersi są najczęściej występującymi nowotworami złośliwymi u kobiet na świecie. W 2000 r. liczbę nowych zachorowań oszacowano na 1 050 346, natomiast liczbę zgonów na 372 969. Odpowiadało to 22,2 proc. ogółu nowotworów złośliwych u kobiet oraz 13,9 proc. zgonów nowotworowych u kobiet na świecie. Najwyższe zagrożenie nowotworami złośliwymi piersi u kobiet obserwuje się w krajach Ameryki Północnej, a także Europy Północnej i Zachodniej, a najniższe w Azji i Afryce. Oszacowane w 2000 r. najwyższe standaryzowane względem wieku współczynniki zachorowalności u kobiet występowały w Holandii – 91,6/100 tys., USA – 91,4/100 tys., Danii – 86,1/100 tys., Belgii – 82,2/100 tys., Kanadzie – 81,8/100 tys. i Szwecji – 81,0/100 tys. [1].
Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w Polsce nadal rośnie. W 1963 r. liczba nowych zachorowań wynosiła 2 476 (12,7 proc. ogółu nowotworów złośliwych u kobiet) i nowotwory te były drugą w kolejności najczęściej rejestrowaną lokalizacją nowotworową w populacji kobiet. Obecnie nowotwory złośliwe piersi stanowią blisko 21 proc. ogółu rejestrowanych nowotworów u kobiet. W 2000 r. liczba nowych zachorowań wynosiła 10 987 [2].
Standaryzowany względem wieku współczynnik zachorowalności w 1963 r. wynosił 14,6/100 tys., a w 2000 r. 38,8/100 tys.
W prezentowanej pracy przedstawiono analizę zachorowań na nowotwory złośliwe piersi w województwie małopolskim w latach 1999–2001. Jest to pierwsza publikacja, która przedstawia zagrożenie nowotworami złośliwymi piersi kobiet w Małopolsce z uwzględnieniem poszczególnych powiatów.

MATERIAŁ I METODY
Źródłem informacji o zachorowaniach były karty zgłoszenia nowotworu złośliwego Mz/N1-a, przesyłane do Małopolskiego Rejestru Nowotworów.
W oparciu o dostępne dane obliczono przeciętną roczną liczbę zachorowań oraz surowe i standaryzowane względem wieku współczynniki zachorowalności na 100 tys. badanej populacji.
Współczynnik surowy jest ilorazem liczby zachorowań na daną chorobę i populacji, w której wstępuje choroba.
Współczynnik surowy nie uwzględnia wpływu zmian struktury wieku populacji. Dlatego, aby oszacować współczynniki zachorowalności niezależnie od struktury wieku ludności, oblicza się współczynniki standaryzowane.
W prezentowanej pracy współczynniki standaryzowane obliczono metodą bezpośrednią przy użyciu standardowej populacji świata [3].
Różnicę w zachorowalności wynikającą z charakteru miejsca zamieszkania (miasto/wieś) przedstawiono przy użyciu wskaźnika M/W (iloraz standaryzowanych współczynników zachorowalności).
Zróżnicowanie zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi w poszczególnych powiatach województwa małopolskiego przedstawiono graficznie w formie mapy, która została przygotowana przy użyciu programu Statistica. Zakres zmienności współczynników zachorowalności podzielono na 5 klas metodą k-średnich, która grupuje powiaty wg podobieństwa poziomów zachorowalności [4].

WYNIKI
W latach 1999–2001 w województwie małopolskim rejestrowano co roku średnio 980 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe piersi u kobiet.
Nowotwory złośliwe piersi stanowią blisko 20 proc. ogółu rejestrowanych nowotworów u kobiet.
Blisko 49,0 proc. zachorowań na nowotwory złośliwe piersi występuje w grupie wiekowej 45–64 lat.
Nowotwory złośliwe piersi u kobiet przed menopauzą występowały u blisko 21,0 proc. chorych (grupa wieku 40–49 lat), a po menopauzie u 48,2 proc. chorych (grupa wieku 50–69 lat).
Odsetek rozpoznań nowotworów złośliwych piersi u kobiet potwierdzonych badaniem histologicznym wynosił średnio 80,0 proc.
Najczęściej występującym typem histologicznym był rak przewodowy naciekający, który obejmował 78,7 proc. ogółu przypadków potwierdzonych badaniem histologicznym.
Nowotwory złośliwe piersi występują częściej w populacji miejskiej niż wiejskiej. Standaryzowany względem wieku współczynnik zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi u mieszkanek miast wynosił 51,3/100 tys., a u mieszkanek wsi 32,5/100 tys. (wskaźnik M/W – 1,58).
Analizując rozkład geograficzny występowania nowotworów złośliwych piersi, należy zwrócić uwagę, że najwyższe ryzyko zachorowania zaobserwowano na terenie Krakowa oraz powiatów olkuskiego i wadowickiego. Najniższe ryzyko występowało w powiatach limanowskim, nowosądeckim, myślenickim i gorlickim (ryc. 1.).
Standaryzowany względem wieku współczynnik zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w Małopolsce wynosił 42,8/100 tys. (tab. 1.).
Najwyższe wartości współczynników zachorowalności zanotowano w Krakowie – 60,2/100 tys., w powiecie olkuskim – 50,1/100 tys. i wadowickim – 49,7/100 tys.

OMÓWIENIE WYNIKÓW
Otrzymane rezultaty wskazują, że zachorowalność na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w województwie małopolskim jest wyższa od średniej zachorowalności ogólnopolskiej.
W 2000 r. standaryzowany względem wieku współczynnik zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w Polsce wynosił 38,8/100 tys., a w województwie małopolskim 42,8/100 tys. Ponadto zachorowalność w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu i 5 powiatach była wyższa od wartości współczynnika zachorowalności w Polsce.
W obszarach o najwyższym ryzyku raka piersi u kobiet (Kraków, powiaty olkuski, wadowicki) wartości standaryzowanych współczynników zachorowalności wahały się między 49,7/100 tys. a 60,2/100 tys. i były średnio o 37,4 proc. wyższe od zachorowalności ogólnopolskiej i o 24 proc. wyższe od zachorowalności w Małopolsce.
Należy również zauważyć, że zagrożenie nowotworami złośliwymi piersi u kobiet z bezpośrednio sąsiadujących powiatów województwa śląskiego (wg danych za lata 1994–2000) było niższe od obserwowanego w obszarach najwyższego ryzyka województwa małopolskiego. Zachorowalność w powiatach zawierciańskim, będzińskim, bielsko-bialskim oraz Dąbrowie Górniczej i Jaworznie wahała się między 31,8/100 tys. a 45,4/100 tys. [5].
W analizowanym okresie odsetek rozpoznań nowotworów złośliwych piersi potwierdzonych histologicznie u kobiet w województwie małopolskim wynosił średnio 80 proc. Odsetek ten był niższy od odsetka potwierdzonych rozpoznań w Krakowie w latach 1997–1999, który wynosił 89,7 proc., jak również od średniej europejskiej w latach 1985–1989 – 86 proc. [6].
Odsetek rozpoznań potwierdzonych badaniem histologicznym w Małopolsce był porównywalny z odsetkiem potwierdzeń w województwie śląskim – 81,1 proc. [5].
Wyższa częstość występowania nowotworów złośliwych piersi u mieszkanek miast województwa małopolskiego potwierdza hipotezę o związku ryzyka zachorowania na raka piersi z zachowaniami reprodukcyjnymi.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, średnia liczba urodzeń żywych w miastach w województwie małopolskim w latach 2000–2002 wynosiła 14 242, a na wsiach 19 491. Natomiast wskaźnik urodzeń żywych na tysiąc kobiet w wieku 15–49 lat w miastach wynosił 31,7, a na wsi 46,0. Ponadto kobiety mieszkające na wsi charakteryzują się większą dzietnością niż mieszkanki miast (1,56 vs 1,13) [7].
Zagrożenie nowotworami złośliwymi piersi w Małopolsce, podobnie jak w całym kraju, zalicza się do średniego poziomu zagrożenia w porównaniu z innymi krajami. Należy jednak pamiętać o stałej progresji zachorowalności na te nowotwory.
Analiza epidemiologiczna przeprowadzona dla terenu Krakowa w latach 1985–1999 wykazała istotny wzrost zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi u kobiet. Średnia stopa wzrostu zachorowalności wynosiła 1,9 proc. rocznie. Najwyższy istotny wzrost zachorowalności obserwowano w grupie wiekowej 45–64 lat i wynosił on 2,7 proc. rocznie, natomiast stopa wzrostu w grupie 65 i więcej lat wynosiła 2 proc. [6].
Wyniki badań nad zachorowalnością na nowotwory złośliwe piersi w poszczególnych powiatach Małopolski mogą być pomocne w planowaniu opieki onkologicznej na tym terenie.
PIŚMIENNICTWO
1. Cancer incidence, mortality and prevalence worldwide. Ferlay J, et al. (ed.). IARC, Lyon 2001.
2. Didkowska J, Wojciechowska U, Tarkowski W i wsp. Nowotwory złośliwe w Polsce. Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2002.
3. Cancer incidence in five continents. Vol. 5. Muir C, et al. (ed.). IARC, Lyon 1997.
4. Pociecha J, Podolec B, Sokołowski A i wsp. Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych. PWN, Warszawa 1988.
5. Zemła BFP, Banasik TR, Tomaka A i wsp. Epidemiologia nowotworów złośliwych piersi w populacji śląskich kobiet. Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Gliwice 2003.
6. Rachtan J, Geleta M, Sokołowski A i wsp. Epidemiologia nowotworów złośliwych w Krakowie w latach 1985–1999. Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Kraków 2003.
7. Rocznik statystyczny województwa małopolskiego 2003. Urząd Statystyczny w Krakowie, Kraków 2003.
ADRES DO KORESPONDENCJI
doc. dr hab. Jadwiga Rachtan
Pracownia Epidemiologii Centrum Onkologii
Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie
Oddział w Krakowie
ul. Garncarska 11
31-115 Kraków
tel. +48 12 429 37 53
faks +48 12 426 13 70
e-mail: z5rachta@cyf-kr.edu.pl
Copyright: © 2004 Termedia Sp. z o. o. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/), allowing third parties to copy and redistribute the material in any medium or format and to remix, transform, and build upon the material, provided the original work is properly cited and states its license.
Quick links
© 2024 Termedia Sp. z o.o.
Developed by Bentus.