Postępowanie przy powikłaniach po zabiegach z użyciem kwasu hialuronowego. Rekomendacje Sekcji Dermatologii Estetycznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

Do najczęstszych zabiegów z zakresu dermatologii estetycznej i szeroko rozumianej medycyny estetycznej należą zabiegi z zastosowaniem wypełniaczy. Przez wiele osób iniekcje kwasu hialuronowego uznawane są za bardzo bezpieczne, a efekty jego stosowania za przewidywalne. Z jednej strony powszechnie przyjmowana odwracalność wypełniaczy z kwasem hialuronowym oraz wzrastająca różnorodność zatwierdzonych zastosowań i receptur tych produktów zwiększają ich popularność, a z drugiej strony jednocześnie występują liczne objawy niepożądane i powikłania, zwłaszcza że zabiegi te wykonywane są zarówno przez osoby nieuprawnione, jak i w nieodpowiednich warunkach. Komplikacje mogą być związane z: nieprawidłową techniką wstrzykiwania, brakiem aseptyki zabiegu, reakcją organizmu na obecność ciała obcego oraz zmiennościami anatomicznymi. W zależności od czasu powstania powikłań po podaniu kwasu hialuronowego można wyróżnić powikłania wczesne, natychmiast po podaniu lub do 3–5 dni od podania, oraz późne, które pojawiają się po kilku tygodniach, miesiącach, a nawet latach. Powikłaniami po podaniu kwasu hialuronowego o charakterze nienaczyniowym są: guzki, ziarniniaki, przetrwały obrzęk, efekt Tyndalla, infekcje i biofilm. Najbardziej niebezpieczne są powikłania po podaniu kwasu hialuronowego o charakterze naczyniowym, takie jak niedokrwienie lub martwica częściowa lub całkowita oraz zaburzenia widzenia i ślepota. Wczesne rozpoznanie powikłania znacznie zapobiega powstaniu trwałych defektów. Zastosowanie iniekcji z hialuronidazy uważane jest za złoty standard w leczeniu powikłań po wypełniaczach z kwasu hialuronowego i powinno być wykonane natychmiast po zabiegu. Dlatego konieczny jest konsensus dotyczący zasad podawania hialuronidazy w przypadku powikłań po wypełniaczach z kwasu hialuronowego.

The most common treatments in the field of aesthetic dermatology and broadly understood aesthetic medicine are those with the use of fillers. For many, hyaluronic acid injections are considered very safe and the effects predictable. Therefore, the widely recognised reversibility of the effects of hyaluronic acid fillers and the growing variety of approved applications and formulations of these products increase their popularity. There are also numerous undesirable effects and complications, especially due to the fact that these treatments are performed both by unauthorised persons and under inappropriate conditions. Complications may be related to: incorrect injection technique, lack of treatment asepsis, reaction of the body to the presence of a foreign body and anatomical changes. Depending on the time when complications occur after hyaluronic acid administration, following complications may be distinguished: immediately complications that occur immediately or up to 3–5 days after administration are and late complications that occur even after several weeks, months or even years. Non-vascular complications of hyaluronic acid administration are: nodules, granulomas, persistent swelling, Tyndall effect, infections and biofilm. The most dangerous are vascular complications after hyaluronic acid administration, such as: ischaemia/partial or complete necrosis, vision abnormalities and blindness. Early recognition of a complication largely prevents permanent defects. The use of hyaluronidase injections is considered management of choice in the treatment of complications of hyaluronic acid fillers and should be performed immediately after the procedure with the use of the filler. Therefore, it was necessary to develop a consensus on the principles of hyaluronidase administration for complications of hyaluronic acid filler procedures.