Synowektomia radioizotopowa u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – obserwacje własne

Podsumowano wyniki zastosowania synowektomii radioizotopowej u chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), leczonych w Klinice Reumatologii Wieku Rozwojowego Instytutu Reumatologii w Warszawie w latach 2005–2010. Rozpoznanie MIZS ustalano na podstawie klasyfikacji ILAR (tab. I). Najczęstsze postacie MIZS przebiegają z zajęciem kilku stawów (nie więcej niż 4), nierzadko dochodzi do zajęcia tylko jednego, zwykle dużego stawu. W dalszym przebiegu postaci wielostawowych czy układowych MIZS obserwuje się niejednokrotnie zahamowanie procesu chorobowego w kilku stawach, natomiast proces jest nadal aktywny w obrębie jednego czy dwóch stawów. U tych chorych, oprócz leczenia ogólnego, dużą rolę odgrywa leczenie miejscowe: iniekcje dostawowe glikokortykosteroidów (i.a. GKS), synowektomie chemiczne stawów kolanowych, synowektomie artroskopowe, leczenie chirurgiczne oraz radiosynowektomia. Radiosynowektomie wykonano u 20 pacjentów z MIZS, u 16 dzieci leczono jeden staw, a u 4 chorych – dwa stawy. W sumie wykonano radiosynowektomie 24 stawów: kolanowych – 20, skokowych – 3, nadgarstka – 1. Jednorazowym podaniem radio­farmaceutyku leczono 14 stawów, 10 stawów leczono dwukrotnie, 1 staw leczono trzykrotnie. Leczenie przeprowadzono z użyciem krzemianu itru w formie koloidowej, znakowanego ⁹⁰Y, lub siarczku renu w formie koloidowej, znakowanego ¹⁸⁶Re. U 13 dzieci stwierdzono dobry efekt kliniczny i istotną poprawę w badaniu ultrasonograficznym w 16 stawach (65%). Niezadowalający efekt kliniczny zaobserwowano u 7 chorych, dotyczący 8 stawów (35%). Wyniki badań zebrano w tabeli II. Działania niepożądane zaobserwowano u jednego dziecka (na 37 wykonanych zabiegów). Powikłanie dotyczyło owrzodzenia skóry po podaniu radiofarmaceutyku do stawu skokowego. Owrzodzenie wygoiło się w ciągu 3 tygodni. Synowektomia radioizotopowa jest cenną metodą terapeutyczną u dzieci chorych na MIZS w wybranych sytuacjach klinicznych, uzupełniającą leczenie podstawowe.

This article presents the results of radiation synovectomy in children with juvenile idiopathic arthritis (JIA) who were treated in the Department of Paediatric Rheumatology of the Institute of Rheumatology in Warsaw in 2005–2010. The diagnosis of juvenile idiopathic arthritis was established according to the ILAR classification (Table I). In childhood, the most often type of JIA is oligoarthritis; not infrequently only one, usually a big joint, is involved. Often in the course of polyarticular or systemic onset of JIA, the inflammation in joints is reduced or suspended except for one or two joints in which the inflammation is still active. In these cases, beside the general treatment, local treatment plays an important role: intraarticular glucocorticoid injections, chemical synoviorthesis of knees, arthroscopic synovectomies, surgical treatment and radiosynovectomies. 20 children with JIA had radiosynovectomy performed, in 16 cases one joint was treated, in 4 cases – two joints. Totally 24 joints were treated: 20 knee joints, 3 ankle joints and 1 wrist. In 14 joints, one injection of radioactive isotope was performed, in 10 – radioisotope was injected twice, in one case – three times. In this therapy, yttrium ⁹⁰Y colloid or rhenium ¹⁸⁶Re colloid was administered. In 13 children a good clinical response was achieved and in 16 joints the improvement in ultrasound examination was determined (65%). Unsatisfactory results were observed in 7 patients for 8 joints (35%) (Table II). In one child (among 37 radiosynovectomies) an adverse effect was recorded: a skin ulceration after the injection of radioisotope to the ankle. The ulceration healed up after 3 weeks. In some clinical situations radiation synovectomy is a valuable method of therapy in children with juvenile idiopathic arthritis complementary to the general therapy.